Árbók Háskóla Íslands

Árgangur

Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1918, Blaðsíða 55

Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1918, Blaðsíða 55
55 finnur til einhverra óþæginda, sem maður vill losna við, eða einhvers þess, sem manni er til angurs eða ama. Angrið snýst þó eins oft upp í reiði eins og hrygð. Þá er hrygðin. Hún spreltur beint af hugmyndinni um einhverja mótspyrnu, linekki eða missi, sem maður hefir orðið fyrir og fær ekki við ráðið. En hún lýsir sjer venju- legast á tvennan hátt, annað hvort sem harmur, og þá oft og einatt dulinn harmur, eða þá í æstri sorg. Harmurinn er sú tegund lnygðar, sem ekki lætur mikið á sjer bera og reynir jafnvel að dyljast. En sú hrygð er jafnan þung, sbr. máltækið: »dulinn harm hyggjeg hverj- um þyngstan«. Sorgin, hin eiginlega geðshræring, lýrsir sjer aftur á móli i ýmsum ytri látbrigðum, tárum, gráti, stunum og ekka, og sje luin megn, herja menn sjer á hrjóst, reita hár sitt og skegg, rífa ldæði sín, gnísta tönnum o. s. frv. Hún er há- mark hrygðarinnar. Ká er hugarangrið, sem er varanlegra og oft og einalt sprellur af því, að maður þykist geta sakað sjálfan sig á einhvern hátt um það, sem orðið er. I3á eru raunirnar, sem maður rekur, mæða sú, missir og tjón, sem maður héfir orðið fyrir og ekki verður bætt. En af þessu sprettur: Söknuðurinn og treginn, sem aðallega eru auð- kendir af eftirsjá þeirri, sem manni er að því, er maður hefir mist eða orðið á bak að sjá. En hann verður afturað: Angurværð, ef sorgin sefast svo, að maður geti farið að minnast horíinna gleðistunda jafnhliða missinum. En seíist sorgin ekki, þá er annað tveggja: Örvænting eða örvílnan. Örvæntingin gerir mann oft og einatt hanislausan, eins og áður hefir verið lýst (bls. 28) og getur jafnvel valdið því, að maður fyrirfari sjálfum sjer. En örvílnanin dregur smámsaman úr manni allan kjark og alla löngun og fær mann til að leggja árar í bát. — Ahrif hrj^gðarinnar á líkamann eru mjög mismunandi eftir því, hve sterk hún er, og þó eru þau öll á einn veg, því að hrygðin og þó einkum sorgin hefir lamandi áhrif á ílestöll líffæri vor og starflfæri og er því í ætt við hræðsluna, likt og gleðin er í ætt við reiðina. En um það síðar. Sorgin hefir lamandi áhrif á útvöðvana, þannig að gangur allur og limaburður verður seinfær og silalegur. Af þessu leiðir þreytutilíinninguna og það, að manni verður örðugt
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106

x

Árbók Háskóla Íslands

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Árbók Háskóla Íslands
https://timarit.is/publication/588

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.