Milli mála - 01.01.2011, Page 197
197
DÚ FÚ
Um Dú Fú
Dú Fú (杜甫, 712–770) er eitt rómaðasta skáld Kína og sennilega
hið best þekkta ásamt Lí Bæ (李白). Þessi tvö skáld voru reyndar
samtímamenn og góðkunningjar og báðir uppi á valdatíma Tang
(唐) og eru gjarnan nefndir í sömu andrá og bornir saman. Segja má
að þeir séu jafnvel þekktir, því allflestir sem þekkja til annars vita
um leið margt um hinn. Á árunum 755–763 geisaði stríð í
keisaraveldinu. Hershöfðinginn An Lú Shan (安祿山) gerði upp-
reisn, lýsti yfir sjálfstæðu veldi í Norður-Kína og herjaði þaðan á
Tangveldið. Í júlí 756 féll höfuðborgin Ch’ang An (長安) og Dú Fú
varð viðskila við fjölskyldu sína í átökunum og síðar fangi upp-
reisnarhersins í höfuðborginni eftir að hafa komið eiginkonu sinni
og börnum fyrir á tiltölulega öruggum stað. Ljóðið Yüeh Yeh (月
夜) eða Tunglskinsnótt, er samið á þessum tíma og tjáir djúpan
söknuð og þrá og milli línanna má enn fremur lesa örvæntingar-
fullan kvíða yfir óvissri framtíð. Stíll Dú Fú hneigist meira að
fáguðu myndmáli en því að tjá tilfinningar ljóðmælandans.
Undirritaður er hvorki hagyrðingur né orðsnillingur, aðeins
rómantískur fræðimaður, og markmið þessarar þýðingar er að reyna
að tjá bókstaflega merkingu ljóðsins án þess að reyna að setja það í
nokkurt ljóðform. Það er reyndar afar torvelt að gera slíkt án þess
að glata öllum ljóðrænum blæ. Mun hagmæltari menn en ég hafa
þýtt sígild kínversk ljóð með þeim hætti að yrkja þau upp á nýtt og
færa í búning vestrænna bragarhátta. Ég kýs hinsvegar að þýða eins
orðrétt og framast er unnt og reyni að láta þýðinguna endurspegla
upprunalegan einfaldleika hins sígilda forms og jafnframt mynd-
ræna eiginleika ritmálsins.
Eftir því sem ég kemst næst hefur ljóðið ekki áður verið þýtt á
íslensku. Mér varð það fyrst hugleikið við undirbúning fyrir
námskeið um kínverska ljóðlist. En benda má á enskar þýðingar til
samanburðar, t.d. stórgóða nýlega þýðingu eftir Burton Watson.2
2 Burt Watson, (þýðandi), The Selected Poems of Du Fu, New York: Columbia University Press, 2000.