Læknablaðið - 15.10.2009, Qupperneq 66

■ UMRÆÐUR O G FRÉTTIR
ANDSTÆÐ SJÓNARMIÐ
Samúel J.
Samúelsson
heilsugæslulæknir
Heilsugæslunni Mjódd
samuel.j.samuelsson
<Smjodd.hg.is
Ritstjórn
Læknablaðsins
fékk tvo lækna til að
skrifa um andstæð
sjónarmið varðandi
alvöru svínaflensunnar.
Sýnum skynsemi
Svínainflúensan er ekki verri en sú venjulega.
Eftir að ný inflúensuveira, svokölluð svína-
inflúensa, kom upp í Mexíkó fyrr á þessu ári hefur
almenningur á Vesturlöndum verið upplýstur
nær daglega um það hve þessi svínainflúensa sé
hættuleg. Með reglulegu millibili eru nefndar tölur
um látna. Fjölmiðlar tala við sóttvarnalækna, sem
útskýra að svínainflúensan sé sem stendur ekki svo
skaðleg en hún geti orðið það og er þá er spænska
veikin 1918 gjarnan nefnd, sem var reyndar líka
inflúensa A stofn HlNl. Mikill viðbúnaður er
viðhafður á Vesturlöndum og öll heilsugæslan
og fleiri stofnanir á íslandi sett í viðbragðsstöðu.
Læknum eru reglulega settar leiðbeinandi reglur
af yfirvöldum um það hvernig þeir eigi að
umgangast sjúklinga sem eru hugsanlega með
þessa „lífshættulegu" sýkingu. Búið er að kaupa
og útbýta á heilsugæslustöðvarnar hlífðarfatnaði
fyrir starfsfólk (maska, sloppa og húfur). Mælst
var til þess að læknar klæddust slíkum búningi
við skoðun á grunuðum svínainflúensusjúklingi.
Strax kom í Ijós að svínainflúensufaraldurinn, sem
nú er á íslandi, er mjög vægur (líka í útlöndum)
og eru heimilislæknar, sem eru í framlínunni
og þekkja lækna best til, sammála um það.
Hlífðarfatnaðurinn hefur nánast ekkert verið
notaður. Það er lítil vöm í því að læknir klæði
sig í slopp og setji á sig maska og hanska ef til
hans kemur sjúklingur, sem er með einkenni
sem gætu verið af völdum svínainflúensu. Það
er mín skoðun að það verklag gagnist ekki utan
einangrunarsjúkrastofu sjúkrahússins. Það gerir
ekkert annað en veita lækninum falska vörn og
hræða sjúklinginn og almenning og kostar mikið.
Best er að umgangast sjúklinginn grímulaus eins
og læknar gera venjulega og þvo hendumar.
Nú á tímum era samgöngur svo greiðar á milli
landa og svæða innanlands að það er að mínu mati
engin leið að hefta smit eða að takast á við þessa
svínainfluensu öðruvísi en gert er á hverju ári
þegar hin árlega inflúensa kemur. Eina leiðin til að
varast hana hefði verið að loka landinu alveg með
sóttkvíum eða banna ferðalög! Það er ekki hægt
og var auðvitað ekki gert enda ástæðulaust. Sagan
segir okkur að einhvern tíma muni inflúensuveira
stökkbreytast, sem muni verða mönnum mjög
skaðleg eins og spænska veikin reyndist vera.
Það verður þó sennilega aldrei hægt að segja til
um slíkt í tíma því að læknavísindin eru ekki
þess megnug að sjá fyrir hvort eða hvenær
inflúensuveiran stökkbreytist í aðra hættulegri eða
meinlausari. Þetta er sennilega eins flókið, ef ekki
flóknara en að segja fyrir um eldgos. Tölur sýna að
í Bandaríkjunum deyja um 3000 manns í hverjum
mánuði vegna hinnar árlegu inflúensu. Inflúensa
er í sjálfu sér hættulegur sjúkdómur, því er ekki að
neita en skv. WHO hafa „aðeins" um 3000 manns
látist úr svínainflúensunni í öllum heiminum frá
upphafi. Viðbrögð sóttvarnaembætta yfirdrifin
og skilaboðin til almennings því röng. Við vitum
núna að svínainflúensan er meinlítil og virðist lítið
smitandi og það á að segja almenningi það. Það á
ekki að hræða með hugsanlegri stökkbreytingu til
hins verra sem við vitum ekkert um.
Bólusetningin á að vera fyrir alla. Ákveðið
hefur verið að bólusetja landsmenn gegn svína-
inflúensunni. Keyptir verða 300.000 skammtar
af bóluefni sem í raun era mest 150.000
skammtar því að það þarf að bólusetja hvem
tvisvar sinnum og þannig gengið útfrá því að
öllum Islendingum verði ekki boðin bólusetning.
Bóluefnið er vandmeðfarið og geymist í stuttan
tíma eftir að það hefur verið dregið í sprautu sem
heilbrigðisstarfsmaður á heilsugæslustöð þarf
að gera. Lauslega reiknað fara 833 vinnudagar
í það að undirbúa bóluefnið til notkunar
á heilsugæslustöðvunum. Sóttvarnalæknir ráð-
leggur flókið innköllunarferli við bólusetningu
gegn svínainflúensunni og fólk er dregið í dilka
eftir mikilvægi fyrir samfélagið og hvernig því
hefur vegnað heilsufarslega. Heilsugæslunni er
fyrirskipað að kalla fólk inn bréflega og sú
framkvæmd er ófullkomin og tímafrek. Aðferðin
gengur ekki upp að mínu mati þegar mikilvægt er
talið að bólusetja sem flesta hratt. Nógu tímafrek
er meðhöndlun bóluefnisins.
Ég tel einfaldast og best að bólusetja
gegn svínainflúensunni eins og við gerum
í heilsugæslunni við hinni venjulegu árlegu
inflúensu. Læknir eða hjúkrunarfræðingur á
heilsugæslustöð getur ekki staðið í því að velja
úr þá sem má bólusetja. Það á auðvitað að bjóða
öllum fslendingum bólusetningu. Birst hafa rann-
sóknir sem sýna að sennilega er nægjanlegt að
bólusetja einu sinni. Bólusetningin er frjáls, þ.e.
ekki lögbundin. Kannanir í Svíþjóð hafa sýnt að
um þriðjungur almennings vill láta bólusetja sig
gegn svínainflúensu og svipaða tölu hef ég séð um
heilbrigðisstarfsmenn í Englandi. Mitt mat er að
bóluefnið dugi fyrir alla þá sem vilja láta bólusetja
sig jafnvel þó að bólusetja þurfi tvisvar sinnum.
Sennilega munu eflaust fleiri vilja fá bólusetningu
gegn svínainflúensu en hinni „venjulegu" vegna
umræðunnar.
Verum skynsöm.