Læknablaðið : fylgirit - 01.12.1998, Page 40

40
LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84/FYLGIRIT 37
aðferð, poly A RNA einangrað með olígó dT
cellulósa og hlutfallslegt magn mRNA fyrir
SAA ákvarðað með northern blotting.
Niðurstöður: I lifur og hjarta hamstra sem
fengu fæði bætt með ómega-3 fitusýrum var
endótoxín örvaður styrkur mRNA fyrir SAA
50-60% meiri en í lifur og hjarta hamstra sem
fengu fæði bætt með ómega-9 fitusýrum. I lifur
og hjarta hamstra sem fengu ómega-6 fitusýru-
bætt fæði var endótoxín örvaður styrkur
mRNA fyrir SAA á milli þess sem hann var í
hömstrum sem fengu ómega-3 og þeirra sem
fengu ómega-9 fitusýrur í fæðinu. Svipaðar
niðurstöður fengust úr milta en munur á styrk
mRNA fyrir SAA í milta hamstra sem fengu
ómega-3 og ómega-9 fitusýrur í fæði var ekki
marktækur. Enginn munur var á styrk mRNA
fyrir SAA í þörmum hamstra sem fengu mis-
munandi fæði.
Alyktanir: Þessar niðurstöður sýna að ómega-
3 fitusýrur í fæði geta aukið endótoxínörvað
magn mRNA fyrir SAA í nokkrum vefjum
hamstra. SAA er eitt af aðalbráðfasaprótínun-
um og er talið gegna jákvæðu hlutverki við
sýkingu. Því gæti aukið mRNA fyrir SAA í
hömstrum sem fengu ómega-3 fitusýrur bent til
jákvæðra áhrifa ómega-3 fitusýra í sýkingum.
E-36. Reykingavenjur vélstjóra, er hægt
að komast að þeim með fyrirspurnum?
Vilhjálmur Rafnsson
Frá rannsóknastofu í heilbrigðisfrœði HI
Inngangur: Reykingar eru oft truflandi þáttur
(confounding factor) í rannsóknum á krabba-
meinsnýgengi meðal starfshópa. Fyrri rann-
sókn á múrurum gaf vísbendingar um háa dán-
artíðni vegna lungnakrabbameins og höfundur
hafði oft hvatt múrara til að hætta að reykja,
því reykingar og hugsanlegur krabbameins-
valdur í starfsumhverfi þeirra gætu verið sam-
verkandi. I ljós kom í rannsókn á reykingavenj-
um múrara að þeir höfðu hætt að reykja í mun
meira mæli en aðrir karlar á Islandi. Spurningin
er hvort rannsakandinn hafi haft áhrif á hvernig
múrarai'nir svöruðu. Nýgengi lungnakrabbameins
hefur áður verið rannsakað meðal vélstjóra og
þeim einnig ráðlagt að hætta að reykja.
Markmið rannsóknarinnar var að kanna
reykingavenjur vélstjóra en það er liður í um-
fangsmeiri athugun á krabbameinsnýgengi
meðal vélstjóra.
Efniviður og aðferðir: Félagatal vélstjóra
var fengið frá Vélstjórafélagi Islands. I júní
voru sendir spurningalistar um starfs- og reyk-
ingavenjur til 2.241 vélstjóra. Aminningar- og
hvatnirfgarbréf um að svara var sent mánuði
seinna til þeirra sem ekki höfðu þá svarað.
Svörun var 73% um miðjan október.
Niðurstöður: Af svarendum höfðu 30,4%
aldrei reykt, 34,5% voru hættir fyrir meir en ári
og þeir sem reyktu að staðaldri voru 24,1%.
Miðað við kannanir tóbaksvarnarnefndar hafa
fleiri vélstjórar einhvern tímann byrjað að reykja
og fleiri hætt að reykja en gengur og gerist hjá
íslenskum körlum. Af þeim sem svöruðu á
fyrsta mánuðinum höfðu marktækt fleiri hætt
að reykja og fleiri sem reyktu svöruðu á síðustu
stundu.
Alyktanir: Þegar krabbameinsnýgengi með-
al vélstjóra verður borin saman við nýgengi
meðal allra íslenskra karla mun trutlun af völd-
um reykinga samkvæmt þessum niðurstöðum
ekki leiða til hærra nýgengis krabbameina hjá
vélstjórum heldur þess gagnstæða. Tíðari reyk-
ingar meðal þeirra sem svara seint, bendir til
þess að vélstjórar sem ekki hafa svarað reyki
meir en aðrir. Ef til vill er ástæða þess að reyk-
ingamenn draga að svara sú að þeir skammast
sín fyrir reykingarnar eða þyki þær ntiður og
ástæða þess að stærra hlutfall þeirra sem hættir
eru að reykja svara fljótt, er ef til vill sú að þeir
séu ákafir um að segja þeim sem rak áróður
gegn reykingum, frá árangri sínum.
E-37. Nýgengi krabbameina meðal iðn-
verkakvenna
Hólmfríður K. Gunnarsdóttir", Vilhjálmur
Rafnsson21
Frá "atvinnusjúkdómadeild Vinnueftirlits rík-
isins, 21rannsóknastofu í heilbrigðisfrœði Hl
Inngangur: Rannsóknir á nýgengi krabba-
meina hafa leitt í ljós mismunandi krabba-
meinstíðni í mismunandi þjóðfélagshópum.
Heildartíðni krabbameina er hærri meðal karla
í hópum sem hafa stutta skólagöngu og vinna
ósérhæfð störf. Heildartíðni krabbameina með-
al kvenna með sömu kennimerkjum er á hinn
bóginn lægri en meðal annarra kvenna. Tiltekin
krabbamein eru þó tíðari í þessum hópi kvenna,
það er krabbamein í leghálsi og lungum, en
brjóstakrabbamein er á hinn bóginn algengara
meðal kvenna sem betur eru settar. Starf og
lífshættir eru nátengd atriði sem erfitt er að að-
greina. Rannsóknir á krabbameinstíðni í ís-
lenskum starfshópum hafa leitt í ljós svipað
mynstur og sést hefur annars staðar.