Læknablaðið - 15.05.1999, Blaðsíða 87

LÆKNABLAÐIÐ 1999; 85
467
sem óhjákvæmilega fylgir
svona breytingum. Þetta er já-
kvæð þróun og í samræmi við
það sem er að gerast víða er-
lendis. Þar er lögð mikil
áhersla á náin og lifandi tengsl
á milli bráðaþjónustu og þess
sem tekur við af henni. Við
megum ekki gleyma því að
upp undir helmingur þeirra
sem lagðir eru inn á sjúkra-
húsin eru aldraðir og hluti
þeirra ætti að koma beint til
okkar en ekki að þurfa að
millilenda á sérhæfðum deild-
um sjúkrahúsanna.
Við sjáum fram á bætta
þjónustu og aukin afköst og ef
okkur tekst að koma fólki fyrr
á hjúkrunarheimili þá getur
biðtíminn hjá okkur styst.
Eins og er bíða alltaf einhverj-
ir á lyflækninga- og hand-
lækningadeildum sjúkrahús-
anna eftir því að komast til
okkar og úti í samfélaginu eru
einnig einstaklingar sem
þyrftu að komast í greiningu
eða endurhæfingu hér. Við
getum ekki tekið við þeim
vegna þess að rúmin eru upp-
tekin af fólki sem ætti að vera
á hjúkrunarheimili. Uppbygg-
ing hjúkrunarheimila hefur
verið hægari í höfuðborginni
en á landsbyggðinni, rétt eins
og verið hefur í heilsugæsl-
unni. Það er þó verið að
byggja ný heimili og með
aukinni uppbyggingu þeirra
vonumst við til að geta rækt
hlutverk okkar betur."
Aldraðir frískari núna
og fötluðum fækkar
- Nú blasir það við að öldr-
uðum mun fjölga verulega á
næstu árum og áratugum og
væntanlega mun veiku, öldr-
uðu fólki einnig fjölga. Erum
við komin með tæki sem getur
mætt þessari fjölgun?
„Þú segir að veiku fólki
muni væntanlega fjölga en
það bendir flest til þess að það
fólk sem núna er að komast á
eftirlaunaaldur sé frískara en
það var fyrir 25 árum og fötl-
uðum hefur fækkað. Við
þekkjum áhættuþættina sem
leiða til fötlunar en erum ekki
farin að nota þá þekkingu á
nógu markvissan hátt til að
fyrirbyggja áföll. Þar gæti
heilsugæslan komið til skjal-
anna í auknum mæli með klín-
ískar leiðbeiningar sem taka á
áhættuþáttum fötlunar og
hrörnunar. Nægir þar að nefna
háþrýsting, þar á meðal slag-
bilsháþrýsting, gáttatif, kól-
esterólhækkun, reykingar og
beinþynningu. Það gæti leitt
til þess að fleira fólk verði
frískara lengur í framtíðinni.
Fjölgun sjúkra aldraðra verð-
ur því vonandi ekki alveg
línuleg í takt við almenna
fjölgun þessa aldurshóps.
Heilbrigðisþjónustan þyrfti
að taka höndum saman um að
bæta heilsu aldraðra. Það þarf
að mínu viti ekki að byggja
mikið meira en þau 120-150
rými sem nú vantar. En við
þyrftum að bæta heimaþjón-
ustu við aldraða og varðveita
og þróa frekar öldrunarþjón-
ustu sjúkrahúsanna sem tekur
við fólki sem er komið skref-
inu lengra en að hafa áhættu-
þætti og er orðið veikt og fatl-
að, ýmist andlega, lrkamlega
eða félagslega. Við sérhæfum
okkur í því að byggja fólk upp
aftur og koma því til sjálfs-
bjargar á ný. Erlendar rann-
sóknir sýna að slík þjónusta
dregur úr líkunum á því að
fólk þurfi á varanlegri vistun
að halda og eykur líkurnar á
því að það geti búið heima.
Þannig dregur hún úr þörfinni
fyrir langtíma umönnun á
stofnunum jafnvel þótt öldr-
uðum fjölgi."
Ung sérgrein með
aldraða sjúklinga
- Hvernig hefur ykkur
gengið að fá fólk til starfa? Er
ekki skortur á hjúkrunarfræð-
ingum?
„Sá vandi kemur alls staðar
við sögu á sjúkrahúsunum.
Hann er tilfinnanlegur og háir
okkur því allar fagstéttirnar
vinna saman sem einn hópur.
Eg veit að hjúkrunin er að
glíma við þennan vanda eins
og best hún getur en það er
ekki gott að segja hvað fram-
tíðin ber í skauti sínu hvað
þetta varðar. Það má þó benda
á að öldrunarhjúkrun hefur
verið í vexti og það sama gild-
ir um almennan áhuga á öldr-
unarfræðum og öldrunarlækn-
ingum. Það er svo skrítið að
þótt við séum að fást við elsta
fólkið þá er þetta ein yngsta
sérgreinin innan læknisfræð-
innar. Hún hefur styrkst og
vaxið mikið á síðustu 30 árum
og er búin að slíta barnsskón-
um.
Eg er bjartsýnn á framtíð
þessarar starfsemi. Það styrkir
stöðu okkar að við erum að
bjóða upp á úrræði sem eru
fjárhagslega hagkvæmari en
þau sem öldruðum standa til
boða á bráðasjúkrahúsunum
og stuðla að því að mæta ósk-
um fólksins. Við tökum við
fólki af sérhæfðu deildunum
og oft þarf fólk ekki að koma
þar við. Þannig ná hinar sér-
hæfðu deildir að njóta sín bet-
ur. Ef við getum einnig orðið
til þess að draga úr þörfinni
fyrir hjúkrunarheimili og
stytta þann tíma sem fólk þarf
að dvelja þar þá sparast veru-
legar fjárhæðir, auk þess sem
flestir aldraðir kjósa að geta
dvalið sem lengst í heimahús-
um,“ segir Pálmi V. Jónsson
forstöðulæknir á Landakoti.
-ÞH