Læknablaðið : fylgirit - 01.12.1998, Qupperneq 53

LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84/FYLGIRIT 37
53
E-61. Faraldsfræði og greining gláku á
Islandi. Reykjavíkuraugnrannsóknin
Friðbert Jónasson, K. Sasaki, Þórður Sverris-
son, Einar Stefánsson, Arsœll Amarsson, Vé-
steinn Jónsson, Gyða Bjarnadóttir, Olafur 01-
afsson, Laufey Tryggvadóttir og samstaifs-
hópur japanskra og íslenskra augnlækna
Frá lœknadeild Hl, augndeild Landspítalans,
Kanasawa Medical University, landlœknis-
embœttinu, Krabbameinsfélaginu
Inngangur: Tilgangur rannsóknarinnar var
að ákveða algengi, aldurs- og kynjaskiptingu
einstaklinga með gleiðhornagláku og tengsl
hennar við tálflögnun á augasteinshýði
(pseudoexfoliation syndrome).
Efniviður og aðferðir: Sautjánhundruð
Reykvíkingar 50 ára og eldri voru valdir með
slembiúrtaki og 1635 uppfylltu skilgreiningu
rannsóknarinnar. Allir 45 þátttakendur sem
höfðu sögu um gláku og 39 aðrir einstaklingar
með verulega áhættuþætti, það er augnþrýsting
>24 og/eða bolla/sjóntaugaróshlutfall >0,7 eða
mismunur þessa milli augna >0,2, voru endur-
skoðaðir með tilliti til gláku, þar með talin
þröskulds tölvustýrð sjónsvið, innan þriggja og
12 mánaða frá rannsókninni.
Niðurstöður: Eittþúsund fjörutíu og fimm
einstaklingar tóku þátt í rannsókninni eða
68,2% boðaðra 50-79 ára og 35,8% þeirra sem
voru 80 ára og eldri. Tveir einstaklingar höfðu
þröngvinkilsgláku (bráðagláku). Tuttugu og
ein kona og 22 karlar höfðu áður verið greind
með gleiðhornagláku og 63% þeirra höfðu
sjónsviðsskemmd. I aldurshópunum 50-59 ára,
60-69 ára, 70-79 ára og 80 ára og eldri var al-
gengi gleiðhornagláku 0,8%, 3,3%, 8,0% og
11,5% (aldurshópar í sömu röð). Af augum
með tálflögnun höfðu 15,2% einnig gláku en
1,9% augna án tálflögnunar. Af 39 áðurnefnd-
um einstaklingum sem grunaðir voru um gláku
á byrjunarstigi vegna augnþrýstings eða útlits
sjóntaugar voru þrír settir á glákumeðferð inn-
an þriggja mánaða frá rannsókn og aðrir tveir
innan 12 mánaða frá rannsókn.
Alyktanir: Algengi gleiðhomagláku, þar
með talin gláka með tálflögnun, eykst með aldri,
OR 2,4 (CI 1,7-3,3) fyrir hver 10 ár sem fólk
eldist (p<0,001). Það er ekki tölfræðilega mark-
tækur kynjamunur. Tálflysjun augasteinshýðis
eykur stórlega áhættuna á gleiðhornagláku
OR=4,l eða er sérstakur sjúkdómur. Af þátttak-
endum sögðust 88,9% hafa komið til augnlækn-
is minnst einu sinni síðustu fjögur ár. Hið lága
algengi ógreindrar gláku í þessari rannsókn
samanborið við allar erlendar rannsóknir ber
væntanlega vitni góðu augnheilsueftirliti á ís-
landi þar sem fólk kemur til gleraugnamælinga
til augnlækna en ekki til sjóntækjafræðinga.
E-62. Algengi skýmyndunar á augasteini.
Reykjavíkuraugnrannsóknin
Arsœll Arnarsson, Friðbert Jónasson, Vésteinn
Jónsson, Hiroshi Sasaki, Einar Stefánsson,
Gyða Bjarnadóttir, Þórir Harðarson, Ólafur
Ólafsson og samstarfshópur íslenskra og jap-
anskra augnlœkna
Frá læknadeild HI, augndeild Landspítalans,
Kanazawa Medical University, landlæknis-
embættinu
Inngangur: Skýmyndun á augasteini er al-
gengasta ástæða nýrrar blindu í heiminum, en
sjaldgæf í hinum vestræna heimi sem hefur
haft fjárhagslegt bolmagn til að bjóða þeim
sem þurfa augasteinsskipti. Um helmingur
augnaðgerða á Islandi eru framkvæmdar vegna
þessa eina sjúkdóms. Tilgangur rannsóknarinn-
ar var að kanna algengi, aldurs- og kyndreif-
ingu skýmyndunar á augsteinum. Mismunandi
orsakir eru taldar valda skýmyndun í berki,
kjarna eða við afturhýði og var því flokkað eft-
ir staðsetningu. Einnig var metið á hve háu
stigi sjúkdómurinn var.
Efniviður og aðferðir: Sautjánhundruð
Reykvíkingar 50 ára og eldri voru valdir með
slembiúrtaki úr þjóðskrá og boðið að taka þátt í
yfirgripsmikilli augnrannsókn. Valið var sama
hlutfall og kynhlutfall hvers árgangs. Auga-
steinar voru skoðaðir í raufsmásjá af tveimur
reyndum augnlæknum og flokkaðir eftir nýja
kerfi Alþjóðaheilbrigðisstofnunarinnar.
Niðurstöður: Sextánhundruð þrjátíu og fimm
einstaklingar uppfylltu skilyrði rannsóknarinnar
og til skoðunar mættu 1.045, 461 karl og 584
konur. Úr aldurshópnum 50-79 ára mættu 68,2%
boðaðra en 35,8% 80 ára og eldri. Hlutfall þeirra
sem höfðu tæran augastein fór hratt lækkandi
með vaxandi aldri: í aldurshópnum 50-59 ára
höfðu 45% engar skýmyndanir, 28% fólks 60-69
ára, 6% 70-79 ára og enginn sem var 80 ára eða
eldri hafði tæran augastein. Samhliða þessari
aukningu jókst styrkleikastig skýmyndunar.
Algengast var ský í berki augsteins og voru 67%
þátttakenda með slíkar breytingar. Langalgeng-
ast var að fólk hefði sams konar skýmyndanir á
báðum augum og var það hjá 84% þátttakenda.
Konur höfðu frekar skýmyndanir (77%) en karl-