Milli mála - 01.01.2011, Side 52

52
sjálf leitar hún þangað eftir öryggi og staðfestingu. En frá bæjar-
dyrum æskufélaganna er hún orðin „hvítari“ og þeir mæta henni
fullir tortryggni.74 Lára upplifir að „hið afríska er huliðsheimur
[…]. Læstur […].“75 Móðursystir hennar, Maroz, útskýrir að þessi
tortryggni sé skiljanleg. Hún sé afleiðing þess óréttlætis sem
þeldökkir íbúar Karíbahafsins hafi mátt búa við um aldir. Hún
útskýrir enn fremur að:
Í fyrstu treystu blökkumenn því að íbúar Kostaríku myndu líta á þá sem
jafningja. En fljótt skildist þeim að þeir voru álitnir óþarfir, óæskilegir og
lægra settir [...]. Þeir hvítu gerðu sitt besta til að tortíma þeim. Stjórnvöld
bönnuðu að þeir væru ráðnir til vinnu. Þeir ráfuðu um göturnar, hálfdauðir
úr hungri, þar til næstum helmingur þeirra ákvað að yfirgefa landið.
Þegar Figueres [forseti] veitti þeim sem eftir voru ríkisborgararétt (árið
1949) ríktu sárindi og tortryggni í lokuðu og einangruðu samfélagi
þeirra.76
Orð Maroz endurspeglast í sögu Rossi um Orlandus í Limón Blues.
Stolt hans og sjálfsvirðing verða fyrir áfalli. Sjálfsmat hans bíður
hnekki og konur taka sér miðlæga stöðu í verkinu. Ungi kotroskni
sögumaðurinn hverfur og fjölradda frásögn kvennanna tekur yfir.
Móðirin, ástkonan og eiginkonan verða táknmyndir flókinna ferla
sjálfsmyndarsköpunar þar sem ekki verður litið framhjá mikilvægi
kynþátta eða kyngervis. Framsetning Rossi, sem er í fullu samræmi
við opinberlega skráða byggðasögu svæðisins, staðfestir orð Jorges
Panesis um að „bókmenntir verði alltaf „hitt skjalasafn sögunnar“.77
Skáldsögur Rossi veita þannig persónulega sýn á söguþróun á
Karíbahafsströnd Kostaríku. Hún sviptir hulunni af einfaldri ímynd
74 Rossi notar slanguryrðið „hvítingi“ (sp. paña) þegar múlattar Limón tala um Lauru.
75 „El mundo afro es un secreto […]. Lo cerraron con llave […], Rossi“, Limón Reggae, bls. 104.
76 „Al principio los negro eran cariñosos y confiaban en que los costarricenses los verían como iguales.
Pero un día se dieron cuenta de que los paña los consideraban indeseables, inferiores […] los paña
hicieron lo posible por destrozarlos. El gobierno prohibió darles empleo, vagaban por las calles
muriéndose de hambre, casi la mitad de ellos se tuvo que ir. Cuando Figueres les dio la nacionalidad
(en 1949) a los que quedaban, ya era una comunidad muy herida, desconfiada, cerrada, secreta“,
sama rit, bls. 38.
77 Jorge Panesi kemst að þeirri niðurstöðu að „los archivos de la historia siempre están adulterados,
o pueden ser destruidos. Se conserven o desaparezcan, la literatura será siempre el otro archivo“,
bls. 24. Sjá grein hans, „Villa, el médico de la memoria“, Archivos de la memoria, Rosario: B. Viterba
Editora, 2003.
Að SKYGGNAST Í SKÚMASKOTIN