Árbók Háskóla Íslands

Árgangur

Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1918, Blaðsíða 78

Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1918, Blaðsíða 78
78 fær hann fyrst, cr hann fer að greina líkama sinn frá um- hverfinu. En prófsteinninn fyrir þvi, hvað heyri líkamanum til er það, að barnið finnur til í líkama sinum og limum og fer því að huga að honum, gæta hans betur en hlutanna fyrir utan sig, sem það getur farið með eftir þvi sem það megnar án þess að hafa nokkur óþægindi af. Fyrsta hug- mynd mannsins um sjálfan sig er því um hina 1 i k a m 1 e g u sjálfsveru sina. En fyrir brask sitt og bjáslur fer barnið og að fá hugmynd um það, að það sje sjálfstæð starfandi vera, er geti valdið hinum og þessum breytingum i um- hverfinu. Alt þetta rennur saman i óljósa hugmynd um sjerstaka, sjálfslæða veru með hinum og þessum hæfileikum og tilhneigingum. En hugmynd þessi er enn næsta þoku- kend, og enn gerir barnið sjer naumast grein fyrir öðru en því, sem það finnur til á hinni líðandi stund. Ef nú barnið lifði ekki í samfjelagi við sjer eldri og reyndari menn, mundi það naumast fá aðrar eða greinilegri hugmyndir um sjálft sig en þær, sem gætu þróast upp af lifskendum þess og tilhneigingum. En nú elst barnið upp með sjer eldri og reyndari mönnum, undir áhrifum þeirra og aga. En fyrir þetta fær það hugmynd um sjálft sig sem einn af mörgum, öðrum eldri mönnum undirgefið, og þá einnig hugmynd um hið margvislega samneyti sitt við þá. En við þelta þróast hugmynd þess um hina fjelagslegu sjálfsveru sína og sinn eigin innra mann. Ungbarnið gerir í fyrstu engan greinarmun á lifandi og dauðu, á mönnum og munum. En það fer þó brált að taka betur eftir manneskjunum í kringum sig en hlutunum, af því að þær eru altaf á iði og sljái kringum það, gefa sig að því og þægja þörfum þess. Fer jafnvel svo áður en varir, að barnið fer að blása lifi og sál í hlutina og hugsa sjer þá í liki lifandi vera. En af þessu stafar öll æfmtýratrú barna og lítlþroskaðra manna og hinar kynlegu hugmyndir þcirra um, að alt sje lífi og sálu gætt líkt og maðurinn. Uað er fyrst nokkuð löngu síðar, að barnið fer að greina almennilega milli þess, sem er líllaust og lifi gætt. Helsta hugðarefni þess er fyrst og fremst alt, sem lifir og hrærist, menn og skepnur, atferli þeirra, látbragð og látæði. Og auk þess, sem það er sifelt að reyna að þægja sínum eigin þörfum, reynir það á allan hátt að slæla og herma eftir hinum fullorðnu bæði í orðum og athöfnum, og einhver heitasta ósk þess er að verða »stór«. En fyrir eftirhermur sinar lærir barnið málið
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106

x

Árbók Háskóla Íslands

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Árbók Háskóla Íslands
https://timarit.is/publication/588

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.