Sveitarstjórnarmál - 01.12.2001, Qupperneq 46

Samgöngumál
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir borgarstjóri:
Sjötíu ára afmæli almennings-
samgangna í Reykjavík
Mikil þáttaskil hafa orðið í rekstri almennings-
samgangna á höfuðborgarsvæðinu á árinu 2001.
Með stofnun Strætó bs. hinn 1. júlí sl. var loks
stigið það skref sem lengi hafði verið til umræðu
og athugunar að sameina allar almenningssam-
göngur á höfuðborgarsvæðinu undir einum hatti.
Með stofnun Strætó bs. opnaðist íbúum svæðisins
loks sá langþráði kostur að geta ferðast í strætis-
vögnum á einu fargjaldi um allt höfuðborgar-
svæðið, sem er meginforsenda þess að menn líti á
leiðakerfið sem samfellda heild.
Almenningssamgöngur eiga sér ekki djúpar
rætur í menningu okkar íslendinga í sama mæli og
meðal annarra þjóða í Evrópu. Samgöngur á landi í
ellefu hundruð ára sögu þjóðarinnar byggðust fram
Ingibjörg Sólrún Gísla-
dóttir lauk stúdentsprófi frá
Menntaskólanum við Tjörn-
ina 1974 og BA-prófi i
sagnfrœði og bókmenntum
frá Háskóla íslands 1979,
var gestanemandi í sagn-
frœði við Kaupmannahafn-
arháskóla 1979-1981 og
stundaði cand. mag.-nám í
sagnfrœði við Háskóla Íslands 1981-1983. Hún
var póststarfsmaður í Kaupmannahöfn með námi
1979-1981, ritstýrði timaritinu Veru 1988-1990 og
vann við blaðamennsku og önnur ritstörf
1990-1991. Hún varformaður stúdentaráðs Há-
skóla íslands 1977-1978 og alþingiskona Kvenna-
listans í Reykjavík frá 1991-1994. Hún var borg-
arfulltrúi Kvennaframboðs í Reykjavík 1982-1986,
Kvennalistans 1 Reykjavík 1986-1988 og hefur
verið borgarfulltrúi Reykjavíkurlistans frá 1994 til
þessa. Hún átti sœti í borgarráði Reykjavíkur
1987-1988, í skipulagsnefnd borgarinnar
1982-1986 og í félagsmálaráði 1986-1989. Hún
hefur gegnt embœtti borgarstjóra frá árinu 1994.
á síðustu öld á fótvissum fákum, sem fikruðu sig
yfir vegleysur og vatnsföll þessa strjálbýla lands
þar sem hestvögnum varð meira að segja lítt við
komið og hver bjó að sínu. Annars staðar í Evrópu
lögðu menn vegi fyrir vagnasamgöngur og síðar
járnbrautir og að nota almenningssamgöngur til
ferðalaga á landi er löngu inngróið í þjóðarvitund á
þeim slóðum.
Það var ekki fyrr en þéttbýli Reykjavíkur tók að
teygjast út fyrir gerlegt göngufæri og bílar að ryðja
sér til rúms að reynd var sú nýbreytni að skipu-
leggja almenningssamgöngur. Hér urðu strætis-
vagnar fyrir valinu og fyrstu strætóferðirnar voru
farnar hinn 31. október árið 1931. Þann dag var
því sjötíu ára afmæli almenningssamgangna í
Reykjavík. í tilefni af þeim tímamótum tók Sig-
ríður Bachmann sagnfræðingur að sér að undirbúa
sögulega sýningu um þennan þátt í borgarlífi tuttug-
ustu aldarinnar. Setti hún upp í gömlum strætisvagni
sýningu þar sem brugðið var upp svipmyndum úr
sögu Strætisvagna Reykjavíkur í myndum og stuttri
kvikmynd. Sýndir voru gamlir farmiðar, einkennis-
fatnaður strætisvagnabílstjóra og fleira. Þá var
sýndur afrakstur ljóðasamkeppni meðal grunn-
skólanema sem hún efndi til. Strætisvagninn hefur
síðan heimsótt alla grunnskóla á höfuðborgarsvæð-
inu og var nemendum 5. bekkjar boðið um borð og
þeir fræddir um starfsemi Strætó bs.
Ferðavenjur í borgum byggjast yfirleitt á því
skipulagi sem þar hefur skapast á löngum tíma.
Skipulag landnotkunar, þéttleiki byggðar og gatna-
skipulagið ráða mestu um hvaða ferðamátar verða
ákjósanlegastir til að ferðast innan borganna. Um
miðbik nýliðinnar aldar skipaði strætó veigamikinn
sess í samgöngum borgarinnar en með vaxandi
byggð og dreifingu hennar, samfara síaukinni bíla-
eign, dróst hlutdeild almenningssamgangna í
ferðum fólks saman og er nú í sögulegu lágmarki.