Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1918, Blaðsíða 52

52
Mcnn grenja þá ol't upp yfir sig, rifa og sparka með höhd-
um og fólum, klóra, bita og slá. Þetta eru nú aðaltil-
læki reiðinnar.
En aðalmarkmið reiðinnar cr að sporna á móli þvi,
sem hefir reitt mann lil reiði, koma því á knje, ráða niður-
lögum þess cða yfirstiga það að fullu.
Þó kemur sú tegund reiði fyrir bæði hjá mönnum og
skepnum, að maður lætur sjer nægja að skjóta mótstöðu-
manninum skelk í bringu eða að aga bann lil hlýðni við
sig. Kemur þetta ekki sjaldan fyrir bæði hjá sumum for-
ustudýrum, svo og börnum og fullorðnum, sem eru ráðríkir
og yfirgangssamir að upplagi og vilja lála hlýða sjer.
Þá mætti nefna þá tcgund reiði, sem er næsta almenn,
einkum á meðal allra ruddaþjóða og Iiálfsiðaðra, en hún er
í því fó’gin að gjalda Iiku líkt: auga fyrir auga og tönn fyr-
ir tönn, og þó í frekara lagi sökum þess, að rnaður espast
við hverja móðgun. Hún er undirslaða hinna svonefndu
blóðhefnda og þeirrar ríku tilhneigingar hjá manninum að
hefna fyrir hverja misgerð. Til þess að maður finni livöt til
hel'nda, þarf maður auuaðhvort að reiðast eða að hafa
rciðst, því að reiðin er móðir hefndanna.
Þó er alhugandi við þessa tegund reiði, að hafi maðnr
mætur eða ást á þeim, sem maður hefir þykst við, hefnir
maður sín naumast á honum, heldur sárnar manni við
hann og gerir þá annaðhvort að sýna honum fáleika eða þá
í hæsta lagi að hirta hann.
Fáleikar og þykkja eru sem sje hin þögula reiði vináltu
og ásta. Er hún aðallega í þvi fólgin, að rnaður leynir ást
sinni eða vinarþeli um skemmri eða lengri tima, að likindum
til þess að fá menn til þess að álta sig á því, að þeir hafi
ekki breytt sem best. Þvi er fyrirgefningarbónin oft svo góð
lil þess að Ijelta af fáleikum og koma öllu í samt lag.
Þó er til önnur legund þykkju en þetta, sem sje þykkja
sú, er sprettur af særðri bjegómagirnd eða sjálfsáliti. Reiði
þcirri, er af þessu sprettur, leynir maður líka eins vel og
maður getur og lætur oft ekki á neinu bera til þess að láta
ekki á sjer finna, að manni hafi verið misboðið. En því
bcitar hyggur maður oft á hefndinar til þess að gela lílil-
lækkað þann eða óvirt nógu mikið, sem orðið hefir lil þess
að særa sjálfstilfmningu manns eða sómatilfinningu. Þá fyrst
er þeirri tegund reiði, er sprettur af fordild manns, svalað.
Svonefnd langrækni sprettur oft af þessari duldu reiði,