Milli mála - 01.01.2011, Side 107

107
Öskju skrifar hún: „Lengi sátum við fyrir framan tjöldin, niður-
sokkin í að virða þetta furðulega, fagra vatn fyrir okkur. Hve
konungleg gröf er þeim báðum búin sem hvíla á botni þess.“43
Ina von Grumbkow og Hans Reck ferðuðust um Ísland í ellefu
vikur, fóru alls 1500 kílómetra, dvöldust á 31 tjaldstað og Ina von
Grumbkow segir þá alla hafa verið fagra. Það voru um 100 vötn og
ár sem þau fóru yfir, aðeins einu sinni gátu þau ekki haldið ferð
sinni áfram vegna veðurs og einungis ein jökulsá reyndist ófær.
Í ferðalok hafði Ina von Grumbkow kynnst íslenskri náttúru og
öðlast skilning á aðstæðum og því ef til vill sætt sig við að fá aldrei
svar við gátunni:
Gátan, sem við reyndum að ráða á mannlega vísu, er enn óleyst, og að
jarðneskum hætti verður spurningunni ‘hvernig’ og ‘hvers vegna’ slysið í
Öskju bar að höndum hinn 10. júlí 1907 aldrei svarað. Þegar takmörk-
uðum skilningi er náð, verðum við að láta okkur lynda að hafa fundið þyt
eilífðarinnar. Efnisleifa höfum við leitað árangurslaust, en við höfum
fundið að fyrir okkar mannlegu sjónum eru þær aðeins umbúðir lífsins.
Hið sanna líf kemur og hverfur ekki með efninu. Endurskin guðlegra
sanninda er eilíft.44
Ferð Inu von Grumbkow nær ekki tilgangi sínum að því leyti að
ekki tókst að leysa gátu Öskjuslyssins, en hún kveður landið sáttari
þar sem hún hefur kynnst aðstæðum. Vonbrigði Idu Pfeiffer yfir
móttökum embættismannastéttarinnar og heldra fólksins skjóta
sífellt upp kollinum í lýsingum hennar. Sú reynsla setur mikinn
svip á ferðalagið. Hún hefur greinilega átt von á því að hún, nokkuð
þekktur landkönnuður, ætti greiðan aðgang að samfélagi heldra
fólksins. Stéttaskiptingin í föðurlandi hennar stendur henni vafa-
laust fyrir þrifum og vonbrigðin yfir að samlagast ekki heldra
fólkinu litar upplifun hennar. Forvitni hennar og áhugi á lífi
alþýðufólksins beindist að híbýlum og lifnaðarháttum þess, hún
tengist því engum böndum og hafði lítil sem engin samskipti við
það. Ina von Grumbkow skrifaði hins vegar Sigurði fylgdarmanni
sínum jóla kveðjur og til er bréf frá árinu 1927 frá Inu, þá ekki
43 Ina von Grumbkow, Ísafold, bls. 156.
44 Sama rit, bls. 206.
ODDNÝ G. SVERRISDÓTTIR