Morgunn - 01.12.1975, Blaðsíða 6

108
MORGUNN
arinnar og hin, sem nemendur í skólum landsins, svo marg-
falt fjölmennari hópur, hafði fyrir framan sig þegar heilsað
var öðrum aldarhelmingi sjálfstæðisins? Líklega viðfelldnast
að neyða engan til svars. Og það var þessi sami Þórhallur,
sem fyrir hönd þjóðarinnar kom fram á svalir Alþingishúss-
ins og ávarpaði mannfjöldann, er safnast hafði saman á Aust-
urvelli til þess að kveðja hverfandi öld og, ef svo mætti segja,
leiða nýju öldina í garð. Hann hóf mál sitt á þessa leið: „Það
er fátt sem við getum fullyrt um ókomna tímann, en eitt
getum við sagt með fullri vissu — að ekkert okkar, sem í
kvöld erum hér komin saman til þess að heilsa nýrri öld,
verður hér þegar hún kveður.“ Með þessum alvöru-orðum
greip hann hugi áheyrenda sinna föstu taki, og því taki
sleppti hann ekki ræðuna á enda. Hún varð þeim hugföst,
mörgum líklega æfina út. Og nú eru þeir er á hlýddu, hart-
nær allir horfnir út um sömu dyrnar sem ræðmnaðurinn
sjálfur.
Torvelt mundi að segja, hvern bæri hæst í þessu fágæta
mannvali aldamótanna. Hina miklu og fjölvirku umbóta-
menn, Guðmund Bjömsson og Guðmund Hannesson, hlýtur
vitanlega lengi að bera hátt í menningarsögu okkar, og þar
ætla ég að Guðmund Björnsson muni í rauninni bera hæst
allra menningarfrömuða þeirrar tíðar. Hans afrek voru svo
mörg og afdrifarík. Enginn ætlast til að ég telji þau upp í
greinarstúf á borð við meðallagi langt sendibréf. En við skul-
um grípa niður og rétt nefna tvö: stofnun Heilsuhælisfélags-
ins (og þar með Vífilsstaðahælis) og stofnun Slysavarnarfé-
lagsins. Það liggur við að okkur svimi þó að ekki sé lengra
haldið, og þó eru þetta bara tvær vörður af mörgum með fram
ævivegi þessa frábæra manns, sem hvergi komst niður í
meðalmennskuna. Það sem hann vann íslenzkri tungu til efl-
ingar og fegrunar verður aldrei metið. Og nafni hans mun
reynast halda nokkuð vel í við hann þegar vandlega er athug-
að. Hvað mundi ekki til þess gefandi að eiga nú slíka mn-
bótamenn innan þjóðfélags okkar? Um þetta sama leyti eru
þeir líka fyrir alvöru að koma fram á sjónarsviðið Einar