Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1950, Blaðsíða 62

Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1950, Blaðsíða 62
44 TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ÍSLENDINGA Almennara að efni er kvæðið “Bræðrabýti”, sem bæði er djúptækt og varpar birtu á lífsskoðun skáldsins, en þar er lýst á táknrænan hátt bræðrum tveim og harla fjarskyldum; annar ferst í leit að gulli, sem bölvun hvílir á; hinn, sem ræktar jörðina, helgar kom- andi kynslóðum frjósamt starf sitt í anda orða skáldsins: “Að hugsa ekki í árum, en öldum, að alheimta ei dag- laun að kvöldum.” Sú hugsjónaást og framsóknarandi finna sér áhrifamik- inn orðabúning í lokaljóðlínum þessa stórfellda kvæðis: “Það er ekki oflofuð samtíð, en umbætt og glaðari framtíð, sú veröld, er sjáandinn sér.” Slíkt var langsæi skáldsins, er átti sér rætur í fágætri mannúð hans, er var svo djúpstæð, að náttúrulýsingar hans og söguleg kvæði bergmáluðu við- horf hans til vandamála samtíðarinn- ar. Hann var gæddur djúpri réttlætis- tilfinningu og næmum skilningi á hið sanna manngildi, manndóm og sálar- göfgi. Hann bar einnig í brjósti óvenju- ríka samúð með mönnum, ekki síst hinum máttarminni og kúguðu. 1 fjölda ádeilukvæða hellir hann úr skálum fyrirdæmingar sinnar yfir á- gengni auðvaldstefnunnar og misskipt- ingu auðsins, með þeim þjóðfélags mis- brestum, sem fylgja í kjölfar hennar; hann hallast eindregið á sveif með verkalýðnum og telur sig í eðli sínu vera jafnaðarmann. En túlkun hans á frjálslyndum og róttækum þjóðmála- skoðunum hans nær langt út yfir tak- mörk efnishyggjunar einnar saman. Sem frumbýlingsbóndi, er treysta varð um margt á sjálfan sig, var hann jafn- framt ávalt mikill einstaklingshyggju- maður og of sjálfstæður í hugsun til þess að ganga á mála hjá nokkrum stjórnmálaflokki, eins og hann tekur skýrt fram í bréfum sínum. Áhugaefni hans og samúð áttu sér vítt svið. “öll veröld sveit mín er,” sagði hann sjálfur, og oft urðu honum samtímaviðburðir ómótstæðileg eggjan til ljóða. I “Transvaal”, einu af mestu kvæðum sínum, lætur hann svipu sína dynja vægðarlaust á Bretum og ger- ist jafn hiklaust málsvari Búanna, hinna þjáðu og undirokuðu, eins og hans var vandi. tlann er því heims- borgari í þessa orðs göfugasta skiln- ingi, og þá einnig sannur friðarvinur. “Sverðið sker öll hjartabönd” er meg- inþáttur trúarjátningar lians. Þessi sterka fullvissa og andstyggð hans á styrjöldum finna sér kröftuglega fram- rás í hinu djarfmælta og áhrifamikla kvæði hans Vígslóði. I kvæðaflokki þessum, sérstaklega í “Vopnahlé”, lýsir skáldið með vægðarlausu raunsæi skelf- ingum nútíðar-hernaðar, og fordæmit' hann og alla styrjaldar-aðila. Ekki er þetta stórbrotna ádeilukvæði með öllu öfgalaust, enda olli það miklu umróti á sínum tíma og gerði skáldið um hríð óvinsælan meðal landa hans vestan hafs, sem óþarft er frekar að rekja. Mun þó mega segja, að það hafi eigi. er til lengdar lét, neitt rýrt skáldfrægð hans. Stephan var róttækur í trúmálaskoð- unum eigi síður en þjóðmálum; hann var andvígur og deildi á afturhaldsemi þröngsýni og skinhelgi, og var í þeim skilningi andvígur kirkju og klerkum- Jafnframt var hann hlyntur hinum frjálslyndari trúarhreyfingum, eins og Únitarismanum, og þá fór það að von- um, að hann orti eftirmæli um Robert G. Ingersoll. Eins og vænta mátti,
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184
Blaðsíða 185
Blaðsíða 186
Blaðsíða 187
Blaðsíða 188
Blaðsíða 189
Blaðsíða 190

x

Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga
https://timarit.is/publication/895

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.