Læknablaðið : fylgirit - 01.12.2000, Qupperneq 27

ÁGRIP ERINDA / X
bóluefni veittu marktæka vörn í sýkingartilraunum. Mótefni gegn
A. salmonicida voru til staðar í bólusettri lúðu. Þorskurinn þoldi
hins vegar bólusetningu mjög illa og myndaði ekki mælanlega ó-
næmisvörn.
E 10 Áhrif efnabyggingar glýseríða á ónæmisörfandi áhrif
þeirra
Sveinbjörn Gizurarson, Jón Valgeirsson, Ana Guibernau
Lyfjafræðideild HÍ, Hofsvallagötu 53,107 Reykjavík, Lyfjaþróun hf., Reykjavík
Netfang: sg@lyf.is
Inngangur: Blanda af mónó- og díglýseríðum af oktanóik og
dekanóik sýrum hefur verið notuð sem ónæmisglæðir í bóluefna,
gefin um nef. Blanda þessi hefur reynst sérlega góður ónæmisglæð-
ir en hún er nokkuð flókin að gerð og inniheldur flesta mögulega
ísómera af glýseríðum, nema 2-mónóglýseríð.
Efniviður og aðferðir: Til að skoða samhengið milli efnabyggingar
glýseríðsins og áhrif þess á ónæmiskerfið, voru einstök glýseríð
srníðuð úr 1,2,3-’H glýseróli og viðeigandi sýrum í rétturn hlutföll-
um, með aðstoð efnahvata. Hreinleiki einstakra glýseríða var kann-
að með TLC, NMR, og RP-HPLC, aðferðir sérstaklega þróaðar í
þessum tilgangi. Glýseríðarnir voru síðan gefnir inn um nef, 5 (i 1 pr
mús og áhrif þeirra á ónæmiskerfið kannað.
Niðurstöður og ályktanir: Rannsóknin sýndi að mikill munur var á
áhrifum ónæmisglæðanna þó efnabygging þeirra væri svipuð. Þau
glýseríð sem sýndu mestu áhrifin, reyndust hafa svipaða efnabygg-
ingu og eterglýseríð, sem örfa átfrumur (macrophages) og griplu-
frumur (dentritic cells).
E 11 Þjálfunarástand leikmanna og árangur knattspyrnuliða á
íslandi
Árni Árnason' 23, Stefán B. Sigurðsson2, Árni Guðmundsson3, Lars
Engebretsen', Roald Bahr'
'Oslo Sporls Trauma Research Center, Norwegian University of Sport and Physical
Education, Oslo, 'Lífeðlisfræðistofnun HÍ, 'Gáski sjúkraþjálfun
Netfang: arniar@islandia.is
Inngangur: Fyrri rannsóknir þar sem fengist hefur verið við að
kanna samband þjálfunarástands leikmanna og árangurs knatt-
spyrnuliða hafa takmarkast af fáum þátttakendum. Markmið þess-
arar rannsóknar er að skoða mögulegt samband milli þjálfunar-
ástands leikmanna og árangurs nær allra knattspyrnuliða í tveimur
efstu deildum á íslandi.
Efniviður og aðferðir: Þátttakendur í rannsókninni voru leikmenn
frá 17 af 20 knattspyrnuliðum karla í tveimur efstu deildum á ís-
landi. Áður en keppnistímbilið 1999 hófst gengust leikmenn undir
eftirfarandi próf: 1) V02max próf á hlaupabandi. 2) Mæling húð-
fitu. 3) Hreyfanleikamæling fyrir vöðva framan-, aftan- og innan-
læris, svo og beygjuvöðva mjaðmarliða (með MIE togmæli, JVC
stafrænni myndavél, og KINE-View hreyfigreini forriti). 4) Lóðrétt
hopp (mælt á “kontakt mottu”). 5) Sprengikraftur (mældur í hné-
beygjutæki tengdu MuscleLab tæki). Á keppnistímabilinu 1999
voru meiðsli skráð af sjúkraþjálfurum knattspyrnuliðanna. Árangur
liðanna var metinn eftir fjölda stiga við lok móts.
Niðurstöður: Það var enginn marktækur munur á V02max, fitupró-
sentu, þyngdarstuðli (body mass index), sprengikrafti, hopphæð
eða hreyfanleika milli Landssímadeildar og fyrstu deildar. Meðal
VÍSINDARÁÐSTEFNA LÆKNADEILDAR HÍ I
VO^max var 62,6 mL kg-^ mín-^ í Landssímadeild og 61,1 mL'kg-
' mín- í fyrstu deild. Marktækt samband reyndist vera milli árang-
urs knattspyrnuliða og hopphæðar (p=0,009) Ekkert annað mark-
tækt samband reyndist vera milli árangurs og mælds þjálfunar-
ástands leikmanna.
ÁlyktanÍK Gagnstætt því sem aðrar rannsóknir gefa til kynna, var
ekki marktækur munur milli þols og árangurs innan- eða milli
deilda. Þetta bendir til að þolástand íslenskra knattspyrnuliða sé
það svipað að aðrir þættir séu ríkjandi varðandi árangur.
E 12 Meiðsli og áhættuatvik í knattspyrnu á íslandi
Árni Árnason1’23, Stefán B. Sigurðsson2, Árni Guðmundsson3, Lars
Engebretsen', Roald Bahr'
'Oslo Sports Trauma Research Center, Norwegian University of Sport and Physical
Education, Oslo, !Lífeðlisfræðistofnun HÍ. 'Gáski sjúkraþjálfun
Netfang: arniar@islandia.is
Inngangur: Rannsóknir hafa sýnt háa tíðni meiðsla í knattspyrnu,
en fremur lítið er vitað um leikaðstæður þegar meiðslin verða.
Markmið þessarar rannsóknar er að finna og skilgreina leikaðstæð-
ur sem leitt gætu til meiðsla í knattspyrnu. Byggt er á myndbands-
upptökum af leikjum.
Efniviður og aðferðir: Leikmenn frá níu af 10 knattspyrnuliðum í
efstu deild karla tóku þátt í rannsókninni. Á keppnistímabilinu
1999 voru 79 leikir skoðaðir á myndböndum hjá Ríkissjónvarpinu.
Safnað var á sérstakt mynband atvikum þar sem dómari stöðvaði
leik vegna hugsanlegra meiðsla og leikmaður lá eftir á vellinum
lengur en 15 sekúndur. Af 102 atvikuni sem var safnað voru 30
meiðsli, það er leikmaður þurfti að yfirgefa völlinn, eða hann gat
ekki tekið þátt í æfingu eða leik næsta dag. Meiðsli voru skráð af
sjúkraþjálfurum liðanna. Atvikin og aðdragandi þeirra voru greind
með aðferð sem þróuð hefur verið til þess að greina leikaðstæður.
Niðurstöður: Af 102 atvikum urðu 56 í sókn, en 46 í vörn. 91 atvik
varð í návígi, flest við tæklingar (n=55), og þegar leikmaður hafði
ekki fulla athygli á leikaðstæðum (n=49). Algengustu áhættuatvikin
urðu við: 1) skyndisóknir, athygli leikmanns bundin við boltann,
tækling frá hlið (n=22); 2) vörn, tækling, athygli á bolta eða skortur
á knatttækni leikmanns (n=21); 3) skallaeinvígi, athygli á bolta eða
olnbogaskot (n=ll).
Ályktanir: Leikgreining getur verið mikilvæg aðferð til að finna og
skilgreina áhættuatvik í knattspyrnu, slíkar upplýsingar geta haft
mikið gildi í þróun aðferða til forvarna meiðsla í knattspyrnu.
E 13 Áhættuþættir skýmyndunar í augasteinskjarna. Reykja-
víkuraugnrannsóknin
Ársæll Arnarsson , Friðbert Jónasson', Kazuyki Sasaki2, Vésteinn Jóns-
son', Masami Kojima2, Hiroshi Sasaki2 og íslensk-japanski samstarfshópur-
inn
'Augndeild Landspítala Hringbraut, 'augndeild Kanazawa Medical University, Jap-
an
Netfang: arsaell@thorlyf.is
Inngangur: Skýmyndun í augasteinskjarna er afar algeng meðal ís-
lendinga eldri en 70 ára. Stór hluti þeirra einstaklinga sem fara í að-
gerð til augasteinsskipta eru með skýmyndun einmitt á þessu svæði.
Tilgangur rannsóknarinnar var að kanna áhættuþætti skýmyndunar
í augasteinskjarna.
Læknablaðið / FYLGIRIT 40 2000/86 27