Vera - 01.12.2002, Side 56

Arnar Gíslason
Karlar í krapinu
Um karlmennsku í Jackass þáttunum
Spennu- og sniðugheitaþættirnir Jackass hafa verið sýndir
á Skjá 1 (og á MTV) um nokkurt skeið og voru nokkuð vin-
sælir hér á landi meðan þeir voru sýndir. í þáttunum má sjá
upptökur af uppátækjum hjá lokuðum hópi ungra karl-
manna, u.þ.b. 15-20 pilta. Bera þættirnir það með sér að
sumir þeirra eigi að baki reynslu í áhættuleik í kvikmynd-
um. Enn aðrir virðast þó einfaldlega hvorki hafa þróað
með sér almenna skynsemi né virðingu fyrir eigin líkama.
re
V.
CV
>
56
Þættirnir vöktu fyrst athygli undirritaðs fyrir ári síð-
an og þá helst vegna hinna brjáluðu glæfraatriða [e.
stunts) sem þar er að finna. Vinsældir þáttanna má
að miklu leyti rekja til þessara glæfraatriða enda
þykir fólki oft gaman að sitja heima í sófa og horfa á
aðra bjóða örlögunum birginn. Af þessu leiðir að at-
riðin í Jackass fela oft í sér mikla áhætta fyrir þann
sem framkvæmir þau. Meðal annars má sjá atriði
sem gætu haft í för með sér taugaskaða, beinbrot, ör-
kuml, sjónskaða og takmarkaða æxlunarfærni fyrir
viðkomandi hetju. Atriði telst varla áhugavert fyrir
sófahetjur nema einhver líkamleg geta sé lögð undir
í þessari fífldirfskukeppni. Oft er um að ræða stökk
af ýmsum toga og á ýmsum farartækjum en einnig
hafa sjálfsvarnartól [m.a. raflosttæki og piparúði)
verið prófuð á höfuðpaur Jackass, Johnny Knoxville.
Nokkuð er um atriði þar sem Jackass-liðar baða sig
uppúr saur og þvagi og útikamrar úr plasti eru orðn-
ir fastagestir í þáttunum. Dýraatriði eru líka nokkuð
tíð og hefur hingað til verið glímt við björn og krókó-
díl, leikið við býflugur og blóðsugur, ásamt ógleym-
anlegu atriði þar sem tveir gullfiskar eru gleyptir og
þeim síðan ælt aftur í skálina.
Skemmtilegar tilraunir
Þrátt fyrir að uppistaðan í Jackass séu ofur-karl-
mennskutilþrif þá má oft finna algera gullmola inn á
milli. Þáttastjórnendur gera nefnilega af og til stór-
kostlega útfærðar athuganir á hegðun og viðbrögðum
samborgara sinna. Til dæmis er afar áhugavert að sjá
hversu hjálpsamur hinn dæmigerði vegfarandi er
þegar önnur manneskja er í neyð. Þá virðist oft hafa
mikið að segja hvort hjálpsemin krefjist þess að
manneskjan leggi nokkuð á sig eða þurfi að stíga út
fyrir norm samfélagsins til að aðstoða. Oft erum við
svo sjálfhverf að við erum ekki til í að hætta miklu
til að hjálpa öðrum en reynum frekar að réttlæta að-
gerðaleysi okkar á þeim forsendum að vandræði
annars fólks komi okkur ekki við. Jackass hefur m.a.
tekið á hegðun fólks og viðbrögðum í garð geðfatl-
Karlmennska í þáttunum
í þætti þessum er karlmennskan eitt höfuðþemað.
Oftar en ekki hlaða þættirnir utan á staðnaða ímynd
karlmannsins sem bjána og villimanns sem allt gerir
fyrir athyglina sem fylgir því að fá að vera kóngur í
örlitla stund. Stundum má þó sjá þar gagnrýna skoð-
un á því sleipa fyrirbæri sem karlmennskan er, eins
og í atriðinu sem lýst er hér að neðan.
Fyrir nokkru síðan birtist alveg sérlega áhugavert
atriði í Jackass. Þá datt áðurnefndum Johnny Knox-
ville það í hug að gera nokkuð skemmtilega athugun
meðal samsveitunga sinna. Iklæddur algifsi á báðum
handleggjum, ásamt einhvers konar spelkum á öxl-
unum, gekk hann um og kannaði viðbrögð karl-
manna þegar hann bað þá um að hjálpa sér við að
renna niður rennilásnum á buxunum sínum svo
hann kæmist til að pissa en hann virtist gjörsamlega
í spreng. Einnig reyndi hann, með buxurnar á hæl-
unum, að fá aðstoð karlmanna við að toga þær upp
og hneppa þeim að lokinni vel heppnaðri salernis-
ferð.
Þetta þótti sumum körlunum ansi óþægilegt.
Karlmenn geta stundum verið ragir við hlutí sem
þessa, að vera eitthvað að fikta í buxnaklauf annars
karlmanns. Er þetta hlutur sem mörgum körlum
þykir ganga þvert á öll gildi tengd karlmennsku.
aðra, blindra, einfættra,
heimilislausra, útlend-
inga og aldraðra. Þessi
atriði eru oft bráðfyndin
en sýna um leið sam-
viskuleysi fólks í garð
þeirra sem eru í vand-
ræðum og þurfa á hjálp
að halda. Þarna eru
þættirnir í essinu sínu
þegar þeir sýna okkur hinar myrku hliðar mannver-
unnar sem við e.t.v. vitum af en viljum helst ekki
vera minnt á.