Læknablaðið - 15.10.2009, Síða 63

LÆKNAFÉLAG
UMRÆÐUR O G
REYKJAVÍKUR
F R É T T I R
10 0 Á R A
Læknisstarfið hefur tekið miklum
breytingum á þeim 100 árum sem
Læknafélag Reykjavíkur hefur starfað.
Af þessu tilefni þótti fróðlegt að leita til
tveggja heimilislækna sem hafa ólíka
reynslu af starfinu.
Klíníkin blífur!
Haukur S. Magnússon hefur nýlega látið af
störfum sem heimilislæknir eftir nær hálfrar
aldar læknisferil. Hann réðst héraðslæknir til
Egilsstaða í febrúar 1962 og starfaði þar í nær
sex ár. „Við vorum tveir læknar sem sátum á
Egilsstöðum. Þorsteinn Sigurðsson sinnti Norður-
héraðinu og Austur-héraðið, sem ég sinnti, tók yfir
Skriðdal, Velli, Egilsstaðakauptún, Eiðaþinghá og
Hjaltastaðaþinghá. Við sinntum einnig Borgarfirði
eystri sem var sérstakt læknishérað en þar hafði
ekki verið læknir síðan Inga Björnsdóttir hætti
nokkrum árum fyrr. Við fórum hálfsmánaðarlega
á Borgarfjörð og það gat verið erfitt yfir veturinn.
Veturnir voru nokkuð harðir á þessum árum
og færð á vegum oft slæm, miklir svellbunkar í
Njarðvíkurskriðunum gátu vakið manni ugg og
þeir gátu breyst í ófæra forarvilpu á vorin. Arið
1965 var safnað fyrir snjóbíl og var þá hægt að
fara til Borgarfjarðar um svokallað Sandaskarð.
En þetta gekk allt saman og ég man ekki eftir
neinum sérstökum svaðilförum. Maður skrölti
um sveitimar á Landrover og ég var orðinn
sérstaklega fimur að setja keðjur á og kippa þeim
af. Oft lenti maður í ófærð og þurfti að moka sig
upp. Yfirleitt var maður einn á ferð og þurfti að
bjarga sér sjálfur."
Haukur fékk fyrir ekki svo löngu ágætan
samanburð þegar hann réðst sem heilsugæslu-
læknir til Grundarfjarðar og einnig Dalvíkur um
tíma. „Ég tók þetta að mér þó ég væri formlega
hættur og kominn á eftirlaun. Það vantaði lækni.
Maður fann auðvitað fyrir því að vera orðinn
talsvert eldri og meira átak að rífa sig upp um
miðja nótt og keyra í skafbyl frá Dalvík út í
Ólafsfjörð. En bílarnir eru orðnir miklu betri og
vegirnir líka, svo þetta var allt annað."
Eftir að hafa stundað sérnám í heimilislækn-
ingum um fjögurra ára skeið settist Haukur að
í Reykjavík og opnaði stofu og vann sjálfstætt
sem heimilislæknir þar til hann réð sig á
Heilsugæslustöðina í Hlíðunum 1986. „Það hafði
auðvitað sína kosti að starfa sjálfstætt en ég tel
nú að uppbygging heilsugæslustöðvanna og
sameining mæðraverndar og ungbarnaeftirlits
undir einn hatt hafi verið mikið framfaraspor. Það
er hins vegar ekki nauðsynlegt að mínu mati að hið
opinbera sjái um rekstur heilsugæslustöðvanna.
Þær gætu alveg eins verið í höndum læknanna
sjálfra.
Starf heilsugæslulæknis hefur í raun ekki
breyst verulega þegar um er að ræða hið daglega
amstur. Menn þurfa að gefa sér tíma til að taka
sjúkrasögu og skoða sjúklinginn og ræða við hann.
Klíníkin blífur, það er engin spurning og enn er
það aðalsmerki hvers læknis að hafa gott „klínískt
nef". Samt er gott að hafa við hendina algengar
rannsóknir sem hægt er að fá strax. Þegar um er að
ræða bráð eða alvarleg veikindi hefur öll aðstaða
snarbatnað ekki síst í hinum dreifðu byggðum.
Stórbættar samgöngur og yfirleitt gott skipulag á
sjúkraflutningum og rannsóknir tiltækar í heilsu-
gæslustöðvunum. Meðferðarmöguleikar eru að
sjálfsögðu allt aðrir og meiri og má nefna hin
ágætu lyf við magasári, háum blóðþrýstingi og
hjartasjúkdómum sem og aðgerðir vegna krans-
æðasjúkdóma en horfur kransæðasjúklinga voru
oftast ömurlegar."
Starf heimilislæknisins hefur einnig breyst að
því leyti að vitjanir í heimahús hafa nærri lagst
af, nú koma langflestir sjúklingar á heilsugæsluna
til læknisins. „Þetta hefur augljósa kosti í för
með sér en það sem tapast er að læknirinn missir
yfirsýn yfir aðstæður skjólstæðinga sinna. Heimili
sjúklings getur sagt manni meira en mörg orð um
aðstæður hans og fjölskylduhagi."
„Það er enn aðalsinerki
hvers læknis að hafa góðan
klíniskan sans," segir
Haukur S. Magnússon
heimilislceknir.
LÆKNAblaðið 2009/95 699