Læknablaðið : fylgirit - 15.12.1996, Side 84

84
LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82/FYLGIRIT 34
V-46. Klínískt mat á hýdrókortisón-
munnskoli (Dexocort®)
PeterHolbrook*, Þórdís Kristmundsdóttir**, Þor-
steinn Loftsson**
Frá *tannlœknadeild HÍ, **lyfjafrœði lyfsala HÍ
Oft hefur reynst erfitt að nota stera til að með-
höndla slímhúðarsjúkdóma í munni, sérstaklega
ef um er að ræða stór svæði. Þróað hefur verið
hýdrókortisónmunnskol (Dexocort®, Lyfjaversl-
un Íslands hf.), sem menn telja að sé hentugt fyrir
sjúklinga. Lausnin inniheldur hýdrókortisón
(0,3% w/v) í 4,5% (w/v) 2 hýdroxýprópýl-P-cyk-
lódextrín lausn. Hýdroxýprópýlmetylcellulós
(0,5% (w/v) var notað til að auka seigju lausnar-
innar og auka virkni hýdrókortisón-cyklódextrín
efnasambandsins.
Eitt hundrað og tveir sjúklingar með munnang-
ur, lichen planus (flatskæning) og önnur einkenni
í slímhúð notuðu munnskolið í rannsókn, sem
kanna átti hve áhrifaríkt lyfið reyndist klínískt.
Flestir sjúklinganna lýstu umtalsverðum bata
eftir tveggja vikna munnskolsmeðferð. Tuttugu
og sex sjúklingar af 33 (78%) með munnangur
sögðust vera „miklu betri“, 26 af 54 (48,1%) sjúk-
linga með flatskæning og fimm af 16 (31,3%) sjúk-
lingum með önnur sjúkdómseinkenni á slímhúð.
Enginn sjúklinganna kvartaði undan aukaáhrif-
um af meðferðinni.
Munnskolslausnir eru fýsilegur kostur við stað-
bundna sterameðferð á sárum á munnslímhúð.
V-47. Lyfjagjöf til heila framhjá blóð-
heila hemli
Sveinbjörn Gizurarson, Tryggvi Þorvaldsson
Frá lyfjafrœði lyfsala HÍ
Almennt er mjög erfitt að koma lyfjum inn í
heila vegna blóð-heila hemils sem samanstendur
af þétttengdum æðaþelsfrumum, þöktum glia
frumum. Lyf sem komast frá blóði yfir í heila hafa
því ferðast í gegnum bæði frumulögin en mörg lyf
hafa ekki þá eiginleika sem til þarf. Lyf sem eiga
að komast yfir í heila- og mænuvökva þurfa jafn-
framt að komast yfir svokallaðan blóð-mænu-
vökva þröskuld sem samanstendur af ependyma
frumum í plexus choroideus, þær frumur virka á
svipaðan hátt og þekjufrumur í nýrnagöngum.
Lyktarsvæðið hefur að ýmsu leyti valdið vand-
ræðum vegna þess að örverur geta komist frá því
yfir til heila. Ymsar örverur er sýkja taugakerfið
eða valda heilahimnubólgu berast með úða á lykt-
arsvæðinu og komast þaðan með lyktarþráðunum
til heila. Einnig er vitað að sníklar geta nýtt sér
þessa leið yfir í heila og valdið lífshættulegum
sjúkdómum eins og ferskvatnssníkillinn Naegleria
fowlerí sem veldur dauða um 72 klukkustundum
eftir að einkenni smitunar koma fram.
Rannsóknir okkar hafa stutt þá tilgátu að hægt
sé að koma lyfjum framhjá blóð-heila hemli, það
er frá lyktarsvæði og yfir til heila. Frásog til heil-
ans frá lyktarþekju á sér stað mjög hratt og þéttn-
in í heila verður mun fyrr en hefði lyfið þurft að
fara yfir blóð-heila hemilinn. Verið er að kanna
notagildi þessarar lyfjaleiðar fyrir krabbameins-
lyf, svo og önnur lyf sem þurfa að verka í heila en
komast ekki þangað vegna blóð-heila hemilsins.
Ef þessi lyfjaleið reynist raunhæf er um að ræða
nýjar dyr að heilanum sem ekki hafa verið nýttar
áður. Verkefnið hefur því bæði hagnýtt og fræði-
legt gildi.
V-48. Insúlínviðbót við töflumeðferð hjá
insúlínóháðum sykursjúkum
Svana Steinsdóttir*, Þórir Helgason**, Ástráður
B. Hreiðarsson*,**
Frá *lyfjafrœði lyfsala HÍ, **göngudeild sykur-
sjúkra Landspítalanum
Þrátt fyrir meðferð með töflum og áherslu á rétt
mataræði hjá insúlínóháðum sykursjúkum næst
ekki alltaf viðunandi blóðsykurstjórnun, einkum
þegar fram líða stundir. A síðustu árum hefur
verið sýnt fram á að minnka megi nýmyndun
glúkósu frá lifur þessara sjúklinga með því að
bæta litlum skammti af langvirku insúlíni við
töflumeðferðina.
Fram til 1995 höfðu 67 insúlínóháðir sykursjúk-
ir hafið insúlínmeðferð sem viðbót við töflumeð-
ferð á göngudeild sykursjúkra. Hjá 57 þeirra (27
konum og 30 körlum), að meðalaldri 63,5±14,3
ár, var mögulegt að meta árangur meðferðarinn-
ar. Allir höfðu verið á meðferð með súlfónýlúrea
lyfjum, en um 80% á metformíni. Fjörutíu og þrír
sjúklingar voru á samhliða meðferð með súlfónýl-
úrea og metformíni.
Insúlínmeðferð var hafin að meðaltali 10 árum
eftir greiningu sjúkdómsins og oftast með insulat-
ardi gefnu um klukkan 22. Meðal byrjunar-
skammtur var 11,8 einingar (8-16 einingar) en
meðal núverandi skammtur var 13,4 einingar (6-
36 einingar). Sjúklingar höfðu að meðaltali verið
á insúlínmeðferð í tvö og hálft ár (innan við eitt til
sjö ár).
Alls höfðu 17,5% viðvarandi eggjahvítumigu,
37% háþrýsting, 30% merki um úttaugaskaða og
39% augnbotnabreytingar.
Meðaltalsblóðsykur (random) við byrjun insú-
línmeðferðar var 14,2±33 og lækkaði í 9,7±3,7
mmól/L (P<0,01) við fyrstu endurkomu og hélst
óbreyttur við síðustu komu á deildina það er