Tímarit lögfræðinga - 01.12.1999, Qupperneq 67

3.3.10 Varnarþing þriðja manns
Þriðja mann má sækja í sakaukamáli eða sem þriðja mann í öðrum málum
fyrir þeim dómstóli þar sem mál var upphaflega höfðað nema það hafi einungis
verið höfðað í því skyni að koma í veg fyrir að hann yrði lögsóttur á réttu varn-
arþingi sínu, sbr. 2. tölul. 6. gr.
Ákvæðið á ekki við um meðalgöngu þar sem þriðja manni er heimilað að
stefna upphaflegum málsaðilum til að þola meðalgöngu sína og til að gæta að
öðru leyti lögvarðra hagsmuna sinna af málsúrslitum. Hins vegar getur ákvæðið
átt við ef annar hvor upphaflegu málsaðilanna stefnir þriðja manni til réttar-
gæslu. Ákvæðið getur einnig átt við ef sóknaraðili stefnir þriðja manni inn í mál
sem sakaukastefndum. Að sjálfsögðu verða þó að vera fyrir hendi skilyrði laga
fyrir slíkri málsókn. Eins og berum orðum er tekið fram í ákvæðinu gildir það
auðvitað ekki ef mál er einungis höfðað í því skyni að koma í veg fyrir að þriðji
maður verði lögsóttur á réttu vamarþingi sínu. Reglan felur ekki í sér að dóm-
stóll í aðalsök sé ávallt skyldur til þess að fallast á að þriðji maður verði lög-
sóttur í sakaukamáli.113 Niðurstaðan um það fer eftir réttarfarslögum þess lands
þar sem dómstóll situr.114
Frá framangreindri reglu er undantekning í V. gr. bókunar nr. 1, en þar segir
að ekki megi beita reglu 2. tölul. 6. gr. og 10. gr. um vamarþing í sakaukamálum
og öðrum málum gegn þriðja manni í Sambandslýðveldinu Þýskalandi, á Spáni,
í Austurríki eða í Sviss. í þessum löndum eru sérstakar reglur um tilkynningar
um málshöfðun til þriðja manns (litis denunciation), sem beitt verður um borg-
ara í hinum samningsríkjunum. Þá er tekið fram að ákvæðið hafi ekki áhrif á
reglumar um viðurkenningu og fullnustu dóma.
3.3.11 Gagnkröfuvarnarþing
Samkvæmt 3. tölul. 6. gr. má sækja gagnkröfu á því vamarþingi þar sem
aðalkrafa er til meðferðar, ef hún á rót sína að rekja til sama samnings eða máls-
atvika og aðalkrafan byggist á.
Skilyrði fyrir beitingu reglunnar er það að aðalkrafa og gagnkrafa séu gagn-
kvæmar. Geri vamaraðili kröfu sem ekki uppfyllir skilyrðið um gagnkvæmni
verður henni því aðeins hleypt að svo fremi dómstóll hefur lögsögu samkvæmt
Lúganósamningnum að því er gagnkröfuna varðar eða sóknaraðili mótmælir
ekki þar sem hann getur þegjandi viðurkennt lögsögu dómstólsins.115
Þá er það enn fremur skilyrði fyrir því að beita megi 3. tölul. 6. gr. að
sóknaraðilinn, gagnstefndi í gagnsök, sé búsettur í samningsríki. Ef svo er ekki
verður dómstóll að beita þeim lögum sem við hann gilda varðandi heimild til
113 Sjá Peter Schlosser: OJ 1979 C 59, bls. 111; Allan Philip: EU-IP, bls. 59. Sjá einnig mál
288/82 Duijnstee gegn Goderbauer [1983] ECR 3603.
114 Sú skoðun hefur komið fram að dómstóll megi ekki beita formkröfum í landsrétti til þess eins
að takmarka beitingu ákvæðisins. Auk þess megi ekki styðja frávísun sakaukastefnu þeim rökum
að hinn sakaukastefndi eigi dvalarstað eða heimili erlendis. Sjá Allan Philip: EU-IP, bls. 59.
115 Sjá t.d. Torben Svenné Schmidt: Intemational formueret, bls. 75.
347