Læknablaðið : fylgirit - 01.12.2000, Síða 61

ÁGRIP VEGGSPJALDA / X. VÍSINDARÁÐSTEFNA LÆKNADEILDAR HÍ I
Inngangur: Sýnt hefur verið fram á breiða sýkladrepandi virkni
meðallangra, mettaðra og langra, ómettaðara fitusýra og 1-mónóg-
lýseríða af þeim. Til að athuga nánar í hverju virkni fituefna á bakt-
eríur er fólgin voru frumur hóps B streptókokka meðhöndlaðar
með mónókapríni og þær síðan skoðaðar í smásjá og rafeindasmá-
sjá.
Efniviður og aðferðir: Miklu magni af bakteríum var blandað sam-
an við mónókaprín sem leyst hafði verið upp í Todd Hewitt broði.
Eftir ákveðinn tíma var virkni mónókapríns stöðvuð og sýni undir-
búin fyrir skoðun í flúrljómandi smásjá og skönnunarrafeindasmá-
sjá, auk þess sem skomar voru sneiðar af bakteríunum og þær skoð-
aðar í rafeindasmásjá.
Niðurstöður: Bakteríur sem meðhöndlaðar voru með 5 mM
mónókapríni í 10 mínútur lituðust rauðar sem þýðir að frumumar
eru dauðar og himnur þeirra gegndræpar fyrir litarefninu propidi-
um iodide sem kemst aðeins í gegnum skaddaðar frumuhimnur. I
skönnunarrafeindasmásjánni sást enginn munur á yfirborði, stærð
eða lögun baktería fyrir og eftir meðhöndlun með 10 mM mónóka-
príni í 10 mínútur. Eftir meðhöndlun í 30 mínútur með 10 mM
mónókapríni og skoðun á örþunnum sneiðum af frumum í raf-
eindasmásjá sást greinilega að frumuhimnan var horfin auk þess
sem forðakorn virtust leysast upp og hverfa.
Ályktanir: Af þessum smásjárrannsóknum má ráða að lítill styrkur
mónókapríns drepur hóp B streptókokka eftir stuttan meðhöndl-
unartíma. Mónókaprín hefur engin sjáanleg áhrif á vegg bakterí-
unnar, stærð hennar eða lögun, sem stafar sennilega af því hversu
sterkur og stífur frumuveggur gram-jákvæðra baktería er. Virkni
mónókapríns við að drepa hóp B streptókokka virðist því vera fólg-
in í því að fituefnið smýgur í gegnum þéttriðið peptídóglýkanlag í
vegg bakteríunnar og leysir upp frumuhimnu hennar.
V 11 Innlagnir á Landspítala Hringbraut vegna Campylobacter
sýkinga á tímabilinu 1995-1999
Sigríður Björnsdóttir . Hjördís Harðardóttir2, Sigurbjörn Birgisson1
'Lyflækningadeild og !sýkladeild Landspítala Hringbraut
Netfang: sigurbjb@rsp.is
Inngangur: Campylobacter jejuni er algengasta orsök niðurgangs af
völdum baktería hérlendis og hefur nýgengi sýkingarinnar á Islandi
tífaldast á tímabilinu 1995-1999. Lítið er vitað um fjölda og afdrif
þeirra sjúklinga sem leita á sjúkrahús með Campylobacter sýkingu.
Aðeins ein rannsókn hefur verið birt varðandi sjúkrahúsinnlagnir
af völdum Campylobacter sýkinga.
Efniviður og aðferðir: Sjúkraskrár sjúklinga sem lögðust inn á
Landspítala Hringbraut vegna Campy lobacter sýkingar á tímabilinu
1995-1999 voru kannaðar með tilliti til ýmissa þátta.
Fjöldi innlagna vegna Campylobacter sýkinga á Landspítala var at-
hugaður.
Niðurstöður: Á tímabilinu lögðust 104 sjúklingar með
Campylobacter sýkingu á Landspítala Hringbraut og á árunum
1997-1999 lögðust að meðaltali 18% sjúklinganna inn á sjúkrahús.
Kynjahlutfall var jafnt. Meðalaldur sjúklinga var 32 ár (bil 0,5-87
ára), 82,7% sjúklinga voru yngri en 40 ára. Flestar (47%) innlagnir
voru yfir sumarmánuðina og í 77% tilvika var um innlent smit að
ræða. Flestir (61,5%) sjúklinganna voru útskrifaðir af bráðamót-
töku eftir um eins sólarhrings legu. Um 50% lögðust inn á lyflækn-
ingadeild og var legutími innlagðra (fimm dagar í 72,5% tilfella. Al-
gengustu einkennin voru niðurgangur (92,3%), kviðverkir (71,2%)
og hiti (70,2%). Nær 80% sjúklinga fengu vökvagjöf í æð og 67,3%
sjúklinga fengu sýklalyf, ýmist cíprófloxacín (61,4%) eða erý-
þrómýcín (38,6%). Vegna óljósrar greiningar fóru 10 sjúklingar í
ristilspeglun, sex í ómskoðun af kviði, fimm í yfirlitsmynd af kvið,
tveir í botnlangatöku, tveir í magaspeglun, tveir í tölvusneiðmynd af
kvið og tveir í mjógirnismyndatöku.
Ályktanir: Um einn af hverjum fimm sjúklingum með staðfesta
Campylobacter sýkingu leggst inn á sjúkrahús og um þriðjungur
þarf innlögn á legudeild. Hluti þeirra fer í kostnaðarsamar og erfið-
ar rannsóknir.
V 12 Lífsferlar og útbreiðlslumynstur agða sem lifa sníkjulífi í
sjó- og fjörufuglum
Karl Skírnisson , Kirill V. Galaktionov2
'Tilraunastöö HÍ í meinafræði að Keldum, 2Dýrafræðistofnun rússnesku Vísinda-
akademiunnar í Pétursborg
Netfang: karlsk@hi.is
Markmið: Að rannsaka tegundir og lífsferla ögðulirfa (Digenea) í
vistkerfi fjöru og grunnsævis við suðvesturströnd íslands og bera
niðurstöðurnar saman við erlendar athuganir.
Efniviður og aðferðir: Krufnir voru 2556 fjöru- og grunnsævissnigl-
ar úr Skerjafirði og frá Grindavík og lirfur í þeim (sporocysts, redi-
ae, cercariae, metacercariae) greindar til tegundar.
Niðurstöður: Lirfur 23 ögðutegunda fundust. Flestar tegundir (12)
fundust í þangdoppum, níu fundust í klettadoppum, sex í bauga-
snotru, sex í stranddoppu, tvær í nákuðungi og ein í þarastrút. Fimm
agðanna hafa tveggja hýsla (snigill-fugl) lífsferil án frítt lifandi lirfu-
stiga (Gl). Hér berast egg sníkjudýranna í sjó með fugladriti og eru
étin þar af sniglum. Hinar tegundirnar 18 hafa flókna tveggja eða
þriggja hýsla lífsferla (snigill-annar hryggleysingi-fugl), (G2). Hér
eru eitt eða fleiri frítt lifandi lirfustig í lífsferlinum. Úr eggi klekst
bifhærð lirfa sem syndir um í vatni og leitar uppi snigil, snigilinn yf-
irgefur sundlirfur sem leita uppi aðra hryggleysingja til að fjölga sér
í eða mynda þolhjúp á fæðutegundum lokahýsils.
Ályktanir: Flóknir lífsferlar (G2) reyndust vera algengari í sniglum
við suðvesturströnd íslands heldur en á strandlengju norður Noregs
og Barentshafs þar sem einfaldir lífsferlar (Gl) eru ráðandi. Munur
á fjölbreytileika og einstaklingsfjölda millihýsla (hryggleysingja) og
lokahýsla (fugla) í vistkerfum þessara svæða skýrir þetta mynstur
en víðtæk áhrif Golfstraumsins við Suðvesturland gegna lykilhlut-
verki í að skerpa þessar andstæður.
Islenskar stranddoppur lifa í litlum, einangruðum tjörnum á sjávar-
fitjum hér á landi þar sem mikilla sveiflna gætir í seltu- og hitastigi.
í þeim viðhaldast einkum tegundir sem hafa einfalda lífsferla (Gl).
V13 Salmónella í sauðfé á íslandi
Sigríður Hjartardóttirl, Jakobína Sigurðardóttir2, Signý Bjarnadóttir',
Guðbjörg Jónsdóttir1, Eggert Gunnarssonl
'Tilraunastöð HÍ í meinafræði að Keldum, 2embætti yfirdýralæknis
Netfang: sigrhj@hi.is
Inngangur: Árið 1995 varð vart matareitrunar hjá fólki sem rakin
var til salmónellusmits í sviðum. Að því tilefni var gerð úttekt á
salmónellusmiti í sauðfé og var markmið þeirrar úttektar að kanna
nánar algengi salmónellusmits í sauðfé og hvar og hvernig smit ætti
sér stað.
Læknablaðið / FYLGIRIT 40 2000/86 61