Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1918, Blaðsíða 92

92
sjer að gera og vildi helst skriða í eitthvert skúmaskot. Hon-
um finst, að liann hafi orðið sjer til minkunar, að
hann með |iessu hafi kastað einhverri rýrð og óvirðingu á
sjálfan sig. Og i þessu er blygðunin einmitt fólgin; hún
sprettur af særðu sjálfsáliti, er maður sjálfur heflr orðið
valdur að. Maður hefir sjálfur sært sjálfshugð sína eða sóma-
tilfinningu og bh'gðast sín nú fyrir eða manni gremst við
sjálfan sig.
En höldum dæminu áfram. — Ef til vill gremst manni að
eins við sjálfan sig og heitir sjer því að fara betur að næsta
sinni, rnissa ekki svona alla stjórn á sjálfum sjer. Og ef til
vill vinnur maðurinn sig nú að þessu sinni npp úr feimninni,
nær brátt fullum tökum bæði á sjálfum sjer og áheyrcndum
sínum. Hann nýlur sín nú til fulls, svo að hann að loknum
lestri er ánægður með sjálfan sig. En er áheyrendnrnir fara
að klappa lof í lófa og þakka honum fyrir lesturinn, lætur
hann lilið yfir og getur þó ekki alveg leynt ánægju sinni
með sjálfan sig og alla frammistöðuna. Hann er með öðrum
orðum all-drjúgur yfir sjálfum sjer. En drýgindin spretta
af þvi, er mönnum finst eins og þeim hafi tekist upp,
en eiga bágt með að leyna því og vilja þó ekki láta á þvi
bera. Þau eru illa dulin sjálfsánægja. En einmitt þessi
ánægja manna með sjálfa sig og frammistöðu sína vcldur
því, að þeir finna all-mikið til sín og treysta sjer því belur
eftirleiðis.
Hugsum oss nú margþvældan fyrirlesara eða mælsku-
rnann, sem hefir áunnið sjer hylli almennings. Honum
verður litið fyrir að tala opinberlega og hann finnur hvorki
lil feimni nje blygðunar, en hefir fullkomið vald og traust
á sjálfum sjer og finnur jafnvel til yfirlætis sakir yfir-
lnirða sinna, svo að hann er all-ófeiminn við að veitast að
öðrum og gera jafnvel lílið úr þeim. Sjálfshugð þessa manns
er orðin svo örugg, að hann hyggur, að hann geti frekar
miklast en hitt vfir öðrum og að hann þurfi alls ekki að
sjást fyrir í framkomu sinni. Yfirlætið er þvi fólgið í sjálfs-
hreykni, er ællar sjer alls konar dul.
Þannig eru þá blygðun, drýgindi og yfirlæti skilgetin af-
kvæmi sjálfshugðarinnar. En vikjum nú að ástarhugðinni og
einu afkvæmi hennar, afbrýðinni.
Afbrýði. Iíarlmaður hefir fengið ást á konu og vill ná
ástum hennar. En hann hefir einhvern grun um, að einhver
geti eða hafi þegar orðið sjer hættulegur meðbiðill. Þá fyll-