Læknablaðið : fylgirit - 01.12.1998, Side 71

LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84/FYLGIRIT 37
71
allega um að ræða búta úr tveimur genum.
Annars vegar bútar úr nýju, óþekktu geni sem
sýnir hómólógíu við áður raðgreint mannagen,
dJ1409.2, sem sjálft er skylt necdíni, öðru
mannageni. Necdín er talið vera vaxtarhindri
(growth suppressor) í taugafrumum og tilheyrir
stóruin hópi gena, MAGE (melanoma associ-
ated antigens). Hitt genið er skylt nýraðgreindu
mannageni, KIAA0570, og er sennilega rottu-
hómólóg þess gens. Um hlutverk þess er ekkert
vitað.
E-95. Mitf samvirkandi prótín
Gunnar J. Gunnarsson, Eiríkur Steingrímsson
Frá lífefna- og sameindalíjfrœði lœknadeildar
Umritunarþátturinn Mitf (Microphthalmia)
tilheyrir bHLH-zip fjölskyldu stjórnprótína og
er nauðsynlegur fyrir þroskun ýmissa frumuteg-
unda í mús, þar á meðal litfrumur húðar (sem
eiga uppruna sinn í neural crest), litfrumur aug-
ans, beinátsfrumur og mastfrumur. Sum prótín í
þessari fjölskyldu einkum Myc, Max og Mad
mynda flókið net samvirkandi prótína við stjórn
genatjáningar í frumum. In vitro tilraunir sína
að Mitf prótínið getur bundist E-box DNA-
röðinni CACGTG sem einstvennd, eða sem
mistvennd með öðrum náskyldum bHLH-zip
prótínum. Þar sem öll prótín í þessari fjölskyldu
bindast sömu DNA basaröð er talið að sérhæfni
þeirra sé stjórnað af mismunandi samverkun
þessara prótína við mismunandi aðstæður, frek-
ar en af sérhæfingu í DNA-bindingu.
Við höfum notað Yeast-two-Hybrid-kerfið til
að einangra 25 gen sem virðast starfa með Mitf
á sérhæfðan hátt. Sumum þessara gena hefur
verið lýst áður og flest þeirra ef ekki öll starfa í
kjarna frumunnar eða nátengt honum. Eitt
þeirra, Tfe3, er þekkt sem Mitf samvirkandi
prótín bæði in vitro og in vivo og þjónar því
sem jákvæður samanburður (control) í tilraun-
inni. Nokkur genanna eru ný og hefur ekki ver-
ið lýst áður. Starfsemi flestra þessara gena og
staðsetning á litningunum er óþekkt. Ætlunin
er að kortleggja genin, athuga tjáningu þeirra
með northern- og in x/íw-hybridization tækn-
inni og kanna frekar samstarf þeirra við Mitf
með ýmsum in vitro aðferðum. Einnig er ætl-
unin að skoða in vivo hlutverk þeirra í frumu-
ræktum.
Stökkbreytingar í Mitf geni mannsins geta
valdið litar- og heymleysisheilkennunum Waard-
enburg Type 2A og Tietz syndrome. Því ættu
rannsóknir á samstarfsgenum Mitf að auka
skilning okkar á erfðafræði þessara sjúkdóma
og jafnframt á samstarfi bHLH-zip prótína og
annarra stjórnþátta við stjórnun genatjáningar.
E-96. Fylgni C4 arfgerða við hjarta- og
æðasjúkdóma á íslandi
Sigurður Böðvarsson", Judit Kramer21, Sig-
urður Þór Sigurðarson", Garðar Sigurðsson",
Georg Fiist2>, Guðmundur Þorgeirsson", Guð-
mundur Jóhann Arason4'
Frá "lyflœkningadeild Landspítalans, 21Natio-
nal Institute of Haematology, Blood Transfu-
sion and Immunology, Budapest, 3>slysadeild
Sjúkrahúss Reykjavíkur, 4)rannsóknastofu í
ónœmisfrœði Landspítalanum
Inngangur: C4 prótínin (C4A og C4B) eru
tjáð af tveimur samsíða genum innan MHC-III
svæðis sjötta litnings. Gen á þessu svæði hafa
sterka tilhneigingu til að erfast sem ein heild,
án endurraðana. Við höfum áður fundið sam-
svörun milli ótjáðrar samsætu C4B (C4B*Q0)
og kransæðasjúkdóms í Ungverjalandi og vild-
um kanna hvort hægt væri að finna áþekka
samsvörun í þýði með ólíkan MHC bakgrunn.
Efniviður og aðferðir: Safnað var blóðsýn-
um úr 406 einstaklingum sem komu á bráða-
móttöku Landspítalans eða Sjúkrahúss Reykja-
víkur með brjóstverk sem aðalkvörtun. Af þeim
greindust 60 með kransæðasjúkdóm og aðrir
184 höfðu fyrri sögu um slíkan sjúkdóm. Þessir
sjúklingar voru bornir saman við afgang sjúk-
linganna (N=95) og við 119 blóðgjafa.
Niðurstöður: Tíðni C4A*Q0 (0,18) og
C4B*Q0 (0,08) í blóðgjöfum var sambærileg
við þá sem fundist hefur hjá öðrum þjóðum í
N-Evrópu. Þessar samsætur sýndu sterka sam-
svörun við kransæðasjúkdóm. Tíðni C4B*Q0
var aukin í sjúklingum með fyrri sögu um
kransæðasjúkdóm (0,14; p=0,04), en eðlileg í
þeim sem komu inn með bráðan sjúkdóm. Á
hinn bóginn var tíðni C4A*Q0 lækkuð í sjúk-
lingum sem komu inn með bráðan sjúkdóm án
fyrri sögu (0,08; p=0,02).
Ályktanir: Þessar niðurstöður benda til að
afurðir C4 genanna geti skipt máli í meinþróun
kransæðasjúkdóms. Þær gætu samrýmst þeirri
hugmynd að C4A*Q0 geti virkað vemdandi fyrir
tilkomu sjúkdómsins, en C4B*Q0 á hinn bóginn
vemdað fyrir skaðvænum áhrifum sjúkdómsins.
Ekki er hægt að útiloka hlutdeild annarra gena í
nánd við C4 svæðið, en sú skýring er ólíklegri
fyrir það að fylgnin hefur nú greinst í tveim þjóð-
um með mismunandi MHC bakgmnn.