Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1950, Blaðsíða 58

40
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ISLENDINGA
inni íslenzku i Manitoba, og lést þar
1903. Hann var faðir skáldkonunnar
Jakobínu Johnson.
Sigurbjörn var maður sjálfmentaður
og orðinn miðaldra, er hann fór af Is-
landi, og er því, eins og vænta mátti,
alþýðuskáld í húð og hár, um efnisval,
anda og bragfimi. Mörg af kvæðum
hans voru ort heima á ættjörðinni,
enda var hann víðkunnur orðinn fyrir
hagmælsku sína og kvæðagerð, er hann
livarf af landi burt; önnur kvæði hans
eru frá seinni árum hans vestan hafs.
Stórt úrval þeirra kom út í Ljóðmæl-
um (Winnipeg, 1902), að miklu leyti
tækifæriskvæði af ýmsu tagi; að góðum
og gömlum íslenzkum sið er þar að
finna mörg Ijóðabréf og hestavísur, og
sæg af ferskeytlum, og nær skáldið sér
þar oft bezt niðri, eins og títt er um
snjalla hagyrðinga. En sum lýsa kvæði
hans og lausavísur frumbyggjalífinu í
Canada. Af persónulegum kvæðum
kveður mest að upphafskvæðinu í bók-
inni, “Til landa minna”, og ekki síst
fyrir það, hve liispurslaus lýsing það
er á lífi skáldsins og andvígum kjörum.
2. Sigurður Jón Jóhannesson (frá
Mánaskál í Laxárdal) var fæddur að
Marbæli í óslandshlíð í Skagafirði 25.
nóvember, 1841, en kom vestur um
haf til Canada í stórhópnum fyrsta
1873; var landnámsmaður í Marklandi
og í Ontario, en kom til Winnipeg
1882; einn af stofnendum vikublaðs-
ins Lögberg 1888. Hann lést í Winni-
peg 13. janúar 1923.
Sigurður gaf út allmörg ljóðasöfn,
meðal annars Ljóðmæli (Winnipeg,
1897) og Nokkur ljóðmæli forn og ný
(Winnipeg, 1915), og var, eins og Þor-
steinn Þ. Þorsteinsson segir réttilega í
Sögu Islendinga í Vesturheimi (II.
bindi, bls. 166), “lipurt alþýðuskáld
hins eldra stíls”. Ennfremur telur Þor-
steinn hann verið liafa “óefað eitt allra
vinsælasta skáldið hjá þorra manna
vestan hafs fram yfir aldamót.” Að
dæmi hinna eldri skálda íslenzkra orti
Sigurður margt ættjarðarkvæða, árs-
tíðakvæða og annarra tækifæriskvæða,
kvæði sögulegs efnis, erfiljóð og lausa-
vísur. Má vafalaust telja kvæðið
“Skipaskaðinn á Skagaströnd” meðal
beztu kvæða hans, en það er bæði vel
ort og góð atburðarlýsing.
Af öðrum skáldum hinnar eldri kyn-
slóðar, er ortu í anda hinnar þjóðlegu
íslenzku skáldskaparstefnu, skulu nú
nokkur talin. Eyjólfur Eyjólfsson
Wíum (1855-1931) á það skilið, að hans
sé sérstaklega getið fyrir hið stórbrotna
og hjartaheita ættjarðarkvæði hans,
“Minni Islands”, fornt í anda og ramm-
íslenzkt að málfari og bragarhætti.
Baldvin Halldórsson (1861-1934) var
snillingur í ferskeytlugerð, en mörg
önnur vestur-íslenzk skáld hafa verið
ferhendusmiðir góðir. Rímurnar hafa
átt sinn fulltrúa þar sem Nikulás Otten-
son (f. 1867) er, en hann hefir í Minni
Nýja Islands (1934) bókfest í hinum
forna rímnastíl nöfn íslenzkra for-
manna í Nýja Islandi, er voru fyllilega
drápunnar verðir; miklu meira er þó
sagnfræðilegt gildi þeirrar bókar held-
ur en hið bókmentalega gildi hennar.
Af skáldkonum frá landnámstímabil-
inu má sérstaklega nefna Helgu S.
Baldvinsdóttur (1858-1941), er orti und-
ir nafninu “Úndína”, kvæði hennar,
sem birtust í véstur-íslenzkum blöðunr
og tímaritum og vöktu verðuga athygh,
eru hugnæm og með sterkum persónu-
legum blæ.