Læknablaðið - 15.01.2005, Blaðsíða 63

1 965-1974 / SVÆSINN HÁÞRÝSTINGUR
Table XIX. Grade of hypertension at the time of diagnosis and causes ofdeath.
Myocardial infarction Uremia CVA Other'1
number % number % number % number % Total
Grade 111° 18 27.7 11 16.9 16 24.6 20 30.8 65
Grade IV0 0 0.0 7 50.0 5 35.7 2 14.3 14
18 18 21 22 79
*) Sudden death, heart failure and other causes of death (see table XVII).
Table XX. Sex distribution and causes ofdeath.
Myocardial infarction Uremia CVA Other
Men 10 8 10 10 38
Women 8 10 11 12 41
18 18 21 22 79
Table XXI. Blood urea value (mg/lOOml) at the time ofdiagnosis and causes ofdeath.
Myocardial
infarction Uremia CVA Other
< 40 mg/100 ml 11 0 3 11 25
g 40 mg/100 ml 7 18 18 11 54
18 18 21 22 79
Table XXII. LVH (ECG) at the time ofdiagnosis and causes ofdeath.
Myocardial infarction Uremia CVA Other
LVH 8 10 15 8 41
Not LVH 10 8 6 14 38
18 18 21 22 79
Table XXIII. Mean blood pressure and causes ofdeath.
Pa mmHg Myocardial infarction Uremia CVA Other
< 150 9 4 9 10 32
150-169 6 7 5 8 26
& 170 3 7 7 4 21
18 18 21 22 79
Sjúklingur þessi hafði notað Mevasin, sem er öflug-
ur ganglíon-rofi, nokkrar vikur áður. Einn sjúklingur
framdi sjálfsmorð og hafði áður fyrr notað Reserpin
um árabil, en ekki fengust upplýsingar um töku þess
lyfs mánuðina fyrir dauða. Fjórir létust úr krabba-
meini (2 osteosarcoma), 3 úr lungnareki (embolia
pulmonum) og 3 úr lungnabólgu. Aðrar dauðaorsakir
sem fram komu voru: Endocarditis bacteriallis, hem-
orrhagia post op. og status asthmaticus.
Allir sem létust vegna nýrnabilunar höfðu ein-
kenni um skerta nýrnastarfsemi við greiningu. Hins
vegar voru einkenni frá hjarta og heilablóðrás ekki
eins áberandi í sögu hinna sem létust úr heila- og
hjartaáföllum eins og sjá má á töflu XVIII.
Athugað var hvernig helstu dauðaorsakir dreifð-
ust eftir ýmsum atriðum varðandi ástand sjúkling-
anna við greiningu. Niðurstöður sem komu í ljós eru
ítöflum XIX-XXIII.
Þar kemur m.a. fram að rnikill munur var á dauða-
orsökum eftir stigi háþrýstings, einkum m.t.t. hjartaáfalls
og nýrnabilunar. Enginn af IV. stigi dó úr hjartaáfalli,
en helmingur úr nýrnabilun. Hins vegar dóu allmarg-
ir (27,7%) af III. stigi úr hjartaáfalli en færri (16,9%)
dóu úr nýrnabilun. í ljós kom að tiltölulega fleiri karlar
(26,3%) létust úr hjartaáfalli en konur (19,5%) en aug-
ljóslega var ekki um marktækan mun að ræða. Á töflu
XXI sést að enginn þeirra sjúklinga sem höfðu eðlilegt
ureagildi við greiningu, dó úr nýrnabilun. Nýrnabilun
var hins vegar önnur megin dánarorsök (33,3%) hinna
sem höfðu hækkað ureagildi við greiningu. Hjartaáfall
var miklu algengari dánarorsök hjá sjúklingum sem
höfðu haft eðlilegt ureagildi (44%) heldur en hinum
sem höfðu haft hækkað ureagildi við greiningu (13%).
X2-prófun sýndi ekki marktækan mun (X2 (3)=5,35) á
dánarorsök eftir því hvort hjartarafrit var með merki
um vinstri slegilsstækkun eða ekki. Ef hins vegar dán-
arorsakirnar heilaáfall (CVA) og „annað“ eru bornar
saman var heilaáfall marktækt algengari dánarorsök
meðal sjúklinga með merki um vinstri slegilsstækkun
á hjartarafriti og „annað" meðal hinna sem ekki höfðu
slík merki (X2(l)=4,03, p<0,05). Þá sést á töflu XXIII að
hjartaáfall (infarctus) var algengasta dánarorsökin hjá
sjúklingum sem höfðu lægstan meðalþrýsting við grein-
ingu, en nýrnabilun og heilaáfall voru frekar áberandi
hjá hinum sem höfðu hærri meðalþrýstinginn.
Við útreikninga og gerð á lífslengdarkúrfum (sur-
vival curves) var stuðst við dekrementaðferðina eins
og lýst er í grein O. Bonnevie o.fl. (3). Elstu sjúkling-
arnir voru ekki hafðir með þar sem búast mátti við
að æviskeið þeirra væri brátt á enda runnið hvað sem
háþrýstingnum liði. Þeir voru hafðir með sem voru 65
ára og yngri. Þetta auðveldar einnig samanburð við
erlendar rannsóknir eins og t.d. uppgjör Hoods o.fl.
(6) þar sem sami háttur var hafður á.
Niðurstöður er að finna á mynd 5-7. f ljós kom að
lífshorfur kvenna voru talsvert betri en karla. Einnig
kom fram að þeir sjúklingar sem höfðu hækkað blóð-
urea eða merki um vinstri slegilsstækkun á hjartaraf-
riti við greiningu höfðu miklu verri lífshorfur en hinir
sem hvorugt höfðu í upphafi.
Umræða
Greint hefur verið frá hvernig háttaði til um ýmis
atriði varðandi sjúklinga með svæsinn háþrýsting á
lyflækningadeild Landspítalans 1957-1971 og hver
höfðu orðið afdrif þeirra.
Læknablaðið 2005/91 63