Milli mála - 01.01.2011, Side 11

11
Ásdís R. Magnúsdóttir
Háskóla Íslands
Útlendingur og óviti
Um Útlendinginn eftir Albert Camus og
Söguna um gralinn eftir Chrétien de Troyes
I
Árið 2010 var hálf öld liðin frá því að franski rithöfundurinn frá Alsír Albert Camus féll frá. Þessa fræga og umdeilda höfundar
var þá víða minnst og verk hans lesin og endurlesin. Camus hlaut
bókmenntaverðlaun Nóbels árið 1957 og er þekktastur fyrir skáld-
sögurnar þrjár Útlendinginn, Pláguna og Fallið þótt hann hafi einnig
samið leikrit, smásögur og ritgerðir.1 Camus leit fyrst og fremst á
sig sem rithöfund og Útlendingurinn, sem kom út árið 1942 og var
fyrsta útgefna skáldsaga hans, vakti strax mikla athygli og er nú
talin til merkustu skáldverka 20. aldar. Þar segir Camus frá morði
og réttarhöldum á þann hátt að lesendur – að minnsta kosti sumir
þeirra – fyllast samúð með morðingjanum og finnst sekt hans létt-
væg. Öðrum bregður við óvenjulegt skeytingarleysi söguhetjunnar
í garð annarra, ekki aðeins fórnarlambsins heldur einnig náinna vina
og ættingja. Í lok verksins situr söguhetjan í klefa sínum í fangels-
1 Skáldsögur Alberts Camus eru vel þekktar á Íslandi. Plágan sem Camus sendi frá sér árið 1947
kom út á íslensku fimm árum síðar í þýðingu Jóns Óskars (1952), en Útlendingurinn sem kom út
í París árið 1942 og Bjarni Benediktsson frá Hofteigi þýddi, og Fallið sem er frá 1956 og Loftur
Guðmundsson þýddi, komu út sama ár, 1961. Skáldsagan Útlendingurinn var síðar endurþýdd og
kom út í tvímála þýðingu, franskri og íslenskri, árið 2008. Allar tilvitnanir í verkið eru í þá útgáfu:
Albert Camus, Útlendingurinn. L’Étranger, þýð. Ásdís R. Magnúsdóttir, Reykjavík: Stofnun
Vigdísar Finnbogadóttur í erlendum tungumálum/Háskólaútgáfan, 2008. Tvær smásögur úr
smásagnasafninu L’Exile et le Royaume (Útlegðin og konungsríkið) eru til í íslenskri þýðingu Jóns
Óskars: „Gesturinn“ og „Þöglir menn“. Ritgerðir Alberts Camus, leikrit og aðrir textar hafa ekki
verið þýdd og bíða þau verkefni áhugasamra þýðenda.