Læknablaðið : fylgirit - 01.12.1998, Qupperneq 77

LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84/FYLGIRIT 37
77
Niðurstöður og ályktanir: Allir þeir sem
skoðaðir voru höfðu verið lengur en sex mán-
uði að jafna sig af veikindum sínum ef þeir
gerðu það yfirleitt. Aðeins 12% þeirra sem
veiktust töldu sig hafa náð sér að fullu. Batinn
tók eitt til tvö ár. Af þeim sem skoðaðir voru
töldu 64% sig aldrei hafa náð sér að fullu. Fyrst
og fremst var um það að ræða að þeir þreyttust
óeðlilega fljótt en höfðu fá önnur einkenni sem
máli skiptu og 24% kannaðra telja sig aldrei
hafa náð heilsu að nýju. Einkenni þeirra eru
óeðlilegur lúi, miklir vöðvaverkir, hiti samfara
áreynslu og röskun á svefni og skerðing á and-
legu úthaldi og jafnlyndi. Önnur einkenni mun
fágætari.
Við klíníska neurólógíska skoðun var ekki
að finna óeðlileg einkenni frá taugakerfi og ber
þar sérstaklega að nefna: ekkert viðvarandi
skyntap eða slappt máttleysi eða viðbragðs-
breytingar (þessu var í nokkrum tilfellanna lýst
við frum- og fyrri skoðanir). Mikilvæg undan-
tekning var þó að í hinum kannaða hópi höfðu
átta fengið Parkinsonsveiki, þar af fjórar yngri
en 35 ára. Að auki höfðu tveir einstaklingar
(systkini) komið sér upp heilkenni lamariðu
(parkinsonismus) með áberandi hvarmakrampa
(blepharospasm) jafnframt. Enn er til viðbótar
að nefna tvær konur með svonefnt Meiges heil-
kenni og enn hina þriðju með útbreiddan vöðva-
rykkjakrampa (myoclonus). Ekki var sýnt fram á
tilhneigingu til annarra taugasjúkdóma.
Við almenna klíníska skoðun komu fram hjá
þeim sem ekki höfðu jafnað sig áberandi vefja-
gigtareinkenni en ekki annað og ekki var sýnt
fram á tilhneigingu til sérstakra almennra sjúk-
dóma þar á meðal ekki til liðagigtar- eða (ann-
arra) sjálfsónæmissjúkdóma.
Rannsóknir veittu enga þá ótvíræða niður-
stöðu er draga mætti af skýringu. Margir sjúk-
linganna höfðu lágt kortisól síðari hluta dags;
það er undir eðlilegu gildi. Þá voru eyður í súr-
efnisupptöku í heila hjá mörgum sjúklinganna.
Þýðing þessa hvoru tveggja er óviss. Svefnrann-
sóknarmynstur kom best heim og saman við það
sem sést hjá vefjagigtarsjúklingum. Geðpróf
leiddu ekki í Ijós neitt frávik frá samanburðar-
hópi með tilliti til alvarlegra geðsjúkdóma.
Orsök Akureyrarveikinnar er enn óþekkt.
Sennilegast hefur verið um veirusjúkdóm að
ræða, líklegast af völdum enteróveiru skyldri
lömunarveikiveirunni og faraldrar líkir Akur-
eyrarveikinni hafa ekki komið upp eftir að far-
ið var að bólusetja gegn lömunarveiki. Veru-
legur munur er þó á klínískum einkennum og
framvindu sjúkdómanna. Af sjúklingunum
hafa 24% búið við ævilanga síþreytu. Þeir hafa
einnig vefjagigt á misháu stigi. Á hvorugu eru
skýringar. Athyglisvert er hversu margir hafa
fengið Parkinsonsveiki, heilkenni lamariðu og
misútbreidda vöðvarykkjakrampa. Álykta má
að það bendi til að heilabólga hafi verið hluti af
sjúkdómsmyndinni. Til hennar megi einnig
rekja orsakir síþreytunnar og þá jafnt andlega
sem líkamlega þætti þessa heilkennis. Tekur
það þá einnig til þróunar vefjagigtar vegna
breyttrar verkjaskynjunar og álagsþols.
Vert er að árétta að þrír af hverjum fjórum
sem Akureyrarveikina fengu hafa náð fullri eða
nánast ásættanlegri heilsu. Að Akureyrarveikin
var ekki ímyndunarsjúkdómur og að þeir sem
bera menjar hennar alla ævi í mynd síþreytu
hafa ekki alvarlegri röskun á geðheilsu en aðrir
Islendingar.
E-106. Akureyrarveikin. Sálfræðileg ein-
kenni þeirra sem hafa verið veikir í 50 ár
Eiríkur Líndal", Sverrir Bergmann2I, Sigurður
Thorlacius31, Jón G. Stefánsson"
Frá "geðdeild og 21taugasjúkdómadeild Land-
spítalans, 31Tryggingastofnun ríkisins
Inngangur: í því augnamiði að athuga lík-
urnar á því að sálfræðileg einkenni kæmu í
kjölfar Akureyrarveikinnar var leitað til ein-
staklinga sem höfðu sannanlega fengið veikina
á sínum tíma og eru enn með einkenni hennar.
Efniviður og aðferðir: Leitað var til 55
einstaklinga sem fengu Akureyrarveikina á sín-
um tíma og eru enn með einkenni hennar. Tekið
var viðtal við alla þátttakendur og þeir skoðaðir
taugalæknisfræðilega. Þátttakendur svöruðu
allir stöðluðu greiningarviðtali (DIS). Grein-
ingarviðtalið gefur möguleika á að flokka sál-
fræðileg einkenni samkvæmt skilgreiningum
DSM-III og að fá fram geðgreiningu ef full-
nægjandi einkenni eru til staðar.
Niðurstöður: I úrtakinu voru 53 konur og tveir
karlar. Kynjahlutfallið var svipað og var þegar
faraldurinn geisaði. Meðalaldur var 67,7 ár. Af
þeim sem rannsakaðir voru fengu 73% lífstíðar-
geðsjúkdómsgreiningu. Algengustu geðgreining-
amar voru: víðáttufælni án kvíðakasta 21,8%
(p<0,0001); einföld fælni 18,1% (p<0,05); fé-
lagsfælni 14,5% (p<0,001); víðáttufælni með
kvíðaköstum 12,7% (p<0,0001); háðir áfengi
5,4% (p<0,05) og geðklofi 3,6% (p<0,01).
Ályktanir: Langvarandi síþreyta virðist fyrst