Læknablaðið : fylgirit - 01.12.2000, Qupperneq 62

I ÁGRIP VEGGSPJALDA / X. VÍSINDARÁÐSTEFNA LÆKNADEILDAR HÍ
Efniviður og aðferðir: Rannsakað var sauðfé frá 50 bæjum á Suð-
vesturlandi en á því landsvæði hafði salmónellusmits orðið vart.
Rannsökuð voru saursýni úr lambám og saursýni, svið og hálskirtl-
ar úr sláturfé. Til samanburðar voru athuguð saursýni og hálskirtlar
úr sláturfé frá fimm bæjum á Vestfjörðum. Við salmónellugreining-
una var beitt hefðbundnum ræktunaraðferðum auk lífefnafræði-
legra prófa og greiningar í sermisflokka.
Niðurstöður: Salmónellusýklar greindust ekki í saur lambáa. Peir
greindust aftur á móti í hálskirtlum sláturfjár frá þremur bæjum á
Suðvesturlandi og frá tveimur bæjum frá Vestfjörðum. Salmónellu-
sýklar fundust einnig í saursýnum sláturfjár frá þremur bæjum á
Vestfjörðum.
Ályktanir: Salmónellusmit er fremur sjaldgæft í sauðfé hérlendis.
Salmónellusýklar fundust bæði í saur og hálskirtlum. Heilbrigðir
smitberar geta því auk þess að skilja sýkilinn út með saur borið
hann í hálskirtlum. Par sem salmónellusýklar fundust ekki í frá-
rennsli frá sláturhúsum virðist smit sem fundist hefur í sviðum ekki
verða við slátrun. Líklegast er að sauðfé smitist á afrétti þar sem
salmónellusýklar fundust ekki í saur lambáa að vori áður en rekið
var á afrétt. Sennilegast er að mávar og hrafnar mengi vatsból á af-
rétti. Hærri tíðni salmónellusmits í sauðfé á Vestfjörðum, þar sem
afréttur er mjög þröngur, styður þá ályktun.
Þakkir: Yfirdýralæknisembættið greiddi kostnað við framkvæmd
þessarar rannsóknar.
V 14 Boðefni og efnatogar í RSV sýkingu ungbarna
Stefanía P. Bjarnarson’, Ingileif Jónsdóttir', Michael Clausen3, Áslaug
Pálsdóttir3, Inger María Ágústsdóttir3, Þorgerður Árnadóttir2, Göran Wenn-
ergren5, Ásgeir Haraldsson3, Sigurður Kristjánsson3
'Rannsóknastofa í ónæmisfræöi, 2veirufræði og 3barnadeildir Landspítala, 4barna-
deild Heilsuverndarstöðvar Reykjavíkur, 'barnadeild Barnaspítalans Queen Silvia,
Háskólinn í Gautaborg
Netfang: ingileif@rsp.is
Inngangur: Respiratory syncytial veira (RSV) er ein algengasta or-
sök veirusýkinga í neðri öndunarvegi ungbarna og sýkjast tveir
þriðju barna innan eins árs af RSV. RSV sýking í ungbörnum hefur
verið talin auka líkur á astma eða ofnæmi síðar á ævinni. T dráps-
frumur eru nauðsynleg vörn gegn veirusýkingum, Th2 frumur hafa
verið tengdar sjúkdómseinkennum í RSV sýktum ungbörnum og
eósínfíklafjöld (eosinophilia) í lungum tengd við staðbundna
minnkun á IFN-y og aukningu á IL-4.
Efniviður og aðferðir: Þessi boðefni ásamt eótaxíni voru mæld í nef-
skoli (ELISA) og ECP (UniCap) (N-ECP) sem einnig var mælt í
sermi (S-ECP).
Tólf heilbrigð ungbörn og 27 (sjö mánaða eða yngri) með RSV sýk-
ingu voru valin. Sýking var staðfest með ræktun og flúrskinslitun.
Niðurstöður: Enginn marktækur munur mældist milli RSV og við-
miðunarhóps í IL-4 (0,69 miðað við 0,86pg/mL) og IFN-y (0,67 mið-
að við 0,73 pg/mL). N-ECP var hærra í RSV sýktum en viðmiðunar-
hópi (795,8 miðað við 61,5 pg/L, p=0,003) en S-ECP var sambærilegt
(3,9 miðað við 5,5 pglL). í RSV hópnum var fylgni milli IL-4 og N-
ECP (R=0,65; p<0,001) og neikvæð fylgni milli IFN-yog N-ECP (R=-
0,39; p=0,043). IL-4 og IFN-y framleiðsla fór ekki saman, hvorki í
RSV hópnum (R=-0,29; p=0,154) né í viðmiðunarhópnum (R=-0,76;
p=0,003). Neikvætt samband var milli IL-4 og eótaxíns (R=-0,47;
p=0,015). Eótaxín jóksl með aldri í RSV hópnum (R=0,52; p=0,005)
en IL-4 var fremur hærra í ungbörnum þriggja mánaðar eða yngri.
Aukning var á N-ECP í RSV sýktum ungbörnum, en ekki S-ECP. í
RSV hópnum var fylgni milli N-ECP og IL-4 en neikvæð við IFN-y
og í ungbörnum með hátt IL-4 var IFN-y lágt eða nær ómælanlegt.
Aukning á eótaxíni með aldri greindist meðal RSV sýktra ung-
barna. Ekki fannst aukin framleiðsla á Th2 boðefnum og/eða
minnkuð á Thl boðefnum í RSV sýktum ungbörnum miðað við
heilbrigð.
Ályktun: Við drögum þá ályktun að aukning sé á N-ECP í flestum
RSV sýktum ungbörnum sem tengist aukningu á framleiðslu Th2
boðefna.
V 15 Ytri sníkjudýr á þorskseiðum á fyrsta og öðru aldursári
við ísland
Árni Kristmundsson, Matthías Eydal, Slavko H. Bambir, Ragnhildur Þ.
Magnúsdóttir, Sigurður Helgason
Tilraunastöö HÍ í meinafræði aö Keldum
Netfang: arnik@hi.is
Inngangur: Markmið rannsóknarinnar er að kanna hvenær
þorskseiði á fyrsta og öðru aldursári byrja að sýkjast af ytri sníkju-
dýrum og fylgjast með framvindu þeirra sýkinga.
Efniviður og aðferðin Á árunum 1998-2000 voru urn það bil 720
þorskseiði, fjögurra, sex, 10 og 18 mánaða gömul, rannsökuð með
tilliti til ytri sníkjudýra. Að auki hafa þrjátíu 22 mánaða nú þegar
verið skoðuð með tilliti til krabbadýrsins illu (Lernaeocera branchi-
alis).
Niðurstöður: Bifdýrið (Ciliata) Trichodina sp. fannst aðeins á sex og
18 mánaða gömlum fiski og var líðnin lág eða innan við 7% (fjöldi í
seiði 1-29). Gyrodactylus sp. (agða (Monogenea)) fannst á fáeinum
sex mánaða gömlum seiðum og var tíðnin innan við 4% (1-11).
Lirfustig krabbadýrsins Caligus sp. fannst á öllum aldurshópum.
Árið 1998 fundust engar Caligus-lirfur á fjögurra mánaða seiðum
en 1999 var tíðni jafnfngamalla seiða 20% (1-3). Á sex mánaða seið-
um var tíðnin yfir 98% (1-51); 53% (1-8) á 10 mánaða seiðum og
36% (1-2) á 18 mánaða seiðum. Tíðni krabbadýrsins Clavella
adunca var innan við 12% (1) á sex mánaða seiðum, 22% (1-3) á 10
mánaða seiðum og 46% (1-6) á 18 mánaða seiðum. Illa (L. branchi-
alis) fannst aðeins á 18 og 22 mánaða seiðum og var tíðni sýkinga
10% (1) og 37% (1-2).
Ályktanir: Fjölbreytileiki ytri sníkjudýra eykst með aldri. Trichod-
ina sp. og Gyrodactylus spp. fundust aðeins á fáum einstaklingum
en trúlegt er að tíðni þeirra sé vanmetin sökum þess hve sníkjudýr-
in tapast auðveldlega við söfnun seiðanna. Tíðni L. branchialis og
C. adunca hækkar með aldri seiðanna. Tíðni og einstaklingsfjöldi
Caligus sp. lirfa fylgir ákveðnu mynstri þar sem hámarkstíðni er náð
við sex mánaða aldur seiðanna og í kjölfarið fylgir stiglækkandi
tíðni með hækkandi aldri.
Þakkir: Rannsókn þessi er styrkt af Rannsóknarráði Islands og
Lýðveldissjóði.
V 16 Eðlis- og efnafræðilegir eiginleikar blóðkekkjunnar hjá
Prevotella melaninogenica
Gunnsteinn Haraldsson, Peter Holbrook
Tannlæknadeild HÍ
Netfang: gah@hi.is
Inngangur: Þó margir sykurkljúfandi stofnar Prevotella ættkvíslar-
innar búi yfir sýkiþáttum hafa þeir aldrei tengst tannholdssjúkdóm-
62 Læknablaðið / FYLGIRIT 40 2000/86