Sagnir - 01.04.1989, Síða 47

Sagnir - 01.04.1989, Síða 47
Upplýsing gegn hjátrú Kom einnig til tals, hvort slíkar frjettir gætu verið sannar, og ef sannar væru, hvort þær gætu haft nokkrar eðlilegar orsakir, eður væru furðuverk, sem boðuðu eitthvað sjerlegt, helzt óhappa viðburði. Jeg sagði þeim mína meiningu, að ei væri að fortaka að eitt og annað þessháttar væri satt, og líklegra að fátt af því væri með öllu uppdiktað, en optast væri það ýkt. Það bezta ráð væri ... að gæta nákvæmlega að öllum atvikum, einkum vara sig við hræðslu, sem blindar hugskotið en ruglar allri athygli, og alltíð láta þá hugsan vera hjá sjer fyrsta, Tilvísanir • Magnús Stephensen: „Úr eftirmælum 18. aldar." Upplýsing og saga. Sýnis- bók sagnarítunar íslendinga á upp- lýsingaröld, Rv. 1982, 101. 2 Oddur Einarsson: íslandslýsing, Rv. 1971,44-45. 3 Eggert Ólafsson: Ferðabók Eggerts O/afssonar og Bjarna Pálssonar um ferðirþeirra á íslandi árin 1752-1757 I, Rv. 1943, 343. 4 Eggert Ólafsson: Ferðabók... II, 180. 5 Sveinn Pálsson: Ferðabók Sueins Pálssonar. Dagbœkur og ritgerðir 1791-1797, Rv. 1945, 94. 6 Hannes Finnsson: Mannfækkun af hallœrum, Rv. 1970, 113. I Hannes Finnsson: Formáli sem dr. Hannes byskup skrifaði 1794, þegar hann gaf út Kvölduökurnar.... Kbh. 1853, 16. 8 Loftur Guttormsson: „Bókmenning á upplýsingaröld. Upplýsingin í stríði við alþýðumenningu." Gefið og Þegið. Afmœlisrit til heiðurs Brodda Jóhannessyni sjötugum, Rv. 1987, 248. 9 Loftur Guttormsson: „Bókmenning á upplýsingaröld", 255. '0 Jón Espólín: íslands Árbækur í sögu-formi II, Kbh. 1821, (Ijóspr.), Rv. 1943, 126. 11 Jón Espólín: íslands Árbœkur... V, 62. 12 Jón Espólín: íslands Árbœkur... VII, 48. '3 Jón Espólín: íslands Árbœkur... VII, 98-99. 14 Eggert Ólafsson: Ferðabók... I; 325. 15 Eggert Ólafsson: Ferðabók... I, 329. 16 Eggert Ólafsson: Ferðabók... I, 324. 17 Eggert Ólafsson: Ferðabók... I, 334. að hvað, sem við ber, sje náttúr- legt, því hversu fátt er það í nátt- úrunni, sem vjer þekkjum og skiljum?67 Hann sagði að rauður þari gæti villt um fyrir mönnum. Eins geti vatn sýnst rautt, ef rautt aftanskin glóir á það á vissan máta.68 í annál Benedikts prests Péturs- sonar segir að árið 1702 hafi maðki rignt fyrir austan sem fyrr. Ekki trúði Hannes Finnsson þessu bókstaflega en sagði að maðkurinn klektist út í sendnum jarðvegi eða á harðvelli „og gefur sig mest upp og í ljós í regnviðrum, svo óaðgætnir meina 18 Eggert Olafsson: Ferðabók... I, 343. 19 Eggert Ólafsson: Ferðabók... I, 343. 20 Eggert Ólafsson: Ferðabók... I, 334- 335. 21 Eggert Ólafsson: Ferðabók... I, 302. 22 Eggert Ólafsson: Ferðabók... 1, 334. 23 Sveinn Pálsson: Ferðabók..., 112. 24 Eggert Ólafsson: Ferðabók... I, 333- 334. 25 Hannes Finnsson: Kuölduökurnar 1794 II, 2. útg., Rv. 1848, 158. 26 Magnús Stephensen: „Úr eftirmælum 18. aldar", 101-102. 27 Hannes Finnsson: Kuölduökurnar 1794 I, 2. útg., Rv. 1848, 82-83. 28 Jón Espólín: íslands Árbækur... VI, 39. 29 Jón Espólín: íslands Árbækur... VI, 54. 30 Jón Espólín: íslands Árbœkur... I, 121, og VII, 83. 31 Jón Espólín: íslands Árbœkur... V, 79. 32 Hannes Finnsson: Kuölduökurnar 1794 I, 82. 33 Hannes Finnsson: Kuölduökurnar 1794 II, 44. 34 Jón Espólín: íslands Árbœkur... VII, 37. 35 Eggert Ólafsson: Ferðabók... II, 215. 36 Sveinn Pálsson: Ferðabók..., 183- 184. 37 Sveinn Pálsson: Ferðabók..., 58. 38 Sveinn Pálsson: Ferðabók..., 55. 39 Sveinn Pálsson: Ferðabók..., 153. 40 Jón Espólín: íslands Árbœkur... VI, 48. 41 Hannes Finnsson: Kuölduökurnar 1794 1, 74—45. 42 Eggert Ólafsson: Ferðabók... I, 131. honum hafi niður úr lopti rignt."69 „En hvaðan skyldu nú öll þessi kynstur silungs koma í þessi [Fiski- vötnj og önnur stöðuvötn landsins." Þannig spurði Sveinn Pálsson en hafði ekki svar á reiðum höndum. Munnmæli herma að fiskurinn hafi komist í vötnin frá undirdjúpunum um uppgönguop eða göt á botni vatnanna. í hverju vatni á fiskurinn að hafa sín einkenni allt eftir gerð og lögun uppgönguopsins. „En ætli það eigi ekki öllu heldur rót sína að rekja til mismunar á átu, botnlagi o.s.frv.?"70 Hann kýs að spyrja nátt- úrufræðina orsaka fremur en að trúa munnmælum sem nýju neti. 43 Eggert Ólafsson: Ferðabók... I, 335. 44 Jón Espólín: íslands Árbœkur... III, 56. 45 Jón Espólín: íslands Árbækur... VII, 47. 46 Eggert Ólafsson: Ferðabók... I, 168. 47 Eggert Ólafsson: Ferðabók... I, 334. 48 Jón Espólín: íslandsÁrbækur... I, 89. 49 Hannes Finnsson: Mannfœkkun af hallærum, 130. 50 Eggert Ólafsson: Ferðabók... II, 128. 51 Eggert Ólafsson: Ferðabók... II, 130- 131. 52 Jón Espólín: íslands Árbækur... X, 23. 53 Sveinn Pálsson: Ferðabók..., 518. 54 Sveinn Pálsson: Ferðabók..., 707. 55 Sveinn Pálsson: Ferðabók..., 708. 56 Sveinn Pálsson: Ferðabók..., 708. 57 Sveinn Pálsson: Ferðabók..., 144. 58 Eggert Ólafsson: Ferðabók.:. I, 161. 59 Eggert Ólafsson: Ferðabók... I, 49- 50. 60 Jón Espólín: íslands Árbœkur... X, 21. 61 Jón Espólín: íslands Árbœkur... X, 22. 62 Eggert Ólafsson: Ferðabók... II, 203. 63 Sveinn Pálsson: Ferðabók..., 307. 64 Eggert Ólafsson: Ferðabók... II, 166. 65 Sveinn Pálsson: Ferðabók..., 338. 66 Jón Espólín: íslands Árbœkur... VI, 92. 67 Hannes Finnsson: Kuölduökurnar 1794 I, 78. 68 Hannes Finnsson: Kuölduökurnar ' 1794 I, 79. 69 Hannes Finnsson: Mannfœkkun af hallœrum, 76. 70 Sveinn Pálsson: Ferðabók..., 657. SAGNIR 45
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132

x

Sagnir

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.