Sveitarstjórnarmál - 01.12.2001, Side 66

480
Öryggismál
(1994, 1995), Súðavík (1995), Flateyri (1995) og
Bolungarvík (1999). Ekki var unnt að fá
upplýsingar um bætur sem greiddar voru fyrir
1983, nema fyrir flóðin í Neskaupstað 1974, og er
sá kostnaður ekki talinn með í töflunni. Kostnaður,
sem eigendur hafa sjálfir þurft að bera, er heldur
ekki talinn með en hann er um 5% fyrir hús í
einkaeigu. Tjónamatið innifelur tjón í dreifbýli
(tjón á sveitabæjum, rafmagns- og símalínum og
skíðalyftum), en kostnaður við aðgerðir vegna
slíkra tjóna og kostnaður sem leiðir af truflunum af
þeirra völdum, t.d. rafmagnsleysi, er ekki talinn
með. Tjónabætur, sem greiddar voru fyrir 1983 og
eru ekki meðtaldar, kostnaður sem eigendur hafa
sjálfir borið og kostnaður við aðgerðir vegna tjóna
í dreifbýli má ætla að nemi nokkrum hundruðum
milljóna króna og er sá kostnaður því mun minni
en kostnaðurinn sem sýndur er í 4. töflu.
Tjón sem hlýst af röskun á högum og á daglegu
lífi vegna snjóflóðaslysa er ekki metið sérstaklega.
Venjulegt líf í samfélagi nokkur hundruð manna
fer í slíkum slysum meira eða minna úr skorðum.
Auk þess fylgir í kjölfarið tímabil þar sem stór
hluti íbúanna er upptekinn við að skipuleggja
björgun, taka þátt í endurbyggingu mannvirkja og
þátttöku í öðrum aðgerðum vegna slyssins.
Kostnaður við varnaraðgerðir
í kjölfar slysanna 1995 var Ofanflóðasjóður
styrktur verulega. Sjóðurinn veitir fé til byggingar
varnarvirkja og uppkaupa húsa á hættusvæðum.
Sjóðurinn veitir einnig fé til rannsókna og kostar
hættumat. Sjóðurinn greiðir allt að 90% af kostn-
aði við varnarvirki gegn snjóflóðum og skriðu-
fóllum. Afgangur kostnaðarins, 10%, er greiddur af
þeim bæjarfélögum sem í hlut eiga. Þar sem reisa
þarf mjög dýr varnarvirki miðað við umsvif bæjar-
félagsins er hægt að sækja um aukinn stuðning frá
ríkinu. Arið 1996 var tekin saman á Veðurstofunni
skýrsla um þörf fyrir snjóflóðavarnarvirki á ís-
landi. Á grundvelli þessarar skýrslu gerði umhverf-
isráðuneytið í samráði við sveitarstjórnir áætlun
um uppbyggingu varnarvirkja. Áður en áætlunin
var gerð samþykktu sveitarfélögin forgangsröðun
milli svæða sem tekin voru til athugunar.
5. tafla sýnir kostnað við flutning byggðar og
byggingu varnarvirkja eftir snjóflóðin 1995 (miðað
við verðlag í ágúst 2000).
5. tafla. Kostnaður við uppkaup, flutning
byggðar og byggingu varnarvirkja
1995-2000:
Staðsetning Milljarðar króna
Súðavík (flutningur byggðar) 0,81
Hnífsdalur (uppkaup húsa) 0,23
Flateyri (leiðigarðar, lokið 1998) 0,44
Siglufjörður (leiðigarðar, lokið 1999) 0,33
Neskaupstaður (garðar og upptakastoðvirki) 0,55
Ýmis kostnaður 0,13
Samtals 2,5
Auk verkefnanna sem talin eru upp í 5. töflu
hefúr farið fram frumathugun á snjóflóðavömum í
Seljalandshlíð á ísafirði, á svæðinu undir Bjólfi á
Seyðisfirði, neðan Geirseyrargils á Patreksfirði, í
Bolungarvík og á Siglufirði norðan Strengsgilja.
Bygging varnarvirkja er ekki hafin á þessum
svæðum. Á Siglufirði hefur auk þess verið unnið
að rannsóknum á upptakastoðvirkjum m.t.t. ís-
lenskra aðstæðna. Kostnaður vegna frumathugan-
anna og kostnaðar við tilraunaverkefnið á Siglu-
firði er talinn sem ýmis kostnaður í 5. töflu.
Taflan sýnir að kostnaður við byggingu varna er
nú um 60% og kostnaður við flutning byggðar og
uppkaup húsa á hættusvæðum er um 40% heildar-
kostnaðar við varnaraðgerðir sem gripið hefur
verið til síðan 1995.
Nýleg varnarvirki á Flateyri og Siglufirði hafa
þegar orðið fyrir snjóflóðuin samtals Qórum
sinnurn á þremur vetrum sem liðnir eru frá bygg-
ingu þeirra. Á 6. og 7. mynd eru sýndar útlínur
flóðanna sem lentu á görðunum á Flateyri 1999 og
2000 og á Siglufirði 1999 og 2001. Útlínur mann-
skaðaflóðsins á Flateyri 1995 eru einnig sýndar á
6. mynd. Snjóflóðið úr Skollahvilft 1999 var um-
talsvert minna en flóðið 1995. Það hefði því vænt-
anlega ekki valdið tjóni þótt varnarvirkin hefðu
ekki verið byggð sökum þess að ekki hafa verið
reist ný hús í stað þeirra sem flóðið 1995 eyddi.
Affur á móti er hugsanlegt að snjóflóðið sem féll
árið 2000 úr Innra-Bæjargili (6. mynd) hefði náð
inn í byggðina og skemmt nokkur íbúðarhús.
Einnig er mögulegt að flóðið 1999 úr Ytra-Strengs-
gili á Siglufirði (7. mynd) hefði náð byggðinni ef
leiðigarðurinn hefði ekki beint því frá bænum.