Félagsbréf - 01.07.1957, Side 104

102
FÉLAGSBRÉP
Foreldrar mínir.
Það virðist vera orðin nokkur tízka á seinni árum að gefa út
safnrit, þar sem börn minnast foreldra sinna, annars eða beggja.
Um slíka ræktarsemi barna við foreldra sína er auðvitað ekk-
ert að segja nema hið bezta. Hitt er svo annað mál, hve mikið
almennt gildi slíkar ritsmíðar hafa. Oft vill fara svo, að lýsing
barna á foreldrum sínum er næsta einhliða. Lýsingarnar næsta
líkar hver annarri, sviplitlar glansmyndir í eftirmælastíl. Ein-
staka höfundi tekst þó að lyfta frásögn sinni upp yfir venju-
leg eftirmæli og gefa henni sjálfstætt gildi, annað hvort með
skemmtilegum persónulýsingum eða annarri frásögu, sem hefur
skemmti- eða fróðleiksgildi. Bók þessi, sem Finnbogi Guðmunds-
son 'hefur búið til prentunar, hefur að geyma minningar fjórtán
Vestur-fslendinga um foreldra sína. Ég geri ráð fyrir, að bók
þessi sé hvorki betri né verri en gerist og gengur um slíkar
bækur. Eftirmælatónninn er mikils ráðandi í mörgum minninga-
greinanna, en í þeim kemur einnig ýmislegt fram, sem skemmt-
un og fróðleikur er að. Hér gefur nokkra innsýn í hugi þess
fólks, sem taldi sig knúið til að yfirgefa heimili sitt og land
og freista gæfunnar í fjarlægri heimsálfu. Sú ákvörðun hefur
ekki ávallt verið létt eða auðtekin og ástæðurnar til hennar marg-
víslegar. Nokkuð mun hafa verið villt um fyrir fólki með gylli-
boðum og fyrirheitum um gull og græna skóga, sem síðar reynd-
ust tál eitt, af „agentum" þeim, sem ferðuðust um landið og
hvöttu menn til vesturfarar. Um þetta og erfiðleika hins langa
ferðalags og frumbýlingsáranna er hægt að fræðast af minn-
ingum þessum.
Þau gcrðn garðinn friegan.
Ég sé ekki ástæðu til að fjölyrða um þessa bók Valtýs Stefáns-
sonar, svo mjög sem um hana hefur verið ritað og rætt. Valtýr
hefur um langt árabil verið ritstjóri stærsta dagblaðs landsins
og hans mun jafnan verða getið, sem eins af frumherjum ís-
lenzkrar blaðamennsku. Um hann hefur jafnan staðið nokk-