Læknablaðið - 15.05.1999, Blaðsíða 23

LÆKNABLAÐIÐ 1999; 85
409
3,45/10.000 fæðingar á því síðara (p=0,09).
Engin fóstureyðing var framkvæmd vegna kvið-
arklofa og ekkert barn fæddist andvana.
Aðrir fæðingargallar fundust hjá 13 börnum,
þar af gamalokun eða -þrengsli hjá átta. Sjö
börn höfðu fæðingargalla utan meltingarvegar
(21,4%). Af mæðrum voru 82% (23/28) frum-
byrjur, meðalaldur var 21,5 ár. Meðgöngulengd
var 30-40 vikur. Sextán börn fæddust með
eðlilegum hætti en 12 með keisaraskurði, þar af
sex með bráðakeisara. Atján börn greindust við
fæðingu en 10 með ómun á 19. viku með-
göngu. Fæðingarþyngd var 2650 g (bil 1500-
3720 g). Kviði var lokað í einni aðgerð hjá 15
bömum, en í tveimur aðgerðum hjá 13 börnum.
Legutími var 55 dagar (miðtala 26 dagar; bil
14- 351 dagur). Dánatíðni var 10,7% (3/28).
Langtímafylgikvillar voru fáir 5/28, aðallega
endurtekin kviðverkjaköst og hægðatregða.
Alyktanir: Rannsókn þessi gefur til kynna að
tíðni kviðarklofa geti verið að aukast á Islandi
en rannsóknin er of lítil til að sú aukning geti
orðið marktæk. Ungur aldur mæðra og það að
börnin eru yfirleitt frumburðir er í samræmi við
niðurstöður annarra rannsókna. Arangur með-
ferðar vegna kviðarklofa hér á landi er eins og
best verður og dánartíðni er lág.
Inngangur
Kviðarklofi er meðfæddur galli á kviðvegg,
sem talinn er verða til á fyrsta þriðjungi með-
göngu (1). Kviðveggur lokast ekki og liggja
kviðarholslíffæri utan hans. Oftast eru magi og
garnir úti, en einnig geta milta og innri kynfæri
legið úti (2). Opið á kviðveggnum er 3-4 sm að
lengd í langási, ávallt hægra megin við nafla
(aldrei í nafla) og oft aðskilið frá naflastrengn-
um með húðbrú. Enginn poki er utan um úti-
liggjandi garnir (2). Vansnúningur (malrota-
tion) á görn, gamasmæð (microcolon), gama-
þrengsli eða -lokanir koma fyrir í um það bil
15- 30% tilfella, en aðrir meðfæddir gallar eru
sjaldgæfir (2,3). Ef til vill er tíðni kviðarklofa
að aukast í heiminum (4), en lítið er vitað um
tíðni hans á íslandi eða hvort aukning hefur
orðið á síðustu árum. Arangur meðferðar og
lifun eru einnig óþekkt.
Tilgangur rannsóknarinnar var að kanna
tíðni kviðarklofa á íslandi á 25 ára tímabili
1970-1994, greiningu, árangur meðferðar, lif-
un, legutíma og meðgöngusögu (aldur móður,
fjölda fyrri meðgangna, meðgöngulengd og
fæðingu).
Efniviður og aðferðir
Rannsóknin var afturskyggn og náði yfir árin
1970-1994 að báðum árum meðtöldum. Athug-
aðar voru sjúkraskrár allra barna sem lögðust
inn á Landspítalann með greininguna kviðar-
klofi og farið var yfir krufningarskýrslur ný-
bura og fósturlát á þessum árum. Má ætla að öll
börn á Islandi sem fæðast lifandi með þennan
galia leggist inn á Landspítalann, því einu
barnaskurð- og nýburagjörgæsludeildir lands-
ins eru þar.
Tölulegar upplýsingar um fæðingar á Islandi
fyrir tímabilið fengust úr fæðingarskrá. Skráð-
ur var aldur móður, fjöldi meðgangna/fæðinga,
meðgöngulengd, eðli fæðingar, greiningartími,
fæðingarþyngd, ástand við fæðingu, tegund og
fjöldi aðgerða, fylgikvillar, dánartíðni og legu-
tími. Tíðni kviðarklofa var reiknuð út frá heild-
arfjölda fæðinga á Islandi, sem fjöldi kviðar-
klofatilfella á 10.000 fæðingar.
Tölfræðilegur samanburður á tímabilunum
var gerður með t-prófi og tilhneiging til breyt-
ingar (trend) á tíðni kviðarklofa, aldri mæðra
og meðgönguröð var gerð með kí-kvaðrats-
prófi. Tölfræðileg marktækni miðaðist við
p<0,05.
Niðurstöður
Tuttugu og átta börn fæddust með kviðar-
klofa á árunum 1970-1994, þar af 18 seinna
tímabilið (1983-1994). Alls fæddust 16 drengir
og 12 stúlkur. Engin fóstureyðing var fram-
kvæmd vegna kviðarklofa og engin andvana
fæðing varð.
Heildarfjöldi bama sem fæddust á íslandi
þessi 25 ár var 108.118, 56.027 á fyrra tímabil-
inu og 52.091 á því seinna. Tíðni kviðarklofa á
íslandi fyrir allt tímabilið var 2,59/10.000 fæð-
ingar. Tíðnin 1970-1982 var 1,78/10.000 fæð-
ingar, en var 3,45/10.000 fæðingar á árunum
1983-1994. Ekki er marktækur munur á tíðni
(p=0,09), en greinileg tilhneiging til aukinnar
tíðni ef skipt er í fimm ára tímabil (p=0,005).
Þrettán böm höfðu aðra fæðingargalla (48%)
(tafla I). Aðeins tvö af börnum með þrengsli
eða lokun á göm höfðu aðra galla. Ellefu böm
þurftu að gangast undir fleiri aðgerðir en gert
var ráð fyrir, oftast vegna þrengsla eða lokana á
görn, sem ekki höfðu sést í fyrstu aðgerð.
Meðalaldur mæðra var 21,5 ár (miðtala 21;
bil 16-33 ára), þar af voru 10 (35,7%) yngri en
20 ára (p<0,01). Einungis ein kona var eldri en
30 ára. Tuttugu og þrjár konur (82%) voru