Búnaðarrit - 01.08.1916, Síða 10

168
BÚNAÐARRIT
Kristjana Jónatansdóttir, rjómabústýra mín, kemst
nálega alveg eins að orði. Jafnvel á haustin og fram
eftir vetri, meðan verið er að gefa lcúnum rófur, er
Kristjana að spyrja: Á nú ekki að fara að gefa kúnum
votheyið ? Hún er nærri eins sólgin í það og kýrnar.
Af hverju? Af því þá er betra að strokka rjómann, og
smjörið verður mýkra og bragðbetra, eins og smjör úr
mjólk í vorgróandanum. Og hún er sannfærð um það
lika, að smjörið verði meira, þó hún ekki beinlínis þori
að fullyrða það.
Goffort franski sagði: Gefðu mér mjólk að drekka
og sýndu mér smjörið þitt, þá skal eg segja þer hvort
þú kant að búa til vothey.
Erlendar tilraunir sýna og sanna, að fóður, og þá
einkum fóðurfita, getur ekki haft til lengdar áhrif á fltu-
magn mjólkurinnar, ekki lengur en 4—6 daga; svo minkar
mjólkurfitan aftur, þó fóðurfitan haldist, og er orðin söm
og áður aftur eftir 10—15 daga.
Aftur er það alþekt, að fóðrið getur haft mikii
áhrif á eðli fitunnar. Allir þekkja harða vetrarsmjörið.
Þar er mikið af seinbræddum fitusýrum, sterín- og palmin-
sýrum, en sumarsmjörið er linara; þar er meira af olíu-
sýrum. Að smjörið beinlinis verður meira úr mjólkinni,
þegar kýr fara út á vorin, kemur sjálfsagt iniklu fremur
af því, að hægra er að st.rokka og betra að ná fitunni
úr mjólkinni í skilvindu og strokk, en fitan aukist að
miklum mun í mjólkinni. Votheyið mun nú hafa svipuð
áhrif á mjólkina og vorgróðurinn, og þannig vex smjörið
i mjólkinni. Naumast er ástæða til þess að ímynda sér,
að mikil votheysgjöf geti haft svipuð áhrif og t. d. inikil
lýsis eða sildargjöf, þar sem auðbrædda fltan verður svo
mikii hlutfallslega, að ekki er hægt að strokka.