Hlín - 01.01.1924, Page 23

Hlln
21
brauði, er lærdómsrík vísbending um' hollustu rúg-
brauðsins.
Auk bætiefnanna ber að líta á hið eiginlega næringar-
gildi matarins, og er það metið eftir þeirri hitaorku, sem
fæst úr fæðunni í líkamanum. Pegar kolum er brent í
ofni, framleiðist hiti, og má ákveða hitamagn kolanna með
því að athuga, um hve mörg hitastig kolin hita tiltekið
rúmmál af vatni. Alveg eins má brenna ýmsum fæðuteg-
undum í þar til gerðum ofnum, og finna, hve mikill hiti
framleiðist af hverri tegund matar út af fyrir sig. Nú hafa
lífeðlisfræðingar fundið, að þegar menn borða matinn,
myndast sami eða svipaður hiti við melting hans og
efnabreytingar í líkamanum, sem við brenslu í ofni. Nær-
ingargildið er því metið eftir hitagildi matarins og reikn-
að í hitaeiningum, sem er það hitamagn, er þarf til þess
að hita 1 lítra af vatni um 1 stig.
Menn hafa kannað hitagildi ýmsra brauðtegunda, og
lætur nærri, að hita- eða nœringargildi hveitibrauðs sje
aðeins 12°lo meira en rúgbrauðs. En verðlagið er ekki í
neinu samræmi við þetta, því hveitibrauð er 200°lo dýrara
en rúgbrauð. Hjá brauðsölunum kostar 1 pund af hveiti-
brauði sama sem 3 pund af rúgbrauði. Sje miðað við
næringargildi, er franskbrauðið því dýr matur, og síst er
það búhnykkur af íslendingum að hverfa frá rúgbrauðinu
og neyta aðallega hveitibrauðs, eins og sagt er að tíðkist
sumstaðar hjer á landi. Skylt er þó að geta þess, að við
meltinguna eru rúgbrauðin lítið eitt úrgangsmeiri en
hveitibrauðin, en lítið gætir þess.
Margir munu sækjast eftir hveitibrauði végna þess að
þeim þykir það bragðbetra, en aðrir hafa þá trú, að þau
sjeu hollari. F*ví er og svo varið um einstöku menn, að
þeir þola ekki vel rúgbrauðin, sem ætíð eru súrari en
hveitibrauðin, er ekki tiltökumál, þótt sjúklingar þurfi
sjerstakt mataræði, en helst ætti ekki öll þjóðin að fara
á sjúkrakost. Hveitibrauðin eru holóttari en rúgbrauð og