Læknablaðið : fylgirit - 01.12.2000, Side 69

ÁGRIP VEGGSPJALDA / X. VÍSINDARÁÐSTEFNA LÆKNADEILDAR HÍ I
V 35 Bacteríócínvirkni stofna af Streptococcus mutans frá
einstaklingum með skemmdar tennur og einstaklingum með
engar skemmdar tennur
Peter Holbrook, Margrét 0. Magnúsdóttir
Tannlæknadeild HI
Netfang: phoI@hi.is
Inngangur: Vitað er að stofnar af Str. mutans eru misskaðlegir tönn-
um, þótt ekki sé vitað að fullu á hvern hátt það gerist. Fyrri rann-
sóknir okkar (J Dent Res 1998; 77 [abs 2708]) hafa sýnt að stofnar
frá einstaklingum með skemmdar tennur (CA stofnar) leysa meira
kalsíum þegar þeir eru ræktaðir með kalsíumhydroxyapatite heldur
en stofnar frá einstaklingum með engar skemmdar tennur (CF
stofnar). Enn fremur hafa þessir kalsíumlosandi stofnar tilhneig-
ingu til að festast betur á apatite en aðrir stofnar (J Dent Res 1998;
77:1339 [abst 105]). Hæfni sumra stofna af Str. mutans til að hindra
vöxt annarra stofna í tannsýklu, til dæmis með framleiðslu bacter-
íócín gæti verið annar mikilvægur þáttur í getu þessara stofna til að
valda skemmdum.
Efniviður og aðferðir: Til að athuga bacteríócínvirkni, voru 16
stofnar (átta CA, átta CF) látnir vaxa í Todd Hewett broði í 48
klukkustundir. Þá var 0,5 ml af hverri bakeríurækt hellt á 16 petri-
skálar og blandað saman við hálfhlaupið æti úr “tryptic soy yeast”
og agar “indicator” stofnum (IS). Allir 16 stofnarnir voru notaðir
sem “producer” stofnar (PS), þannig að þyrpingu af hverjum og
einum stofni var slungið ofan í IS og ræktað í 48 klukkustundir. Að
þeim tíma liðnum voru skálarnar skoðaðar og athugað hvernig hver
bakteríustofn PS hegðaði sér á hverri skál IS.
Niðurstöður: Niðurstaða var að 15 af 16 PS hindruðu vöxt að
minnsta kosti eins IS. Fimm af átta CA stofnum hindruðu vöxt
þriggja eða fleiri IS en aðeins einn af átta CF stofnum (p=0,056, ná-
kvæmnipróf Fishers).
Ályktanir: Sá hæfileiki að framleiða bakteríócínvirk efni, virðist
vera til staðar hjá stofnum af Str. mutans einangruðum frá einstak-
lingum með tannskemmdir, sem getur að hluta til skýrt skaðsemi
þeirra fyrir tennur.
V 36 Mat á hlutfalli anti-Gal myndandi B-frumna með ELISPOT
aðferð
Björgvin Hilmarsson, Kristbjörn Orri Guömundsson, Ólafur Eysteinn
Sigurjónsson, Sveinn Guömundsson
Blóðbankinn
Netfang: bjorgvh@rsp.is
Inngangur: Á fyrstu mánuðum eftir fæðingu koma fram mótefni
gegn oc-Gal mótefnavakanum (Galal-3GallJl-4GlcNAc-R). Mynd-
un þeirra er talin tengjast tilkomu örvera í þörmum nýbura. a-Gal
mótefnavakinn er myndaður í miklu magni af ensíminu a-1,3
galactosyltransferasa í frumum spendýra annarra en prímata. Sýnt
hefur verið fram á með ELISA aðferðum að um 1% af B-frumum
örvaðar með EBV geta myndað a-Gal mótefni. Markmið rann-
sóknarinnar er að meta hlutfall anti-Gal myndandi B-frumna af
IgA, IgM og IgG gerð í heilbrigðum einstaklingum með ELISPOT
aðferð.
Með rannsókninni er ætlunin að hagnýta og þróa ELISPOT aðferð-
ina til mælinga á fjölda anti-Gal mótefnamyndandi B-frumna.
ELISA hefur aðallega verið notuð til að ákvarða magn anti-Gal
mótefna. ELISA gefur hugmynd um magn en ekki beint um fjölda
þeirra frumna sem koma við sögu. ELISPOT getur sagt til um
fjölda mótefnamyndandi frumna.
Efniviður og aðferðir: Einkjarna hvítfrumur eru einangraðar úr
hvítkornaþykkni (buffy coat) með Isopaque/Ficoll skiljun. B-frum-
ur eru einangraðar með mótefnahúðuðum segulkúlum gegn CD19
sameindinni. Hlutfall mótefnamyndandi B-frumna er ákvarðað
með ELISPOT aðferð þar sem plötur eru húðaðar með Gal
sykrum. Hlutfall anti-Gal myndandi B-frumna er ákvarðað á EBV
umbreyttum frumum (transformed).
Niðurstöður og ályktanir: Fyrstu niðurstöður gefa til kynna að anti-
Gal mótefni B-frumna sem einangraðar eru úr blóðkornaþykknum,
séu einkum af IgM gerð. Svörun fæst með IgM ísótýpusértækum
mótefnum og einnig þegar blanda af IgM, IgG og IgA sértækum
mótefnum er notuð (Mix). Lítil svörun fæst með IgG og IgA sér-
tækum mótefnum.
V 37 Áhrif lýsisríks fæðis á lifun tilraunadýra eftir lungna-
bólgu: Streptococcus pneumoniae versus Klebsiella pneumoni-
ae
Valtýr Stefánsson Thors', Auður Þórisdóttir', Helga Erlendsdóttir2, Ingibjörg
Haröardóttir', Sigurður Guðmundsson3, Eggert Gunnarsson', Ásgeir Har-
aldsson
'Læknadeild HÍ.'sýklarannsóknadeild Landspítala Hringbraut, 'landlæknisembætt-
iö, 'Tilraunastöö HÍ í meinafræði að Keldum,
'Barnaspitali Hringsins, Landspítala Hringbraut
Netfang: asgeir@rsp.is
Inngungur: Talið er að lýsisríkt fæði hafi áhrif á ónæmissvarið.
Rannsóknir hafa sýnt aukna lifun dýra, sem alin voru á lýsisríku
fæði, eftir sýkingar. Einnig hafa jákvæð áhrif lýsis í ýmsum sjálf-
næmissjúkdómum komið fram. Ekki er að fullu þekkt, hvernig lýs-
ið virkar á ónæmissvarið.
Við höfum áður sýnt fram á aukna lifum músa, sem aldar voru á lýs-
isbættu fæði og sýktar í vöðva með Kl. pneumoniae (Scand J Infect
Dis 1997; 29: 491-3). Aðrir hafa fengið sambærilegar niðurstöður.
Rannsóknir okkar hafa beinst að viðbrögðum við sýkingu með Kl.
pneumoniae. Áhugavert er einnig að kanna áhrif á aðrar bakteríur,
þar með taldar algengar öndunarfærabakteríur. í rannsókninni nú
var því athugað, hver áhrif lýsisríks fæðis væri á sýkingar með Kl.
pneumoniae og með Str. pneumoniae.
Efniviður og aðferðir: Músum var skipt í fjóra hópa, 30 mýs í hverj-
um. Tveir hópar fengu lýsisríkt fæði, aðrir tveir kornolíubætt fæði til
samanburðar. Mýsnar voru sýktar í lungun með Str. pneumoniae
eða Kl. pneumoniae. Fylgst var með lifun músanna.
Niðurstöður: Niðurstöðurnar sýndu betri lifun músa, sem aldar
voru á lýsisríku fæði, samanborið við mýs aldar á kornolíubættu
fæði, þegar sýkt var með Kl. pneumoniae. Þegar sýkt var með Str.
pneumoniae kom enginn munur fram milli músa, sem aldar voru á
lýsisríku eða kornolíuríku fæði.
Ályktanir: Áhrif lýsis á ónæmissvarið eru ekki að fullu þekkt. Lík-
lega eru þau fjölbreytileg, meðal annars ónæmisbælandi og draga
þannig úr áhrifum alvarlegra sýkinga. Niðurstöður okkar nú um á-
hrif lýsis gegn sýkingum með Kl. pneumoniae, sem ekki fást fram,
þegar sýkt er með Str. pneumoniae eru áhugaverðar. Niðurstöður
gætu bent til, að áhrifa lýsisins gæti frekar á þá þætti ónæmiskerfis-
ins, sem svara sýkingum með gram-neikvæðum bakteríum umfram
þá þætti, sem svara gram-jákvæðum bakteríum.
Læknablaðið / FYLGIRIT 40 2000/86 69