Læknablaðið : fylgirit - 15.12.1996, Side 38

38
E-42. Tíðni BRCAl og BRCA2 stökk-
breytinga í brjóstaæxlum íslenskra
kvenna
Guðrún Jóhannesdóttir, Júlíus Guðmundsson,
JónPór Bergþórsson, Aðalgeir Arason, BjarniA.
Agnarsson, Guðný Eiríksdóttir, Óskar Þór Jó-
hannsson, Ake Borg, Sigurður Ingvarsson, Doug-
las F. Easton, Valgarður Egilsson, Rósa Björk
Barkardóttir
Frá Rannsóknastofu HÍ í meinafrœði
Inngangur: Faraldsfræðilegar rannsóknir
benda til að urn 5-10% brjóstakrabbameina séu
tilkomin vegna erfða. Stökkbreytingar í öðru
hvoru krabbameinsgenanna BRCAl og BRCA2
eru taldar geta skýrt aukna hættu á brjósta-
krabbameini í um 80% fjölskyldna með hækkaða
tíðni meinsins. Rannsóknir á bandarískum og
evrópskum fjölskyldum sýndu að í tæplega helm-
ingnum eru tengsl sjúkdómsmyndunar við
BRCAl genið og í kringum 30% þeirra við
BRCA2 genið. Rannsóknir okkar á íslenskum
fjölskyldum benda hins vegar til að á íslandi sé
tíðni BRCA2 stökkbreytinga mun hærri en tíðni
BRCAl stökkbreytinga. Af 24 brjóstakrabba-
meinsfjölskyldum sem rannsakaðar voru sýndu
um 70% tengsl milli sjúkdómsmyndunar og
BRCA2 gensins en um 8% við litningasvæði
BRCAl gensins.
Aðferðir: PCR hvarf, SSCP rafdráttur og rað-
greining voru notuð til að finna stökkbreytingar í
BRCAl og BRCA2 genum íslensku brjósta-
krabbameinsættanna. BRCA2 stökkbreytingin
(999del5) reyndist sú sama í öllum fjölskyldunum
sem sýndu líkindi fyrir BRCA2 tengslum. Einnig
reyndist vera sama stökkbreyting í splæsisetröð
útraðar 17 í fjölskyldum sem sýndu fylgni milli
brjóstakrabbameins og litningasvæði BRCAl
gensins. Við notuðum SSCP til að skima fyrir
þessum tveimur stökkbreytingum í um 500 ís-
lenskum konum greindum með brjóstakrabba-
mein og í viðmiðunarhópi sem tók til um 500
einstaklinga.
Niðurstöður: BRCA2 stökkbreytingin fannst í
8,5% og BRCAl stökkbreytingin í 0,2% kvenna
sem höfðu greinst með brjóstakrabbamein. Eng-
inn einstaklingur úr viðmiðunarhópnum bar
BRCAl stökkbreytingunna en tveir (0,4%) báru
BRCA2 stökkbreytingunna.
Ályktun: Niðurstöður okkar benda til þess að á
íslandi skýri 999del5 BRCA2 stökkbreytingin
stóran hluta þeirra brjóstakrabbameina sem eru
tilkomin vegna erfða.
LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82/FYLGIRIT 34
E-43. Sameindalíffræði nefkokskrabba-
meina
Sigurður Ingvarsson*,Guðný Eiríksdóttir*, Li-Fu
Hu**
Frá *Rannsóknastofu HÍ í meinafrœði, **MTC,
Karolinska Institutet Stokkhólmi
Nefkokskrabbamein er algengt í vissum þjóðfé-
lagshópum, einkum í Suður-Kína. Orsakavaldar
nefkokskrabbameina eru taldir vera af ýmsum
toga, svo sem Epstein-Barr veira, umhverfisþátta
og erfða. Við rannsökuðum 17 (ósérhæf frum-)
æxli í nefkoki með tilliti til taps á arfblendni með
því að bera saman æxli og eðlilegar blóðfrumur
frá sama sjúklingi.
Tíu fjölbreytileg microsatellite erfðamörk voru
notuð frá litningasvæði 3pl3-p26. Með PCR
tækni var erfðaefnið magnað og PCR afurðir voru
aðgreindar eftir stærð í PAGE raðgreiningargeli,
fluttar yfir á nælonhimnu og gerðar sýnilegar með
peroxíðasa merktum þreifara.
Tap á arfblendni greindist í 12 æxlissýnum
(70%). A tveimur setum er um að ræða aukna
tíðni erfðabreytinga í samanburði við aðliggjandi
svæði, eða 60% á 3p21.1-14.3 (erfðamark
D3S1067) og 58% á 3pl4.2-14.1 (erfðamark
D3S1217). Arfhrein úrfelling greindist í einu æxli
á litningasvæði 3p26 (erfðamark D3S1297). 3p
breytingar eru algengari í æxlum sem lengra eru
komin með tilliti til æxlisvaxtar. Einnig eru hafnar
rannsóknir á tapi á arfblendni á litningasvæði 9p.
Niðurstöðurnar eru mikilvægar með tilliti til
kortlagninga á æxlisbæligenum og mats á hvort
breytingar í erfðaefni æxlisfruma hafi áhrif á líf-
fræðilega hegðun æxlisvaxtarins. Með rannsókn-
um á nefkokskrabbameini gefst einstakt tækifæri
til að skilja samspil erfða, umhverfis og veiru með
tilliti til áhrifa á æxlisvöxt.
E-44. Aldursháðar breytingar á þaneig-
inleika lungna og brjóstveggjar hjá
börnum
Jónas Ingimarsson, Aðalbjörn Þorsteinsson, And-
ers Larsson, Olof Werner
Frá svæfinga- og gjörgœsludeildum Landspítalans
og háskólasjúkrahússins í Lundi
Inngangur: Verulegar aldursháðar lífeðlis-
fræðilegar breytingar verða á lungnastarfsemi
barna sérstaklega fyrstu 18 mánuðina. Lungna-
blöðrum fjölgar nálega 10 sinnum á fyrstu átta
árum ævinnar, mest á fyrstu mánuðunum. Hlut-
fall elastíns miðað við venjulegan bandvef vex
einnig fyrsta árið. Brjóstkassinn stífnar einnig við
það að brjósk rifbeinanna beingerist. Upplýsing-
ar um það hvaða áhrif þessar breytingar hafa á
þaneiginleika lungnanna nýtast meðal annars við