Læknablaðið - 15.10.2009, Síða 65

UMRÆÐUR 0 G FRETTIR
LÆKNAFÉLAG REYKJAVÍKUR 100 ÁRA
Álagið eykst stöðugt
Segir Hildur Svavarsdóttir heilsugæslulæknir
„Það sem hefur breyst hvað mest á undanförnum
árum er hvernig álagið hefur aukist á okkur
heimilislæknana. Við erum með sjúklinga inni á
stofu eða í símanum hjá okkur allan vinnudaginn
auk þess að sinna ýmsum tilfallandi erindum þannig
að stundum gefst varla tími til að taka matartíma/'
segir Hildur Svavarsdóttir, heilsugæslulæknir í
Hvammi, en hún hefur tæplega tíu ára reynslu af
heimilislækningum. Hún segir sparnaðaraðgerðir
undanfarið valda því að áður var pappírsvinnan
unnin í yfirvinnu en nú hefur yfirvinnan verið
tekin af svo pappírsvinnan er unnin í dagvinnunni.
„Þetta hefur áhrif á þjónustuna því við getum sinnt
færri sjúklingum en þó er tilhneigingin sú að vinna
hraðar svo hægt sé að sinna sem flestum.
Hildur segir að samhliða því að álagið hafi
aukist þá geri skjólstæðingarnar meiri kröfur til
læknisins en áður var. „Það er ekki nóg að skrifa
lyfseðil og segja sjúklingnum að taka töflu. Fólk vill
vita hvað það er að taka, hvaða kostir og gallar eru á
því, heyra um aukaverkanir og ræða ýmsar aðferðir
sem það hefur lesið sér til á netinu eða í blöðunum,
séð í sjónvarpinu eða heyrt aðra tala um. Fólk er
almennt miklu betur upplýst en áður var og gerir
jafnframt meiri kröfur um upplýsingar."
Þetta kallar á að læknamir fylgist vel með
umræðunni í þjóðfélaginu auk þess að lesa
sér til í faglegum tímaritum og sækja endur-
menntunarnámskeið heima og erlendis. „Vissulega
eigum við rétt á námsleyfi en flest af þessu gerir
maður nú orðið í sínum eigin tíma því á stofunni
er yfirleitt aldrei tími til að lesa grein eða kynna sér
eitthvert læknisfræðilegt efni. Það gefst einfaldlega
aldrei næði til slíks. Reyndar er á sumum stöðvum
ætlaður smá tími í endurmenntun en margir
neyðast til að nýta hann bara í pappírsvinnu. Svo
bætist við að meðalaldur þjóðarinnar er hækkandi
þannig að fleiri skjólstæðingar eru eldri og þá fylgja
yfirleitt fleiri sjúkdómar sem skjólstæðingurinn vill
fá að ræða í hverri heimsókn sem auðvitað tekur
lengri tíma en að sinna einu og kannski einfaldara
vandamáli hjá annars heilsuhraustu fólki. Umræða
um geðheilbrigði hefur einnig aukist þannig að
skjólstæðingarnir eru farnir að ræða meira um
andlega líðan sfna sem er auðvitað gott en slík
viðtöl taka yfirleitt einnig lengri tíma."
Fólk vill meiri upplýsingar
Kreppan og afleiðingar hennar á heilsufar og
andlega líðan fólks kemur hvað skýrast fram í
starfi heilsugæslulæknanna. „í fyrstu var eins og
fólk væri dofið en síðan hefur þetta aukist jafnt og
þétt. Margir koma með uppsöfnuð vandamál, ekki
eitt heldur þrjú eða fjögur, og það stafar oftar en
ekki af því að fólk er að spara sér heimsóknirnar
og það er farið að bera á því að fólk þori ekki að
taka sér frí úr vinnu til að koma til læknis og vill
því helst leysa öll mál í einni heimsókn. Fólk spyr
líka hvað lyfin kosta sem maður er að skrifa og
oft er spurt hvort til sé ódýrara lyf. Þessu velti
maður ekki fyrir sér fyrir tíu árum. Nú skiptir
hver þúsundkall máli fyrir fólk og við verðum að
fylgjast vel með þessu. Þá hefur einnig bæst við að
ýmsum lyfjum sem fólk hefur verið að taka hefur
verið skipt út fyrir önnur ódýrari og fyrir okkur
þýðir þetta ótal auka símtöl þar sem fólk hringir og
vill vita hvort nýja lyfið sé jafngott og það gamla,
hvort aukaverkanir séu aðrar og svo framvegis.
Fólk vill fá almennileg svör og það á auðvitað
fullan rétt á þeim. En það er eins og kerfið geri
ekki ráð fyrir álaginu sem þessu fylgir."
Hildur segir það sannarlega áhyggjuefni hversu
lítil nýliðun er í röðum heimilislækna. „Ef vel ætti
að vera þyrfti helmingur nýútskrifaðra lækna að
leggja fyrir sig heimilislækningar. Eins og staðan
er í dag þá er þetta innan við fjórðungur. Það blasir
því við að innan fárra ára stöndum við frammi
fyrir alvarlegum skorti á heimilislæknum ef ekkert
breytist. Það hefur ekki þótt eftirsóknarvert að
fara í heimilislækningar en eini starfsvettvangur
heimilislækna eru heilsugæslustöðvamar."
Hildur segir að eflaust hafi það haft áhrif á
val ungra lækna á sérgrein að nánast hefur verið
ómögulegt að starfa sjálfstætt sem heimilislæknir á
íslandi við núverandi aðstæður. „Þetta skipti meira
máli fyrir hrunið því vissulega er starfsöryggi fólgið
í því að vinna innan heilsugæslunnar. Þetta er að
koma í bakið á okkur núna þar sem á undanförnum
árum hafa allt of fáir lagt fyrir sig heimilislækningar.
Nú vantar lækna á heilsugæslustöðvarnar.'
„ Fólk er almennt mikht
betur upplýst en áður var
og gerir jafnframt meiri
kröfur um upplýsingar, ”
segir Hildur Svavarsdóttir
heimilislœknir.
LÆKNAblaöið 2009/95 701