Ný saga - 01.01.1991, Qupperneq 53

Hvererstaöa uppgraftarins
í Viöey tuítia, hvaö er aö
baki og hvaö liggurjyrir?
Uppgröfturinn var upphaflega
í tengslum við endur-
bygginguna á Viðeyjarstofu. í
tengslum við það var ákveðið
að byggja þarna hús
neðanjarðar og það varð til
þess að athuga varð hvort
fornleifar væru að finna á
þessum stað sem var mjög
líklegt, eins og síðar kom á
daginn. Þarna fundust
mannvistarleifar bæði frá
tímum Viðeyjarstofu, það er frá
þeim tíma sem hún var byggð
og lengra aftur í tímann frá
síðmiðöldum; frá þeim tíma
sem klaustrið var starfandi i
Viðey. Þarna hafa fundist mstir
gangabæjar; stór híbýli, löng
göng sem búið er að grafa að
hluta til en skálinn er á aðra
hönd og stofa á hina. Skálinn
er mjög stór, um 100 m2 að
innanmáli. Þar inn af er síðan
stórt búr með stórum
niðurgröfnum kerjum. Eftir
fimm sumur í uppgreftri emm
við búin að fá nokkuð heillega
og skýra mynd af húsaskipan.
Þetta hefur reyndar verið tekið
í bútum af því að svæðið er
það stórt að við getum ekki
opnað það allt í einu og tekið
þetta síðan lagskipt niður,
heldur verðum við að taka
þetta í hlutum og raða þessu
síðan saman eftir á. Þetta er
jwí smátt og smátt að taka á
sig mynd. Þetta er hins vegar
mjög viðamikill uppgröftur;
bæði er að þarna hefur verið
byggð í margar aldir og það
mikil byggð miðað við
íslenskar aðstæður. Þá hafa
skipulegar fornleifarannsóknir
ekki verið mjög fyrir-
ferðamiklar á íslandi þannig
að oft á tíðum þarf að vinna
hluti frá gmnni. Það hefur t.d.
ekkert verið grafið á
klausturstöðum áður og það
er ekkert vitað hvernig klaustur
litu út á íslandi, nema út frá
rannsókn sem Hörður
Beinagrind frá síðari hluta 18. aldar sem fannst í Viðey sumarið 1988. Þeirri
hugmynd hefur verið varpað fram að þetta kunni að vera líkamsleifar Jóns
sonar Skúla fógeta. Auk greftrunartímans, byggist hugmyndin á þvíað merki
fundust um áð einstaklingurinn sem beinagrindin er af hefði þjáðst af
þvagfærasýkingu í lifanda lífi. Svo mun háta verið um Jón, samkvæmt
rituoum heimilaum.
Agústsson hefur gert á gömlum
úttektum sem til eru á
klausturstöðum til að reyna aö
komast að jwí hvernig þessi
mannvirki hafi litið út. Þegar
uppgröfturinn byrjaði var í
rauninni ekkert vitað hvar
klaustrið var staðsett á eyjunni
eða hvernig húsin litu út. Það
var því allt eins víst að það hafi
verið einhvers staöar annars
staðar. Það sem við höfum
verið að finna eru fyrst og
fremst bæjarhúsin sem eru frá
tíma klaustursins. Við höfum
ekki fundið ennj)á sjálft
klaustrið má segja, ekki
konventuhús, kapitolum,
málstofu eða neitt slíkt. Þetta
eru fyrst og fremst bæjarhúsin
51