Tímarit lögfræðinga - 01.12.1999, Síða 77

var persóna, og hvorugur aðila á heimili í því samningsríki þar sem fasteignin
er.165 Reglan var sett í Brussel- og Lúganósamningana í kjölfar umdeilds dóms
í svokölluðu Rösler máli.166 EFTA-ríkin óskuðu m.a. eftir því að sérstök regla
yrði sett um fasteignaleigusamninga til skemmri tíma.167 Þrátt fyrir það að hér
sé um að ræða val milli tveggja varnarþinga fellur þetta undir skylduvarnarþing
m.a. með tilliti til 1. mgr. 4. gr.
Akvæðið tekur einkum til þess þegar um er að ræða leigu fasteigna til nota í
sumarleyfi o.þ.h. Þetta gildir þó ekki ef afnotahafinn er lögpersóna og ekki
heldur ef annar aðila á heimili í því landi þar sem fasteignin er.168 Hins vegar er
ekki skilyrði að leigusalinn sé persóna.
3.5.3 Mál um innri málefni félaga eða annarra lögpersóna
Mál um gildi, ógildi eða slit félaga eða annarra lögpersóna eða um ákvarð-
anir fyrirsvarsaðila þeirra skal höfða þar sem lögpersónan hefur aðsetur, sbr. 2.
tölul. 16. gr. Lúganósamningsins.
Þessi regla hefur verið réttlætt með því að það hafi sérstaka þýðingu með
tilliti til réttaröryggis að einungis dómstólar eins ríkis taki afstöðu til félaga-
réttarlegra álitamála.169 Ástæðan er sú að í lögum samningsríkjanna eru oft
ófrávíkjanlegar reglur um þessi málefni og styður það skylduvamarþing. Auk
þess má nefna að auðveldast er að nálgast upplýsingar um félag í því ríki þar
sem aðsetur þess er. Telja verður að túlka beri regluna þröngt með tilliti til
markmiðs hennar, t.d. ntá ætla að skaðabótamál vegna félags eða eininga þess
falli utan 2. tölul. 16. gr.170
3.5.4 Mál um gildi skráninga í opinberar skrár
Mál um gildi skráningar í opinberar skrár skal höfða fyrir dómstólum þess
samningsríkis þar sem skráin er haldin, sbr. 3. tölul. 16. gr.
Reglan byggist á almennt viðtekinni meginreglu í alþjóðlegum einkamála-
rétti. Sem dæmi um opinberar skrár má nefna þinglýsingarbækur, hlutafélaga-
skrár og verslanaskrár. Eins og orðalag ákvæðisins ber með sér er hér einungis
165 í greinargerð með frumvarpi til laga nr. 68/1995 er tekið eftirfarandi dæmi: íslendingur tekur
á leigu bústað í Grikklandi af grískum manni í tvær vikur og greiðir ekki leigugjaldið. Þá verður að
sækja hann um greiðslu leigunnar fyrir viðkomandi dómstóli í Grikklandi. Hafi maður búsettur í
Þýskalandi verið leigusali ber þó að höfða málið á Islandi. Sjá Alþt. 1995, A-deild, bls. 2565.
166 Sjá mál 241/83 Rösler gegn Rottwinkel [1985] ECR 99.
167 Alnteida Cruz, Desantes Real og P. Jenard: OJ 1990 C 189, bls. 46; P. Jenard og G.
Möller: OJ 1990 C 189, bls. 74. Það athugist að ákvæðið er ekki alveg efnislega það sama í báðum
samningunum.
168 Lennart Pálsson: Bryssel- och Luganokonventionema, bls. 134.
169 Sjá Torben Svenné Schmidt: Intemational formueret, bls. 84. Hann bendir þó á að hugsast
geti að dómstólar í fleiri en einu samningsríki telji sig eina hafa dómsvald í málum um félag eða
lögpersónu. Astæðan sé sú að þegar ákvarða skuli aðsetur lögpersónu skuli dómstóll beita þeim
lagareglum sem við hann gilda samkvæmt 1. mgr. 53. gr.
170 Torben Svenné Schmidt: Intemational formueret, bls. 84.
357