Hlín - 01.01.1924, Page 56

54
Hlin
illa afturkvæmt. Það er fyrirgefið þar, þó menn verði fá-
tækir i bili, ef menn setja rögg á sig að vilja losna úr
fátæktinni, því þá vilja margir hjálpa. En ef fátækir menn
sýna þann heigulshátt, að vilja ekki fyrst og fremst losna
úr skítnum, heldur sljófgast að sómatilfinningu og kom-
ast í værð við lús og skít, loftleysi og ódaun á letinnar
svæfli, þá eru þeir ekki lengur taldir í heiðvirðra manna
húsum hæfir, og varla í kirkjum græfir.
Jeg sá marga landa vestanhafs komna til álits og efna,
sem hjer heima höfðu barist við fátækt og vesaldóm.
Pá hugsaði jeg stundum: »Hvað hefði orðið úr þessum,
hefðu þeir setið heima?« Og jeg hrygðist við að geta
ekki af sannfæringu sagt, að þá hefðu bæði þeir og
landið okkar átt betri kjörum að fagna. Petta land sem
þeir nú bygðu, var þó ekkert vistlegra nje betra en
landið ókkar heima. En hjer höfðu þeir fengið að neyta
kraptanna með góðu fordæmi duglegra nágranna. Hjer
hafði þeim verið sýnt í tvo heimana, og fengið að velja
um annaðhvort að duga eða drepast, og þeir lærðu það
af nágrönnum sínum að velja heldur hið fyrnefnda.
Heima höfðu þeir aðeins vanist því að »fljóta sofandi að
feigðarósi«, sem þótti kurteisi í gamla daga.
Hvar sem jeg kom meðal Vestur-íslendinga, fanst mjer
heimilisbragur yfirleitt hinn snyrtilegasti. Húsbúnaður
vandaður, en íburðarlítil. Stofugögnin fá, en sterklega
gerð og hentug. F*ar var hvergi að sjá óhóf af allskonar
útlendu skrani, sem fyllir svonefndar »stássstofur« í okk-
ar kauptúnum og á að vera til prýðis, en miðar til þess
að safna ryki og gera alla ræstingu örðugri í stofunum.
Á efnaminni heimilum sá jeg alment, að eldhúsið var
Íafnframt dagleg stofa, þar sem menn komu og settust
inn í hýruna, er þeir höfðu unnið úti á daginn, og þar
var matborð, þar sem menn mötuðust við, og kvenfólk
sat við sauma sína þess á milli.
Mjer er sjerstaklega minnisstætt, hvað jeg undantekn-