Læknablaðið : fylgirit - 01.12.1998, Blaðsíða 74

74
LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84/FYLGIRIT 37
1. Tvö- til þreföld hækkuðu kólesteróli í blóði.
2. Sjúkdómurinn erfist ríkjandi ókynbundið.
3. Hjarta- og æðasjúkdómar snemma á ævinni.
4. Útfellingar á kólesteróli í sinum (xanthom-
ata tendinosum ), húð (xanthelasma), augum
(arcus senilis).
Markmið rannsóknarinnar eru:
1. Leita með ættrakningu að skyldleika milli
fjölskyldna með arfbundna kólesterólhækkun.
2. Leita með kólesterólmælingu að arfbundinni
kólesterólhækkun hjá afkomendum þeirra
forfeðra sem rekjast saman og beita DNA
prófi til að meta næmi kólesterólmælinga
sem greiningartæki í skyldmennum sjúk-
linga með arfbundna kólesterólhækkun.
3. Leita að stökkbreytingum hjá nýjum sjúk-
lingum með arfbundna kólesterólhækkun.
4. Kanna algengi arfbundinnar kólesterólhækk-
unar á Islandi.
Efniviður og aðferðir: Ættir einstaklinga
með arfbundna kólesterólhækkun. Ættir voru
raktar af erfðafræðinefnd. Ef sameiginlegur
forfaðir sjúklinga með arfbundna kólesteról-
hækkun fannst við ættrakningu og stökkbreyt-
ingin reyndist sú sama í ættunum var leitað að
arfbundinni kólesterólhækkun í öllum afkom-
enduin þessa sameiginlega forföður. Nauðsyn-
legt er að þekkja stökkbreytinguna áður en
prófun er gerð því oft finnast sameiginlegir for-
feður sem ekki bera sömu stökkbreytinguna.
Niðurstöður: Við höfum rannsakað um 30
íslenskar fjölskyldur með arfbundna kólester-
ólhækkun. Fimm stökkbreytingar hafa fundist í
LDL viðtakageninu á Islandi og er ein langal-
gengust (í intron 4). Intron 4 stökkbreytingin
fannst hjá sjö fjölskyldum. Prófa þarf 411
manns í þessum ættum. Þegar hafa 311 eða
76% verið athugaðir. Sjötíu og fimm áður
ógreindir einstaklingar með arfbundna kólest-
erólhækkun hafa fundist með kólesterólmæl-
ingu eða 24% af þeim sem athugaðir hafa ver-
ið. Greining var staðfest með DNA prófi.
Ályktanir: Leit að arfbundinni kólesteról-
hækkun í ættum, þar sem sameiginlegur forfað-
ir er fundinn með ættrakningu, margfaldar
fjölda þeirra einstaklinga sem finnast með arf-
bundna kólesterólhækkun. Mikill ávinningur er
af leit sem þessari ef einstaklingar greinast áð-
ur en einkenni æðasjúkdóma koma fram. Stefnt
er að því að greina alla sjúklinga með arf-
bundna kólesterólhækkun á Islandi fyrir lok
ársins 2000.
E-101. Tíðni breytileika í genum sem
hafa áhrif á styrk háþéttni fituprótíns í
blóði kransæðasjúklinga og í eðlilegu
viðmiðunarþýði
Ottar Már Bergmann'2', Manjeet K. Bolla",
Guðný Eiríksdóttir", Gunnar Sigurðsson2J),
Vilmundur Guðnason1-21
Frá "Rannsóknarstöð Hjartaverndar, 2,lœkna-
deild HÍ, "Sjúkrahúsi Reykjavíkur
Inngangur: Lækkað háþéttni fituprótín
(HDL) er einn af áhættuþáttum kransæðasjúk-
dóma. Bæði erfðir og umhverfi ákvarða styrk
þess í blóði. Prótín sem hafa áhrif á styrk há-
þéttni fituprótíns í blóði eru til dæmis Hepatic
Lipase (HL) og Cholesteryl Ester Transfer
Protein (CETP). Þekktir eru breytileikar (poly-
morphism) í genum þessara prótína sem eru
tengdir magni þeirra í blóði. Markmið rann-
sóknarinnar var að athuga tíðni breytileika í
þessum genum hjá kransæðasjúklingum borið
saman við fólk úr almennu þýði.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknarhópurinn
samanstóð af 496 sjúklingum sem komu í
Hjartavernd og fengið höfðu kransæðastíflu.
Viðmiðunarhópurinn var 324 einstaklingar úr
almennu þýði. Breytileikarnir voru kannaðir
með PCR á C-T skiptum í stöðu -480 í prómóter
í Hepatic Lipase geninu, TaqlB, C-T skiptum í
intron 1 í CETP geninu og 1405V í exon 14 í
CETP geninu. Tölfræðilegur samanburður á
hópunum var gerður með kí-kvaðratsprófi.
Niðurstöður: Allir breytileikarnir voru í
Hardy-Weinberg jafnvægi. Tíðni HL breyti-
leikans (-480T) var 0,18 í rannsóknarhópnum
og 0,20 í almennu þýði sem er ekki marktækur
munur. Tíðni CETP breytileikans (405V) var
0,34 í rannsóknarhópnum og 0,31 í almennu
þýði sem er ekki marktækur munur. Tíðni
Cetp TaqlB breytileikans (B2-T) var 0,43 í
rannsóknarhópnum og 0,49 í almennu þýði
sem er marktækur munur (p<0,05).
Ályktanir: CETP TaqlB breytileikinn hefur
veruleg áhrif á styrk háþéttni fituprótíns í blóði
og þess vegna hugsanleg áhrif á áhættu á
kransæðastíflu. Niðurstöður okkar styðja þessa
kenningu þar sem tíðni þess sets sem hefur áhrif
til hækkunar á háþéttni fituprótín er lægri í
einstaklingum sem fengið hafa kransæðastíflu.
E-102. Áhrif apoE gens á kólesteról,
hjartaáföll og vitræna starfsemi
Vilmundur Guðnason", Björn Einarsson1-21,
Manjeet K. Bolla", Guðrún Karlsdóttir31, Hall-