Ritmennt - 01.01.2005, Page 107

RITMENNT
SKÁLDIÐ SEM Þ)ÓÐIN GLEYMDI
vita þó lausn gátunnar fyrirfram. Og var svo
lcomið að verulegra efasemda var farið að
gæta um að framangreind lcvæði væru rétti-
lega eignuð Jakobi Jónsssyni. Þá var það fyrir
einsltæra tilviljun að lausnin fannst í grein
eftir PáJ Eggert Ólason í tímaritinu Skírni,40
þar sem því er lýst hvernig rímnaslcáld-
in bundu nafn sitt í lokaerindi rímnanna
og vísuðu þá til táknmynda hinna fornu
rúna. Að loknum lestri þessarar greinar Páls
Eggerts lá það ljóst fyrir að lesa mátti nafnið
fakob í lokacrindum lcvæðanna þriggja.
Til gamans fer lrér á eftir slcýring á
nafngátu Fjórða lcvæðis. (Heiti rúnanna og
bólcstafir sem svara til þeirra, eru í sviga á
eftir tilvitnun í lcvæðið):
Hranna skjól: (íss - i, j, í, ej: ... J
heilnæmt ár: (Ar - a, áj: ...........a
Háttar röðull skýja: (Kaun - k, gj:..lc
Víða mætast vötnin klár: (Oss - o, ó, ö): o
Vex upp eikin nýja: (Björlc - bj:..b
Langloka
Kvæðið Langloka finnst í noklcrum handrit-
urn í handritadeild, einnig undir heitunum
Samhenda og Ein vísa. Eins og langlolcu-
nafnið bendir til er þetta alllöng þula sem
elclci er slcipt í erindi. Efni lcvæðisins er á
þann veg, að eftir stuttan formála er fjallað
urn lönd, persónur eða atburði, aðallega
erlendis. Að einhverju leyti virðist sem efn-
isatriði séu fengin úr Biblíunni en þó einn-
ig úr riddarasögum og fleiri ritum. Er þá
fjallað um hvert atriði í tveimur ljóðlínum.
Kvæðið er alls 150 ljóðlínur. - Talsverður
munur er eftir handritum á rithætti nafna
erlendra staða og persóna, sem hafa þá oft
afbalcast í minni manna og við að setja þau
á blað.
Hér fer á eftir dálítið sýnislrorn úr Lang-
lolcu, og er þá að mestu stuðst við handritið
JS 475 8vo, en nolclcur orðamunur er milli
handrita, aulc þess sem dálítinn lcafla vantar
í sum þeirra.
Uppliaf lcvæðisins er þannig:
Vil eg leiða vörum frá
vísu enn til gamans þér,
birtings jarðar blossa gná,
ef blómleg vildir hlýða mér.
Gáfan varla greiðist há,
gróður máls það vitni ber.
Margt þó forðum mátti sjá,
sem mínir gleymdu þanlcarnir.
Salómons spelci síst var smá,
seint munu gefast þvílíkir.
Einvalds fljóð úr Arabíá,
öðling færði linna slcer.
Grænar eilcur glóir á,
gróða þegar fagran ber,
Liljur prýða laufin blá,
um löndin góðu hrósa sér.
í Runsival sverði Rolland brá,
ristu hlífar Saxarnir.
Traust var varin Tróíá,
10 ár fyrir Grikklands her.
I álfu norður Evrópá,
utarlega byggjum vér.
Og þannig lýlcur lcvæðinu:
Ljóðasmiðurinn leggst í dá,
lykta Sónar þættirnir.
Frarnar varla teygi eg tá,
tróðum hrings með frásagnir.
Til góða haldi gullhlaðs[g]ná,
gamanið svo á enda fer.
I lcærleilc ylclcur lcveð eg þá,
lcyrtlaþöll og baugaver.
40 Páll Eggert Ólason: Fólgin nöfn í rímum, Skírnir
89. ár, bls. 118-32.
103