Læknablaðið : fylgirit - 01.12.1998, Page 22

22
LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84/FYLGIRIT 37
ir. Meðaltöl áhættuþátta hjarta- og æðasjúk-
dóma voru síðan borin saman í hópunum í
hverjum áfanga.
Niðurstöður: Konur: Vitrænt skertar konur
höfðu í fyrri áföngum marktækan hærri slag-
bilsþrýsting, (147 vs. 141 mm Hg), hærri hlé-
bilsþrýsting (90 vs. 87 mm Hg), meiri notkun
blóðþrýstingslækkandi lyfja (14 vs. 7%), hærra
heildarkólesteról (268 vs. 260 mg/dl), hærri
eins og hálfrar klukkustundar blóðsykur í syk-
urþolsprófi (116 vs. 103 mg/dl), stærri þyngd-
arstuðul (25,9 vs. 25,1) og voru oftar reykinga-
menn (35 vs. 26%). Eftir að þær voru orðnar
vitrænt skertar í sjötta áfanga höfðu þær lægri
slagbilsþrýsting (148 vs. 152 mm Hg), lægri
hlébilsþrýsting (77 vs. 79 mm Hg) og lægra
heildarkólesteról (262 vs. 270 mg/dl). Karlar:
Vitrænt skertir karlar höfðu í fyrri áföngum
einungis marktækt hærri slagbilsþrýsting (146
vs. 141 mm Hg). Tilhneigingin var hins vegar
sú sama og meðal kvenna. Eftir að þeir voru
orðnir vitrænt skertir í sjötta áfanga höfðu þeir
lægri slagbilsþrýsting (146 vs. 153 mm Hg),
lægri hlébilsþrýsting (79 vs. 83 mm Hg), minni
notkun á blóðþrýstingslækkandi lyfjum (20 vs.
29%) og lægra heildarkólesteról (220 vs. 231
mg/dl). Bæði vitrænt skertir karlar og konur
voru í öllum áföngum eldri en hinir. Aldurs-
leiðréttinga er því þörf.
Umræða: Þessar niðurstöður benda til að
helstu áhættuþættir hjarta- og æðasjúkdóma
svo sem blóðþrýstingur, blóðfitur, blóðsykur,
offita og reykingar séu einnig áhættuþættir fyr-
ir vitræna skerðingu í heild sinni. Þar sem Alz-
heimers sjúkdómur er algengasta orsök heila-
bilunar hérlendis, bendir þetta til að annað
hvort séu æðavitglöp vanmetin eða að áhættu-
þættir hjarta- og æðasjúkdóma eigi einnig þátt í
meingerð Alzheimers sjúkdóms. Þessi áhætta
er viðsnúin þegar vitræn skerðing hefur orðið,
en það endurspeglar trúlega afleiðingar vit-
rænnar skerðingar á efnaskipti, næringu og
reykingavenjur.
E-3. Simvastatín lækkar nýgengi heila-
blóðfalla. Reynsla úr 4S
Guðmundur Þorgeirsson, Gunnar Sigurðsson,
Jón Þór Sverrisson fyrir hönd 4S-rannsóknar-
hópsins
Frá göngudeild Landspítalans fyrir blóðþrýst-
ing og blóðfitumœlingar, lyflækningadeild Fjórð-
ungssjúkrahússins á Akureyri
Inngangur: Faraldsfræðilegar rannsóknir,
Hjartaverndarrannsóknin þeirra á meðal, hafa
ekki sýnt skýrt samband milli kólesteróls og
heilablóðfalla. Engar meðferðarprófanir með
kólesteróllækkandi lyfjum hafa verið gerðar
þar sem heilablóðföll hafa verið aðalmæli-
kvarði á árangur eða áhrif meðferðar og engar
slíkar rannsóknir hafa beinst að sjúklingum
sem eru í sérstakri hættu að fá heilablóðfall
(sjúklingar með háþrýsting, dyn yfir hálsslag-
æð, fyrri sögu uin heilablóðfall eða TIA).
Efniviður og aðferðir: í skandinavísku sim-
vastatín rannsókninni (4S) var á framskyggnan
hátt lagt mat á tíðni heilablóðfalla meðal þátt-
takenda sem allir höfðu kransæðasjúkdóm,
kólesteról á bilinu 5,5-8,0 mmól/L og fengu
annað hvort simvastatín (27 mg daglega að
meðaltali) eða sýndarlyf.
Niðurstöður: Meginniðurstaða þessarar at-
hugunar var að í lok rannsóknartímans (fimm
og hálft ár að meðaltali) var nýgengi heilablóð-
falla og TIA-kasta í meðferðarhópnum 28%
lægra en í hópnum sem fékk sýndarlyf
(p=0,033). Aðalávinningurinn var í fækkun
blóðþurrðarheilablóðfalla, sem ekki voru talin
stafa af segareki (52% fækkun) og í 34% fækk-
un TI A-kasta. Heilablæðingar voru aðeins tvær
og báðar í hópnum sem fékk sýndarlyf en
óflokkuð heilablóðföll voru 28 og skiptust nán-
ast jafnt á milli hópanna.
Alyktanir: Meðal sjúklinga með staðfestan
kransæðasjúkdóm stuðlar kólesteróllækkandi
meðferð með simvastatíni að marktækri lækk-
un í nýgengi heilablóðfalla, einkum blóðþurrð-
arheilablóðfalla sem ekki verða rakin til sega-
reks.
E-4. Eftirlit og meðferð kransæðasjúk-
linga
Emil L. Sigurðsson'■2I, Jón Steinar Jónsson31,
Guðmundur Þorgeirsson41
Frá "Heilsugœslustöðinni Sólvangi Hafnar-
firði, 21heimilislœknisfræði HI, 3,Heilsugœsl-
unni í Garðabæ, 4,lyflœkningadeild Landspítal-
ans
Inngangur: Forvarnir og eftirlit sjúklinga
með langvinna sjúkdóma, eins og kransæða-
sjúkdóm, er eitt meginviðfangsefni lækna.
Lyfjameðferð þessara sjúklinga hefur tekið þó
nokkrum breytingum síðastliðna áratugi þar eð
niðurstöður stórra klínískra rannsókna hafa
sýnt fram á mikilvægi þess að nota magnýl og
lækka kólesterólgildi. Rannsóknir hafa enn-
fremur undirstrikað þýðingu þess að gefa sjúk-