Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1950, Blaðsíða 134

116
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÆLAOS ISLENDINGA
gæti kvæðanna, sem öll eru a£ bestu tegund.
Innan um eru einstök kvæði á frummálunum
ásamt þýðingunni—líklega til að gefa lesend-
unum hugmynd um nákvæmni þýðarans, og er
það góð nýbreytni. Bókin er um 400 bls. að
stærð.
Næsta bókin, Swedish Songs and Ballads, er
aðeins um 50 síður. Kvæðin eru fyrst á Sænsku
nteð einrödduðum lögum, og svo þýðingar á
Ensku. Þar rekur maður sig á gamla kunn-
ingja innan um—lög og vísur Bellmans, Otto
Lindblads, Gunnar Wennerbergs, o.s. frv. Jafn-
vel er þar logandi spengileg ensk útgáfa a£
Gamla Nóa (Gubben Noah) eftir þau hjón-
in Martin og Inga Allwood.
Þriðja bókin, Ameríka-Svensk Lyrik, á síð-
ustu 100 árum (1848—1948), er um 200 bls. á
stærð. Ef til vill er það sú bókin, sem vakti
mest forvitni mína, einmitt núna, þegar tíma-
ritið er að rifja upp, hvað okkur Vestur-ís-
lenditigum hefir orðið ágengt á sama sviði síð-
ustu 75 árin. Þetta eru vitanlega aðeins sýn-
ishorn af því sem Svíarnir hér vestan hafs
hafa verið að yrkja á móðurmálinu á síðustu
hundruS árum, og sem próf. Allwood hefir eft-
ir vandlega athugun álitið mest einkennandi
þessa starfsemi—ekki nauðsynlega altaf það
besta. Hér eru Ijóð eftir 86 skáld, og viður-
kcnnir hann það, að óefað séu margir fleiri.
sem komið gætu til greina. Nokkrar konur
eru í hópnum. Allur fjöldinn var vel mentað
fólk, og að tveimur eða þremur undantekn-
um, fæddir í heimalandinu. 59 eru nú dánir.
Nálega allir af öðrum eða þriðja ættlið, hafa
gert enskuna að sínu móðurmáli; má þar til
nefna hið vel þekta skáld Carl Sandburg.
Kvæðin eru flokkuð eftir efni, svo sem: Móð-
urmálið, Föðurlandið, Nýi heimurinn, konan
og ástir, trúarljóð, lífspeki, kýmni, o. s. frv.
Eg reyndi að líta yfir eitt eða fleiri kvæði í
hverjum flokki, og fann þar margt vel ortra
kvæða; en jafnvel þó eg verði að játa, að
Sænskan liggi mér ekki eins létt á tungu og Is-
lenskan, get eg ekki varist þeirri hugsun, að
við höfum þar fátt að öfunda. Eins og við er
að búast frá svo löngu tímabili, eru hættir, eigi
síður en efni, ólíkir—frá hreinu rími niður í
rímuleysu. Hér er sýnishorn af seinni ára hátt-
leysu—gott kvæði að efni: Höfundurinn, Axei
Fredenholm, bjó í Winnipeg um tírna, fór svo
lil Bandaríkjanna, en er nú búsettur í föður-
landi sínu. Annars hafa, að honum og einum
öðrurn undanteknum, allir hinir verið búsett-
ir í Bandaríkjunum; margir ekki unað þar, og
því horfið heim, eftir lengri eða skemri tíma.
Hjartað í vefnaðinum
1 dag vefur hún, í gær óf hún.
1 milli tunglsins nýja og niða
situr hún við vefinn.
Með mjúkum fingrum greiðir hún þræðina;
og milli fagurra litaskifta
hnýtir hún ósýnilega hnúta.
Helgimyndir ættstofns síns
vefur hún í dúkinn;
gleði sína og sorg táknar hún í litum—
dagmálabjörtum og dökkum sem nótt.
Leggirðu eyra við vefinn,
heyrir þú hjarta hennar slá;
það syngur og titrar
í litum og blæbrigðum.
Einn dag ber gest að garði,
sem kaupir hinn dýra dúk;
leggur hann á glerhart gólf
fyrir fótaþurku.
Hann kannast ekki við sál hennar,
sem lifir í verkinu.
Hann veit ekki sársauka hjartans,
sem troðið er framandi fótum.
Við lestur kýmniskvæðanna komst eg að
þeirri niðurstöðu, að enginn kemst þar í hálf-
kvisti við okkar eina og óviðjafnanlega Káinn.
Hér kemur dálítið sýnishorn af kýmninni hjá
Svíunum, frítt útlagt:
1 sporvagni sátu þau saman—
steinn og hans væntanleg frú.
Þau höfðu víst haft sitt gaman,
og heim á leið voru þau nú.
Eg horfði á varirnar hrærast,
sem hvers annars mæltu þau til;
og hljóðlaust sá höfuðin bærast,
en heyrði ei orðaskil.
Eg undraðist einn þar í hljóði,
en úrlausn að lokum þó fann:
Hún “gum” tugði af miklum móði,
en munntóbak jórtraði hann.
G. J.