Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1950, Page 77

VESTUR-ÍSLENZK LJÓÐSKÁLD
59
ar-Eddu, og verður dæmi Sigynar i
höndum skáldsins áhrifamikil tákn-
mynd sjálfsfórnarandans.
Af öðrum kvæðum Þorsteins frá síð-
ari árum rná t. d. nefna hið skörulega
ljóðalof hans til Vilhjálms Stefánsson
landkönnuðar og þá ekki síður hið
stórbrotna kvæði hans “Lofsælu Ijóðs-
ins”, svifhátt að hugsun og dýrt að
rími, sem kom í þessu riti. Þá hefir
hann birt í vestur-íslenzkum blöðum
°g tímaritum fjölda af eftirmælum um
íslenzka landnema eða aðra Islendinga
vestan hafs, sem skarað hafa fram úr á
einhverjum sviðum; eru kvæði þess ort
af djúpri sarnúð og skilningi, enda er
höfundurinn manna kunnugastur sögu
Islendinga í Vesturheimi. Ágæt dæmi
slíkra kvæða hans eru erfiljóðin um
^nnu frá Þverá (konu Jóns Friðfinns-
sonar tónskálds) og um Helgu S.
haldvinsdóttur (Úndínu) skáldkonu.
En þó að Þorsteinn standi föstum fót-
nrn í jarðvegi ættjarðarinnar og ís-
lenzkri bókmenntarfleifð, hefir hann
af jafn mikilli einlægni túlkað ræktar-
hug sinn til Canada bæði í fallegri
sonnettu og lengri kvæðum um það
efni.
14. Einar P. Jónsson var fæddur að
Háreksstöðum á Jökuldal 1880, og er
hálfbróðir Gísla Jónssonar skálds. Ein-
ar stundaði nám á Lærða skólanum í
Reykjavík 1902-05, en hefir stórum
aukið við skólamenntun sína með víð-
laekum lestri úrvals skáldrita. Á
R-eykjavíkurárum sínum tók hann
niikinn þátt í almennum málum, en
fékkst jafnframt við blaðamennsku og
önnur ritstörf. Hann fluttist til Can-
ada 1913 og hafa ritstjórn og blaða-
'uennska orðið aðalævistarf hans þar.
Hann var meðritstjóri Lögbergs 1917-
27, og liefir síðan nærri óslitið verið að-
alritstjóri blaðsins og lengi undanfar-
ið eini ritstjórinn. Hann er maður
sönghneigður, var organleikari framan
af árum, og hefir jafnvel fengist við
tónsmíðar. Með mörgum hætti hefir
hann lagt mikilvægan skerf til félags-
mála og menningarviðleitni landa
sinna í Winnipeg og Vesturheimi al-
mennt.
Þegar þess er gætt, hve mörg járnin
ritstjóri eins og hann verður að hafa í
eldinum, sætir það furðu, hver bók-
menntabragur er á mörgum ritstjórn-
argreinum hans, ekki síst þeim, sem
fjalla urn menningarmál, svo sem bók-
menntir og listir, íslenzkar menningar-
erfðir, hugsjónir og lífshorf. Bera slík-
ar greinar vitni víðfeðmum áhugamál-
um hans, frelsisást og djúpstæðri trú á
alþjóða-samvinnu.
Eigi að síður er það með kvæðum
sínum, sem Einar hefir sérstaklega
haslað sér völl í íslenzkum bókmennt-
um, en þau eiga yfirleitt mikið bók-
menntagildi. 1 fyrstu bók hans, Öræfa-
ljóðum (Winnipeg, 1915) eru mörg
góð kvæði persónuleg og ljóðræn að
svip, látlaus og lipur, smekkleg að máli
og búningi. Hér eru einnig ágætar
lausavísur. En síðan þessi fyrsta bók
hans kom út, hefir Einar stórum færst
í aukana bæði um stílþrótt, dýpt og
formfestu, að óbreyttri smekkvísinni
og lúnum ljóðræna blæ. Sjást alls þessa
næg merki í seinni kvæðabók hans,
Sólheimar (Reykjavík, 1944).
Tíðum finnur hann hugrenningum
sínum og tilfinningum táknrænan
búning í aðlaðandi myndum úr skauti
náttúrunnar; af því tagi eru kvæði
eins og “Haf”, ljóðræn og litauðug lýs-
ing á heillandi útsænum, og “Brim”.
þrungið að djúpri hugsun og fastmeitl-