Ný saga - 01.01.1991, Side 39

FRÁ KVENNASÖGU TIL KERFISBUNDINNA RANNSÓKNA
Joan W. Scott hefur lagt ríka
áherslu á aukna fræðilega
gagnrýni innan kvennasögu-
rannsókna og ekki síður aukna
notkun kenninga. Við verðum
bæði að leita nýrra leiða til að
segja söguna og greina hana.“
Að hennar áliti hefur „póst-
strúktúralisminn" verið sá skóli
sem kvennarannsóknir hafa
haft mest af að læra undanfarið.
Hún segir að hann innihaldi
flest þau atriði sem nú er
brýnast að taka upp innan
kvennarannsókna.
Póststrúktúralistar sjá fyrir-
bærin út frá mörgum hliðum og
eru lítið hrifnir af algildum
sannindum. Heimsmynd þeirra
er því ekki einföld og rúmar hin
margvíslegustu sannindi.
Aðferðafræðilega felur þetta í
sér vissa efahyggju. Sett eru
spurningamerki við hefðbundna
hugtakanotkun, nokkuð sem
Joan W. Scott telur nauðsynlegt
við kvennasögurannsóknir.
Einnig bendir hún á nauðsyn
þess að endurskoða hina
vestrænu heimsmynd sem byggir
meðal annars á þeirri hugmynd
að karlar séu hið almenna en
konur hið sérstaka. Þá telurjoan
W. Scott það brýnt að gera sér
grein fyrir að staða kynjanna
getur verið býsna margbreytileg
og varast beri að gera til dæmis
ráð fyrir jwí fyrirfram að kjör
kvenna hafi verið bágbornari en
karla og staðfesta það síðan með
rannsóknum okkar. 17
Að segja nýja sögu er enginn
hægðarleikur og ekki ófá ljón
í veginum. Vil ég hér
sérstaklega nefna tvær
hindranir. Að hluta eru konur
ósýnilegar vegna jress að þær
vantar í sögubækurnar og eru
jafnframt fjarverandi að hluta
til í heimildunum. Hins vegar
er einnig um að ræða
ósýnileika vegna þess að konur
voru ekki til staðar á hinum
sögulega vettvangi. (Svo er það
önnur saga hvað hefur verið
talið sögulegt og hvaö ekki).
Einnig hefur vitundin um ólíka
stöðu kynjanna líklega verið
fjarri huga hinna sögulegu
gerenda og þeirra sagnfræðinga
sem skrifað hafa söguna. Því
er hægt að segja að fjarvera
kvenna í sögunni sé í samræmi
við hinn sögulega veruleika. 1H
Ljóst er að Joeir sem fást við
kvennasögu geta ekki lengur
látið vera að taka upp slík
söguspekileg vandamál og
brýnt er að hafa í huga að ekki
er hægt að lesa hvaða sögu
sem er úr gömlum skjölum.
Hins vegar er engin ástæða aö
Viö veröum bæöi
aö leita nýrra
leiða til aö segja
söguna og greina
hana.
njfyc $ 0tt$v SavtfF1tthú jjf ■£ vtfá 4ijv(o ’
Vtttiiha tí&UjfC tfkWS^4?rftt|2ð 2ÍCfííd
50ífe fan&t at &tttf A íjfe tfcftött ttTftttpTi
v\nm ^ii o$vh

Konur eiga erindi inn i stjórnmálasögu miöalda. Spurningin er bara hvernig viö skilgreinum hugtökin
vald og pólitlk!
hætta við að fylla upp í
eyðurnar sem finnast í
sögunni. Aðferð þeirra sem fást
við kvennasögurannsóknir að
hætti Joan W.Scott ætti
allavega að geta ýtt við
imyndunaraflinu í leitinni að
nýjum sannindum úr fortíðinni.
Áðurnefnd Ida Blom telur að
kvennasaga sem rannsóknarefni
hafi hlotið viðurkenningu, þó
svo að langt sé enn í land til að
saga kvenna verði talin jafn
sjálfsögð og saga karla í
almennum sagnfræðirann-
sóknum.19 Þess vegna er svo
brýnt að taka upp nýjar aðferðir
til að ná settu marki innan
kvennasögurannsókna. Auk
þess hefur kerfisbundin
rannsókn að hætti JoanW. Scott
að geyma býsna frjóan anga
fyrir almennar sagnfræði-
rannsóknir. Það er hollt að
endurmeta annað slagið gömul
sannindi, hvort sem þeim verður
síðan fleygt fyrir borð eða þau
standast endurmatið.
Síðastliðin Jorjú ár hef ég ver-
ið að fást við slíkar tilraunir.
Eg hef snúið setningum á haus
og hnoðað saman á marga
vegu. Markmiðið var að skrifa
pólitíska „kynjasögu“ út frá
miðaldatexta. Hér er ekki rúm
fyrir þá sögu, en ég vil taka
nokkur dæmi úr henni að
lokum til að skýra betur þá
aðferðafræði sent eg hef reynt
að kynna á þessum blöðum.
DÆMISAGA FRÁ
MIÐÖLDUM
Hefðbunciið er að lýsa átökum
Sturlungaaldar sem átökum
höfðingja og öll stjórnmálasaga
þjóðveldistímans hefur verið
sögð sem saga karla. Einhverjum
þykir kannski full djarft að efast
um jressa sögu. Það voru jú
karlmenn sem börðust um
völdin, livort sem jaeir nú köstuðu
grjóti, otuðu spjótum í hver ann-
an eða áttu í kappræðum á
jaingum og á mannamótum. Og
vom jaað ekki karlmenn sem
gegndu bæði veraldlegum og
andlegum embættum?
Vissulega er þessi saga hluti
af þjóðararfinum, en hún var
sögð af körlum (þeim sem
skrifuðu heimildirnar), og fjallar
37