Læknablaðið : fylgirit - 15.12.1996, Side 83

LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82/FYLGIRIT 34
83
natríumkarboxýmetýlcellulósa (NaCMC) og
hýdroxýmetýlprópýl-cellulósa (HPMC). Míkró-
húðað var með úðaþurrkunartækni sem byggist á
því að míkróníseruðu lyfi er dreift í lausn af húð-
unarefninu og blöndunni síðan úðað inn í þurrk-
geymi þar sem hún mætir heitum loftstraumi.
Stærðardreifing míkróhúðuðu agnanna var lítil
en meðalkornastærðin var á bilinu 3-8 pm. Lögun
míkróhylkjanna svo og stærðardreifing þeirra var
háð húðunarefninu sem notað var. Vermisgrein-
ing sýndi að ekki hafði orðið breyting á kristal-
gerð steranna við míkróhúðunina. Leysnihraði
allra steranna jókst eftir míkróhúðun með vatns-
leysanlegri fjölliðu. Hversu mikil aukning var í
leysnihraða fór eftir magni og tegund húðunar-
efnis. Stöðugleikarannsóknir sýndu að leysnieig-
inleikar lyfjanna voru óbreyttir eftir eins árs
geymslu.
Niðurstöðurnar sýna að hægt er að auka leysni-
hraða torleysanlegra lyfja með míkróhúðun með
vatnssæknum fjölliðum.
V-44. Cýanhýdrin glýkósíðar einangr-
aðir úr Passiflora plöntutegundum
Elín S. Ólafsdóttir, Elísabet Þorgeirsdóttir, Ingi-
björg Gylfadóttir
Frá lyfjafrœði lyfsala, lœknadeild HÍ
Inngangur: Cýanhýdrin glýkósíðar með cýk-
lópenten aglýkon hafa takmarkaða útbreiðslu og
hafa aðeins fundist í fimm náskyldum plöntuætt-
um. Plönturnar framleiða iðulega blöndu af rúm-
hverfum þessara efnasambanda og bendir það til
ákveðinnar ósérhæfni ensíma í lífsamtengingu
þeirra. Cýklópenten cýanhýdrin glýkósíðar eru
því áhugaverð efnasambönd fyrir margra hluta
sakir. Hugsanlegt er að nota megi hreinar rúm-
hverfur þeirra sem upphafsefni við framleiðslu
ýmissa efna sem hafa cýklópenten hring, til dæmis
prostaglandína og pentenómýcín sýklalyfja. I
öðru lagi eru þau áhugaverð með tilliti til rann-
sókna á sérhæfni ensíma í lífsamtengingu þeirra
og í þriðja lagi eru þau mikilvæg greiningartæki
við flokkun plantna vegna takmarkaðrar út-
breiðsla sinnar. Þekking á útbreiðslu og bygging-
argerðum er forsenda ítarlegri rannsókna á þessu
sviði. Tilgangur rannsóknanna er að einangra,
hreinsa og bera kennsli á cýanhýdrin glýkósíða úr
plöntum af ættinni Passifloraceae. Unnið var með
þrjár plöntutegundir; Passiflora vespertilio,
Passiflora indecora og Passiflora apetala.
Aðferðir: Plönturnar voru úrhlutaðar með
80% metanóli og extraktið hreinsað meira með
vökvaskiljun á kísilgelsúlu (MPLC). Meiri upp-
hreinsun á glýkósíðunum fór fram með HPLC-
vökvagreiningu og Rl-skynjun. Hrein efni voru
síðan skoðuð með NMR-greiningu ('H- og 13C-
NMR) og sannkennsli þeirra staðfest með NMR-
greiningu á acetat-afleiðum þeirra.
Niðurstöður: Plönturnar P. vespertilio, P. ind-
ecora og P. apetala reyndust allar innihalda sömu
þekktu tvísykruna, sem aðeins hefur fundist í
tveimur tegundum plantna áður. Þessi tvísykra
nefnist passibiflorin og hefur cýklópenten ag-
lýkon með tveimur sykrum tengdum á súrefni í
stöðu 1 og 4. Glúkósa er tengd við stöðu 1 og
sjaldgæf 6-deoxý-gúlópýranósíð sykurleif við
stöðu 4.
Passibiflorin hefur nú fundist í fimm plöntuteg-
undum, og virðist því vera nokkuð útbreitt í Pass-
ifloraceae ættinni.
V-45. Lípoxýgenasa-hemill úr fléttunni
Thamnolia subuliformis
Kristín Ingólfsdóttir*, Margrét Birgisdóttir*,
Wiedermann B**,Wagner H**
Frá *lyfjafrœði lyfsala HÍ, **Institut fur Phar-
mazeutische Biologie, LMU, Miinchen
Tvíhringja fenólsambönd, svokölluð depsíð og
depsídón, eru algeng annars stigs efni (secondary
metabolites) í fléttum. Með hliðsjón af efnabygg-
ingu eru slík efni áhugaverð til prófunar gegn
verkun á efnaskipti arakídonsýru, meðal annars
gegn verkun ensímanna cyklóoxygenasa, sem
hvatar ummyndun arakídonsýru í prostaglandín
(PGE2, PGF2a, og fleiri) og gegn verkun lípoxý-
genasa, sem hvatar myndun leukótríen sambanda
(LTA4, LTB4, LTC4, LTD4, og fleiri) úr arakí-
donsýru. Baeomycesín sýra, sem efnafræðilega
telst til (3-depsíða, var einangruð úr ormagrösum,
Thamnolia subuliformis.
Eins og aðrar fléttur myndast ormagrös við
sambýli svepps og þörungs. Staðfesting á hrein-
leika baeomycesín sýru og efnabyggingu var feng-
in með notkun TLC, IR, ‘H og 13C NMR tækni
sem og massagreiningu. In vitro áhrif baeomyces-
ín sýru á verkun cyklóoxygenasa, sem einangrað-
ur var úr sáðblöðru hrúta, voru prófuð sem og
áhrif á verkun 5-lípoxýgenasa, sem einangraður
var úr fersku svínablóði.
Niðurstöður sýndu að baeomycesín sýra hafði
öfluga, sérhæfða hemlandi verkun á 5-lípoxýgen-
asa án þess að hafa áhrif á cyklóoxygenasa. í ljósi
orsakaþátts leukótríen sambanda í öndunarfæra-
og bólgusjúkdómum meðal annars er í framhaldi
áhugavert að kanna áhrif baeomycesín sýru á leu-
kótríenmyndun í einangruðum líffærum.