Læknablaðið : fylgirit - 15.12.1996, Qupperneq 29

L/EKNABLAÐIÐ 1996; 82/FYLGIRIT 34
29
hóf notkun getnaðarvarnapillunnar fyrir tvítugt
jókst jafnt og þétt með hverjum nýjum fæðingar-
hópi eftir 1944 og fór úr 20% hjá konum fæddum
1945-1947, í 82% hjá konum fæddum 1963-1967.
Samband milli tímalengdar notkunar og áhættu
á að greinast með brjóstakrabbamein var mark-
tækt háð fæðingarári. Hjá konum fæddum 1951-
1967 (81 sjúklingur) var hlutfallsleg áhætta 2,0
fyrir notkun lengur en fjögur ár (95% öryggis-
mörk 1,1-3,7). Tengslin voru ekki lengur sýnileg
eftir að konum fæddum 1945-1950 hafði verið
bætt í hópinn (hlutfallsleg áhætta 1,1; 95% örygg-
ismörk 1,1-3,7). Marktæk leitni (trend) til auk-
innar áhættu samfara aukinni tímalengd notkunar
fannst hjá hópnum sem fæddist eftir 1950, þar var
hlutfallsleg áhætta 0,9, 1,7 og 3,0 fyrir notkun
skemur en fjögur ár, í fjögur til átta ár og lengur
en átta ár.
Niðurstöður rannsóknarinnar benda til tengsla
milli brjóstakrabbameins og notkunar getnaðar-
varnapillunnar hjá ungum konum. Þær benda
einnig til mikilvægis þess að blanda ekki saman
upplýsingum kvenna sem hófu notkun ungar og
hinna sem byrjuðu eldri, í rannsóknum á áhrifum
notkunar getnaðarvarnapillu hjá ungum konum.
E-23. Sternotomy og bilateral bul-
lectomy vegna emphysema bullosum
Kristinn B. Jóliannsson*, Hörður Alfreðsson*,
Björn Magnússon**, Grétar Ólafsson*
Frá *hjarta- og lungnaskurðdeild Landspítalans,
**endurhœfmgadeildinni á Reykjalundi
Emphysema bullosum er mjög algengur sjúk-
dómur, með vaxandi öndunarerfiðleikum. Loka-
stigið er að sjúklingur getur ekki gert einfalda
hluti, svo sem þvegið sér. Á síðustu þremur árum
höfum við gert aðgerðir á þremur sjúklingum með
emphysema bullosum á lokastigi. Áður en sjúk-
lingarnir voru teknir í aðgerð, voru þeir í fjórar
vikur í endurhæfingu á Reykjalundi. Einnig voru
almennar blóðrannsóknir gerðar, teknar rönt-
genmyndir og sneiðmyndir af lungum og þolpróf
gert. Sneiðmyndir af lungum voru notaðar til þess
að sjá hvað sjúkdómur væri útbreiddur og líka að
athuga gæði þess lungnavefs sem ekki voru blöðr-
ur í.
Við rannsökuðum hvort stórar blöðrur væru í
sambandi við berkju. Þær blöðrur sem ekki eru í
sambandi við berkju geta ekki þrýst saman
lungnavef. Tvær aðferðir voru notaðar til að
greina á milli og mæla RV (loftleif). Önnur var
gerð með helíumi og mældi hún aðeins þær blöðr-
ur sem eru í sambandi við berkju. Hin aðferðin
var gerð í þrýstiklefa og mældi bæði blöðrur sem
eru í sambandi við berkju og þær sem eru ekki í
sambandi. Niðurstöður úr þessum tveimur rann-
sóknum hjálpuðu okkur að velja sjúklinga í að-
gerðir.
Skurðaðgerðir á þessum sjúklingum voru gerð-
ar í gegnum sternotomiu. Stórar blöðrur voru
fjarlægðar. Heftibyssur voru notaðar og saman-
pressaður lungnavefur gat þannig þanist út. Að-
gerðartími var 45-60 mínútur. Strax á skurðstofu
voru sjúklingar teknir úr öndunarvél. Eftir að þeir
voru búnir að vera í endurhæfingu Reykjalundi í
fjórar vikur eftir aðgerð voru þeir færir um að
klæða sig sjálfir og ganga þrjá stiga án vandræða.
Niðurstaða: 1) Sternotomy þolist vel. 2) Mæl-
ing á RV lungna (loftleif) með tveimur aðferðum
hjálpar okkur að velja þá sjúklinga sem hafa mest
gagn af aðgerðinni. Tveggja til fimm lítra mis-
munun á gildum í áðurnefndum prófu lofar góðu.
E-24. Kransæðaaðgerðir á Landspítal-
anum á árinu 1995
Kristinn B. Jóhannsson, Hörður Alfreðsson,
Þórarinn Arnórsson, Bjarni Torfason, Grétar
Ólafsson
Frá hjarta- og lungnaskurðdeild Landspítalans
Efniviður: Kransæðaaðgerðir hafa verið fram-
kvæmdar á íslandi í rúm 10 ár. Hér er fjallað um
kransæðaaðgerðir ársins 1995. Gerðar voru 200
kransæðaaðgerðir á Landspítalanum á árinu 1995
þegar undan eru skildar kransæðaaðgerðir í
tengslum við lokuaðgerðir. Það voru 160 karlar
(53 sjúklingar <60 ára, 107 sjúklingar >60 ára) og
29 konur (fjórir sjúklingar <60 ára, 24 sjúklingar
>60 ára). Ellefu sjúklingar fóru í endurkransæða-
aðgerð. Ástand sjúklinga fyrir aðgerð var mis-
munandi, 99 sjúklingar voru með langvarandi
hjartaöng, 85 sjúklingar með hvikula hjartaöng,
15 sjúklingar með yfirvofandi hjartadrep og einn
sjúklingur með hjartaáfall og kominn með op á
milli afturhólfa. Pá voru 33 sjúklingar (16%) með
höfuðstofnsþrengsli, 20 sjúklingar höfðu út-
streymisbrot <50% og 180 sjúklingar höfðu út-
streymisbrot >50%. Pessir 200 sjúklingar höfðu
eina til sex kransæðar >70% þrengdar.
Aðferðir: Allar aðgerðirnar voru gerðar með
aðstoð hjarta- og lungnavélar, kælingu og kaldri
St.Thomas upplausn var sprautað inn í kransæðar
í gegnum hjartarót. Hjartað var kælt að utan með
ísvatni.
Ósæðardæla var notuð hjá tveimur sjúklingum
með útstreymisbrot <20% fyrir aðgerð. Tveir
sjúklingar fengu aðeins einn græðling, 15 sjúkling-
ar tvo græðlinga, 61 sjúklingur þrjá græðlinga, 90
sjúklingar fjóra græðlinga, 28 sjúklingar fimm
græðlinga og fimm sjúklingar fengu sex græð-