Milli mála - 01.01.2011, Síða 34

34
Fræðimaðurinn Ronald N. Harpelle hefur fjallað um fyrri og
seinni öldu innflytjenda blökkumanna til Kostaríku.12 Sú fyrri, segir
hann, átti sér stað á landvinningatímanum, en þó sérstaklega undir
lok 17. aldar þegar kakóræktunin jókst, og sú síðari eftir miðja 19.
öld þegar fólk flykktist til landsins frá eyjum Karíbahafs ins, einkum
Jamaíku, í atvinnuleit.13 Þá hafði verið ákveðið að leggja járn brautar-
teina milli hafnarborgarinnar Limón og há slétt unn ar og til þess
vantaði vinnuafl. Fjölmargir þessara farand verka manna sneru aldrei
til baka. Fyrirtækið sem sá um lagningu járn braut anna fór á hausinn
og þegar ekki var hægt að greiða verka mönn un um laun var mörgum
þeirra úthlutað landskikum. Fólk settist að og starfaði fyrir banana-
veldi United Fruit Company í ná grenni Limón.14 Þetta fólk talaði
ensku og var einangrað frá öðrum hlut um landsins, bæði landfræðilega
og menningarlega. Í bók Gud mund son og Woulf er fjallað um
jaðarstöðu þessara íbúa Kosta ríku.
Jaðarstaða minnihlutahópa Kostaríku er einnig viðfangsefni Rossi
og til að átta sig betur á framlagi hennar til baráttunnar gegn henni
í fyrrnefndum skáldsögum er vert að skoða skrif kostaríska rit-
höfundarins og fræðimannsins Qunice Duncan. Í grein sinni „Afró-
raunsæi. Ný vídd í bókmenntum Rómönsku Ameríku“15, bendir
hann á að listsköpun blökkumanna, indíána og annarra og minni-
hlutahópa hafi undantekningalítið ekki ratað á síður yfirlits rita um
12 Ronald N. Harpelle, The West Indians of Costa Rica: Race, Class and the Integration of an Ethnic
Minority, Kingston, Jamaíka: Ian Randle Publisheres, 2001. Sjá enn fremur skrif Quince Duncan
og Carlos Meléndez, El negro en Costa Rica, og Quince Duncan, Contra el silencio: afrodescendientes y
racismo en el Caribe continental hispánico, San José, Costa Rica: EUNED, 2001.
13 Ronald N. Harpelle, The West Indians of Costa Rica. Þar gerir hann að umtalsefni að allt frá 16. öld
hafi afrískir þrælar verið um borð í skipum Spánverja sem sigldu til Ameríku og ár hvert hafi
nokkrir ýmist strokið eða orðið eftir á ýmsum viðkomustöðum. Fjöldaflutningur fólks frá eyjum
Karíbahafs hafi hins vegar fyrst komið til þegar strandsvæði Mið-Ameríkulanda öðluðust hlutverk
útflutningsmiðstöðva.
14 Skáldsagan Mamíta Yunai (1940) eftir kostaríska rithöfundinn Carlos Luis Fallas, fjallar á eftir-
minni legan hátt um líf og aðstæður verkafólks á bananaplantekrum Karíbahafsstrandarinnar við
upphaf síðustu aldar.
15 Quince Duncan, „El afrorealismo, una dimensión nueva de la literatura latinoamericana“, Anales
del Caribe, Havana: Casa de las Américas, 2006, bls. 9–20. Með hugtakinu afró-raunsæi vísar
Duncan til hugmynda meðal menntamanna af afrísk-amerískum uppruna sem leggja áherslu á að
blökkumenn Ameríku deili menningararfleifð og hana beri að hefja til vegs og virðingar. Þessar
hugmyndir eiga rætur að rekja til annarra hreyfinga sem urðu til á undan og ítrekuðu sérstætt
sjónarhorn blökkumanna á samtíma sinn og tilveru. Geta má „afró-kúbisma“ og „blökkuljóða“ (sp.
poesía negra) á Kúbu, auk hugmynda „negrismo“ og „negritude“ hreyfinganna á eyjum Karíba-
hafsins um miðja 20. öld (sjá neðanmálsgrein 17).
Að SKYGGNAST Í SKÚMASKOTIN