Ný saga - 01.01.1991, Side 44

framvegis og þar fyrir utan
fulltrúi sem sér um skjalavörslu
og bókhald. Þetta eru þeir sem
eru starfandi að öllu jöfnu á
safninu. Loks má nefna fólk
sem er í annars konar verkum,
kannski í afmarkaðan tíma.
Síðastliðið vor var starfandi
manneskja við skráningu
kortasafns og önnur í sambandi
við húsaverkefni og sú þriðja
við skráningu gripa og flutning
frá Korpúlfsstöðum. Nú er
aukafólk starfandi við gerð
tölvuskrár yfir öll hús sem byggð
voru í Reykjavík fyrir 1945 og
einnig við að tölvuskrá fornleifar
frá Viðey. Á sumrin bætast síðan
við leiðsögumenn og forn-
leifafræðingar við uppgröftinn.
Síðan eru í tengslum við safnið
einstakir aðilar, sérstaklega
iðnaðarmenn, svo sem málarar
sem eru orðnir sérhæfðir í að
mála eftir gömlum aðferðum,
rafvirki og garðyrkjumenn þar
fyrir utan. Svo erum við með
vinnuskólahópa sem taka þátt í
garðyrkjunni og heyskapnum.
Það eru því margir sem leggja
hönd á plóginn.
Það má segja að starfsemi
safna, jafnt Árbæjarsafns sem
annarra, sé að grunni til þríþætt.
Það eru fyrst og fremst
rannsóknir sem eru stundaðar
á safninu en þær eru grund-
völlurinn að öðru. Það má líta
þær sem forsendu bæði fyrir
sýningarstarfseminni og því að
hægt sé að stunda söfnunina af
einhverju viti. Rannsóknirnar
tengjast ekki síst minjavörslunni
og hlutverki safnsins sem
sögusafns Reykjavíkur. í
tengslum við rannsóknir á sögu
og menningu Reykjavíkur er
gefin út Ritröð Árbæjarsafns en
þar birtast niðurstöður
sérfræðinga safnsins. Safnið
stendur einnig að öðrum
útgáfum. Mikilvægur hluti
safnstarfseminnar er einnig það
sem lýtur að minjasafninu, það
er að segja söfnun, skráning og
varðveisla á safngripum. Og svo
er það andlitið út á við þ.e.
sýningarnar og útgáfurnar;
árangurinn af starfinu.
Auðvitað er þetta samtengt og
það má líta á þetta sem
ákveðna hringrás. Til þess að
geta sinnt söfnun og
skráningu, þurfa sýningamálin
að vera í lagi og til að
rannsóknir séu í lagi þarf hitt
líka að vera í lagi. Þetta helst
því allt í hendur og þess vegna
má ekki vanmeta neinn
þessara þátta í þessari
starfsemi.
Hvertiig er safniö til komiö
og hvernig uppbyggingu
pess er háttaö?
Hugmyndin að því að stofna
minjasafn fyrir Reykjavíkurbæ
kom fyrst fram 1942 og það var
Árni J. E. Árnason bókari hjá
Gasfélaginu sem varpaði henni
fram en hún barst síðan til
þáverandi borgarstjóra, Bjarna
Benediktssonar sem vísaði
henni áfram til Reykvík-
ingafélagsins. Þetta varð til
þess að 1945 voru keypt
málverk Jóns Helgasonar sem
varð fyrsti vísirinn að minjasafni
Reykjavíkur, en hluti þessara
málverka var gefinn út fyrir
stuttu á vegum safnsins.
Málverkin voru yfir 100 að tölu
og Lárusi Sigurbjörnssyni sem
síðar varð fyrsti minjavörður
Reykjavíkur, var falið að safna
saman skjölum og gögnum um
sögu Reykjavíkur. Það var hins
vegar ekki fyrr en 1957 að
samj^ykkt var í bæjarráði að
gera upp gamla Árbæinn með
það fyrir augum að hafa þar
byggðasafn.
í upphafi var skipting á
milli minjasafns Reykjavíkur
annars vegar og Árbæjarsafns
hins vegar en síðar eða um 1958
var þetta sameinað og því má
segja að nú sé safnið orðið
rúmlega þrítugt. Fljótlega eftir
að safnið var stofnað 1957 var
ákveðið að flytja hús á
safnsvæðið en það var Smiðshús
sem áður stóð við Pósthússtræti
og var byggt um 1820. í
framhaldi af því voru ileiri hús
flutt á safnið. Kirkjan var
endurbyggð ekki löngu síðar,
svo og skrúðhúsið. Allt þetta má
segja að hafi verið fyrsti vísirinn
að útisafninu. En upphaflega,
jiegar ákveðið hafði verið að
gera upp Árbæinn fóru að berast
gjafir til safnsins sem fyrst var
reynt að koma fyrir i Árbænum.
Síðar var ákveðið að ilytja allt
niður í Skúlatún þar sem
minjasafnið var. Þar voru
munirnir í tíu ár áður en þeir
voru fluttir aftur á Árbæjarsafn.
Starfsheitið borgarminjavörður
var fyrst samþykkt 1968 en hins

42