Ritmennt - 01.01.2005, Side 39

Ritmennt - 01.01.2005, Side 39
RITMENNT HIMNABRÉF ÖMMU MINNAR Virðast þessi þrjú sunnlenzku himnabréf vera af sama meiði. Ummæli Jóns Sigurðssonar bera það með sér, að menn undir Eyjafjöllum hafi þekkt vel til himnabréfsins um miðja 19. öld og margir hverjir lagt trúnað á efni þess, en þó ekki allir. Má þess vegna gera ráð fyrir, að bréfið hafi verið til á ýmsum bæjum, þegar Jón skrifar þessi orð, sem hann lætur fylgja uppslcrift sinni til Jóns Árnasonar. Á þessu hefur síðan orðið slík breyting eftir daga Jóns, að Þórður Tómasson, safnvörður í Skógum, segist einungis hafa séð nokkur undir Eyjafjöllum og nefnir samt aðeins einn bæ á þeim slóðum öld síðar. í Byggðasafninu í Skógum undir Eyja- f jöllum er til rifrildi - eða tvö blöð - af himna- bréfi, sem komið er frá Jóni Guðmundssyni, bónda á Ægisíðu í Holtum. Það, sem eftir er af þessu bréfi og lesið verður, bendir ein- dregið til þess, að það sé að rnestu runnið af sömu rót og Hb og þau önnur himna- bréf, sem hér hafa verið nefnd. - Annars er hér ek ki ætlunin að reyna að gera neina tæmandi úttekt á liérlendum himnabréfum, enda munu þau jafnvel leynast í enn fleiri handritum en fundin verða eftir liinum prentuðu handritaslcrám, að ónefndum hér- aösskjalasöfnunum. Áhrif himnabréfsins á íslenzka alþýðu Heimildir um himnabréfið á íslandi eru næsta fátældegar og enn síður um þau álrrif, sem það hugsanlega hefur haft á þá, sem áttu það í fórum sínum. Þó er eltlti ólíltlegt, að menn hafi viljað fara eftir því, sem þar er Iroðað, hvort sem þeir lögðu fullan trúnað á það, sem í því stóð, eða eklti. Eins og hér hefur ltomið fram, lögðu menn í mörgum löndum slílta ofurtrú á nrátt himnabréfsins, að í styrjöldum bitu til dæmis engin vopn á þann, sem bar það á sér innan ltlæða. Þessi trú hefur lifað eitthvað erlendis allt fram á þennan dag. Þórður Tómasson í Sltógum sagði mér sltemmtilegt dæmi um þetta vorið 2002, er ég var þar í hópferð. Þá greip Þórður bréf eitt og sagði það vera svonefnt hinrnabréf. Hygg ég, að ferðafélagar mínir hafi eltlti ltannazt við slíltt bréf. í því sambandi sagði Þórður sögu, senr ég lrafði eltlti áður lreyrt. Bað ég hann um sltriflega frásögn af því, sem hann hafði frætt oltltur um um áhrifamátt himna- bréfsins. Hann gerði það í bréfi, og er hún á þessa leið: „Sumarið 1999 ltonr gönrul dönslt ltona frá Suður-Jótlandi í heimsóltn í Byggðasafnið í Sltógum. Hún sá þar Himnabréf og heyrði frá því sagt. Henni var Himmels brev vel kuirnugt frá heinrabyggð sinni og lrún sagði: „Faðir minn fór í stríðið 1914. Hann hafði eltlti Himnabréf nreð sér og lrann var drep- inn í stríðinu. Maðurinn nrhrn fór í finnslta stríðið 1940. Hann hafði Himnabréf með sér og hann ltonr lreill til balta." „Svo einfalt var það. Því nriður sltráði ég eltlti nafn lton- unnar," segir Þórður í bréfi sínu. Síðan bætti Þórður við enn freltari fróð- leilt um lrimnabréf hér á landi í bréfi sínu: „Hjá Guðrúnu Pálsdóttur á Setbergi í Nesj- um í Austur-Sltaftafellssýslu sá ég árið 1971 ganralt Himnabréf. Það var vel um búið, alveg nreð sanra hætti og verið lrafði hjá föður Guðrúnar, Páli Árnasyni, en hann hafði það alltaf með í brjóstvasa sínum 35
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164
Side 165
Side 166
Side 167
Side 168
Side 169
Side 170
Side 171
Side 172

x

Ritmennt

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ritmennt
https://timarit.is/publication/859

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.