Nýjar kvöldvökur - 01.07.1921, Page 15

NÝJAR KVÖLDVÖKUR. 93
Jeg er tuttugu og eins árs að aldri. Jeg
hefi að eins lifað fyrir listina. Áður cn jeg
sá yður, hefi jeg að eins elskað eina veru>
en eigi með hjartanu — með ímyndunar-
afiinu. Hún var opinberun þeirrar hugsjón-
ar, sem jeg ætiaði að klæða í efnisbúning,
hún var innblásturinn að hugmyndum þeim,
sem hvíldu þroskaðar i brjósti mínu. En
við hana var eigi tengd nein von um jarð-
neska sælu og gleði. Hún var draumur, en
eigi kona, sem jeg vildi lifa með og deyja,
en Gerða: þjer eruð sú kona.
Ef þjer berið í brjósii nokkra hlýju til
mín, þá spyrjið sjálfa yður, hvort þjer mun-
ið nokkru sinní geta elskað mig og orðið
förunautur minn á lífsleiðinni — á hinni
örðugu þroskabraut í listarinnar ríki. Segi
hjarta yðar, að þjer getið það, þá heitið
mjer eiginorði og kunngerum öllum, að við
ætlum síðar að eigast, þá er fjárhagur okk-
ar leyfir.
Sjeuð þjer unnusta mín, hefi jeg rjett til
að vernda yður og sýna yður opinberlega
alia þá blíðu, ást og virðing, sem jeg vil,
án þess að mannvonskan dirfist að flekka
mannorð yðar með rógburði.
Ef við trúlofumst eigi, verð jeg með öliu
að hætta að heimsækja yður.
Jeg grátbæni yður að hafna mjer eigi, ef
þjer haldið, að þjer munið nokkru sinni
elska mig. Hvernig sein svar yðar verður,
hvort sem vegir okkar skiijast eða liggja
saman, þá er jeg í lífi og dauða yðar ein-
lægur Karl Gústavson.i
Pið allar ungu meyjar, sem hafið heyrt eða
lesið ástarjátningu þess manns, sem þið virtuð
mikils og þóttl vænt um, en eiskuðuð samt
eigi, þið getið skilið, hvernig Gerðu var inn-
anbrjósts.
Hún elskaði Richard einan þrátt fyrir alt, og
þar sem ást hennar var laus við alla eigin-
girni, gat hún aldrei brugðist honum.
»Mjer hlotnaðist eigi sú hamingja að njóta
Ricbards, en jeg skal verða þeirrar sælu að-
njótandi, að elska hann til dauðans,* hugsaði
Gerða. »Jeg get eigi elskað neinn annan, og
þótt jeg gæti það, þá vildi jeg það eigi.
Hann var fyrsta og verður einasta ást mfn, og
ef við hittumst, þá ákalla jeg hann og segi:
Rá er jeg var barn, baðstu inig að minnast
þín; jeg hjet því og hefi ætíð elskað þig. «■
Pannig hafði Gerða hugsað undanfarið og
þannig hugsaði hún einnig nú, þá er hún
braut brjefið frá Karli saman og stundi þungan.
Hún vissi, að hún hlaut að skilja við vin-
inn sinn samúðarríka, að hann kæmi nú eigi
framar til að ræða við hana, kenna henni og
gleðja hana og göfga. En hún varð að hafna
honum; hún gat eigi heitist þeim, sem hún
elskaði eigi. Hún ritaði:
»Jeg ann yður sem bróður, Karl, en get
þó eigi gleymt því, að hjarta mitt er eilíf-
lega öðrum heitið. Sú yfirlýsing mín er
svarið við bónorði yðar. En þjer megið
eigi hryggjast yfir þessu, eigi harma missir
þeirrar hamingju, sem var fmyndunin tóm,
eu hugsa á þessa leið: Listamaðurinn á að
vera frjáis, lau9 við öll bönd, sem heimilis-
lífinu eru samfara. Lt'stin er ástvina hans,
listaverkin fjölskylda hans og starfið ham-
ingja hans. Þjer eruð ungur, elskið mig
og haldið að lííshamingja yðar sje í því
fólgin, að hljóta mig. En þar skjátlast yður.
Pær skyldur, sem þjer viljið nú fúslega tak-
ast á herðar, mundu framvegis verða yður
fjötrar og lama yður svo, að hugur yðar
mundi eigi geta leitað eins hátt og nauð-
synlegt er miklum og ágætum listamanni.
Pjer segið, að við skulum starfa í sam-
einingu.
Starfið er ávinningur lffsins; starfið er
mikilleikur mannsins, en ger eigi listastarfið
að blóðugum bardaga við eymdina; lát eigi
hina fölu fátækt með afskræmdum andlits-
dráttum standa við hlið myndarinnar, sem
þjer eigið að böggva í marmara, því að þá
er hætt við, að þjer getið aldrei klætt í efn-
isbúning hugsanir yðar og drauma.
Neyðin í mynd sjúkrar eiginkonu og
hungurmorða barns er skelfileg. Til henn-